آموزش گام به گام اصول اولیه در ترسیم چهره (به زبان کاملا ساده)
حالا كه موشكافانه بدن انسان را بررسي كرديم وقت آن رسيده كه نگاه دقيق تري به جزئيات آن داشته باشيم. ابتدا با صورت شروع مي كنيم. اولين چيزي كه در نگاه اول در هر شرايطي به چشم مي آيد، چهره انسان است و اين مساله در هنر هم كاربرد دارد. بيننده اول به چهره شخصيتي كه نقاشي كرده ايد نگاه مي كند؛ بنابراين مهارت پيدا كردن در ترسيم چهره، مخصوصا چهره هاي زنده اي كه احساسات را به خوبي بيان مي كنند بسيار ارزشمند است.
1- تقسيم بندي صورت
چهره از تمام رخ
جمجمه كره ای نسبتا مسطح است كه به آن فك ضميمه شده؛ به طوري كه چهره از روبه رو شكل يك تخم مرغ است كه قسمت تيز آن رو به سمت زمين می باشد. دو خط مياني عمود بر هم اين تخم مرغ را به چهار قسمت تقسيم مي نمايد.
براي قرار دادن اجزاي صورت:
توی این پک های فوق العاده، انواع نقاشی رو با بهترین اساتید ایرانی و خارجی یاد می گیری، طوری که توی هیچ کلاس دیگه ای یاد نخواهی گرفت! با هنرت حسابی بدرخش!
- نقاط مياني نيمه هاي چپ و راست را مشخص كنيد. چشم ها بر روي خط مياني بر روي اين نقاط مياني قرار دارند.
- نيمه پاييني را به پنج قسمت تقسيم كنيد: پايين بيني دو نقطه زير خط مياني قرار دارد. شكاف دهان سه نقطه زير خط مياني است تنها يك نقطه زير بيني.
- نيمه بالا را به چهار قسمت تقسيم نماييد. خط مو (زماني كه عقب نشيني ندارد) دو تا سه نقطه بالاي خط مبنا قرار دارد. گوش ميان پلك بالايي و نوك بيني قرار دارد اما اين تنها زماني است كه صورت راست از رو به رو باشد. به بالا يا پايين نگاه كردن موقعيت آشكار گوش را تغيير مي دهد.
بهتر است بدانيد عرض يك چهره عموما به اندازه پنج چشم يا كمي كمتر است. فاصله ميان چشم ها هم برابر با يك چشم است. گاهي ممكن است فاصله دو چشم در برخي افراد كمي كمتر يا بيشتر باشد اما زماني متوجه آن ميشويم كه با فرد مواجه شويم (چشم هايي كه از هم فاصله بيشتري دارند تاثير كودك گونه و معصومانه تری دارند ولی چشمهاي نزديك به هم به دلايلي الهام بخش حس بي اعتمادي و بدگمانيست)
يك اندازه گيري ديگر، طول بالاي انگشت سبابه تا انگشت اشاره است. در نمودار زير همه فواصل مشخص شده برابر با اين اندازه هستند: ارتفاع گوش، خط مو تا ابرو، ابرو تا بيني، بيني تا چانه و مردمك چشم تا مردمك چشم.
چهره از نيمرخ
از بغل، باز هم سر شكل به شكل تخم مرغ است اما نوك آن به گوشه مي چرخد. خطوط مياني در اينجا سر را به جلو (صورت) و عقب (جمجمه) تقسيم مي كند.
روي جمجمه:
با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
- گوش درست زير خط مركزي قرار دارد. در اندازه و موقعيت عمودي، گوش هنوز ميان پلك بالا و پايين بيني قرار دارد.
- عمق جمجمه از دو خط نقطه چين تغيير مي كند كه در مرحله 4 نشان داده شده است.
روي صورت:
- اجزاي صورت همان طور كه در بالا گفته شد قرار داده ميشوند.
- گودي در انتهاي بيني يا بر روي خط مياني يا كمي بالاي آن است.
- برجسته ترين نقطه در ابرو يك نقطه بالاتر از خط مياني قرار دارد.
2- اجزاي صورت
چشم ها و ابروها
چشم دو كمان است كه يك شكل بادامي را به وجود مي آورد. اينجا هيچ قانون خاصي وجود ندارد چون شكل چشم مي تواند تا حد زيادي تغيير کند اما گرايشات زير در طراحی آن وجود دارد:
- گوشه خارجي چشم مي تواند بالاتر از قسمت داخلي باشد اما برعكس آن ممكن نيست.
- اگر چشم را با يك بادام مقايسه نماييم قسمت گرد تر به سمت گوشه داخلي و قسمت تيز تر به سمت گوشه خارجي قرار دارد.
جزئيات چشم
- در زمان سكون، عنبيه به صورت نسبي زير پلك بالا پنهان ميشود و فقط زماني كه به پايين نگاه کنیم يا اگر چشم باريك شده باشد و پلك پايين بالا آمده باشد با آن برخورد می کند.
- مژه ها به سمت بيرون فر خورده اند و خط میانی چیست؟ در پلك پايين كوتاه تر هستند (در چهره در اغلب موارد نيازي به ترسيم آنها نيست).
- اينكه يك بيضي كوچك براي مجراي اشك در گوشه داخلي چشم يا ضخامت پلك پايين نشان داده شود يك تصميم فردي است و به سبك فرد بستگي دارد و جزئيات بيش از اندازه الزاما خوب نيست. جزئيات قطعا بايد متناسب با اندازه نقاشي كاهش پيدا كند.
- اين مساله در مورد تاي پلك نيز مصداق دارد كه در عين حال به نشان دادن حالت چهره كمك كرده و كشيدن آن باعث ميشود چشم از حالت گوش به زنگ بودن بيرون بياييد. به نظر من اگر در نقاشي از سبك خاصي پيروي ميكند يا نقاشي آن قدر كوچك است كه افزودن تاي پلك بدون تغيير در حالت چهره ممكن نيست، بهتر است كه حذف شود.
نيم رخ، چشم شكل يك تيركمان را به خود مي گيرد (كه گوشه ها مي تواند محدب يا مقعر باشد)، اشاره اي جزئي به پلك بالا و احتمالا همچنين به پلك پايين ميشود. در زندگي واقعي شما عنبيه را از بغل نمي بينيد و تنها سفيدي چشم را مي بينيد. زماني كه من اين كار را در كارهايم انجام مي دهم، اين نظر را به كررات از خوانندگان دريافت مي كنم كه “اين تصوير خيلي مرموز و شبيه اشباح است” بنابراين مجبور شدم كه حداقل اشاره كوچكي به عنبيه داشته باشم.
در مورد ابرو، ساده ترين راه براي ترسيم آن در زمان سكون اين است كه آن را به دنبال منحني پلك بالا رسم كنيد. قسمت داخلي ابرو پر پشت تر و دم بيروني كم و بيش كم پشت تر و نازك تر است.
در نيم رخ شكل ابرو كاملا تغيير كرده و شكل يك ويرگول را به خود مي گيرد. ويرگول به نظر مي رسد كه ادامه اي از پلك ها است تا اينكه منحني شده و روي چشم را مي پوشاند- در واقع به نظر مي رسد كه به پلكها متصل است بنابراين مي توانيد آن را از خط بالاي چشم يك منحني كشيدن و ابرو را شكل دهيد.
بيني تقريبا يك سه گوش است كه راحت تر است كه قبل از افزودن جزئيات آن را به صورت سه بعدي تصويرسازي و ترسيم نماييد.
برآمدگي و گوشه هاي بيني سطوح مسطحي هستند كه تنها ممكن است در طراحي نهايي لازم باشند اگرچه مهم است كه در طرح اوليه نمايي از آنها كشيدن شود تا بخش هاي جزئي خط میانی چیست؟ بيني به درستي و با اندازه مناسب قرار داده شود. اين قسمت پايين مسطح برآمدگي بيني است، يك مثلث بدون نوك كه پره ها و نوك بيني را به هم متصل مي نمايد. تيغه به سمت داخل و به سمت حفره هاي بيني فر مي خورد و سوراخ بيني را شكل مي دهند. توجه داشته باشيد كه در تصوير زير چگونه خطوطي كه كناره هاي خط میانی چیست؟ حفره هاي بيني را شكل مي دهند در جلو قرار داشته و از صورت شروع ميشود و نه از جهت ديگر. در زماني كه از رو به رو نگاه ميشود، تيغه به سمت زير پره ها پيش رفته است كه همچنين بدين معنا است كه در سه رخ، سوراخ بيني تا حدي زير پره ها پنهان ميشود.
مهارت آميزترين قسمت در مورد بيني اين است كه تصميم بگيريد براي نتيجه بهتر چه خطوطي را حفظ و چه خطوطي را حذف نماييد. هميشه لازم نيست پره هاي بيني را به صورت كامل بكشيد چرا كه آنها در حاشيه هاي بيني هستند.
به دهان و لبها توجه نماييد.
- دهان با سه خط نسبتا موازي نشان داده ميشود كه بلندترين و تيره ترين آن بايد شكاف دهان باشد. دهان يك منحني ساده نيست بلكه مجموعه اي است از منحني هاي دقيق. در شكل زير، مي توانيد مثالي اغراق شده را مشاهده كنيد كه حركات خط دهان را مشخص ساخته است. توجه داشته باشيد كه چگونه خط لب بالايي را منعكس مي كند. آنها را مي توان به شيوه هاي مختلفي ملایم تر نمود. شکاف مركزي برای نگاه متمرکز می تواند بسیار باریک باشد و یا حضور آن خیلی پهن باشد– اما این امر می تواند زمانی که لب پایین گوشتی است حتی برعکس هم باشد که کمی لب به زیر آویخته طبیعی را ایجاد می نماید. اگر دست یافتن به قرینه در این خط چالش برانگیز است، سعی کنید از مرکز شروع کنید و آن را به سمت بیرون ترسیم کنید سپس برگردید و طرف دیگر را هم به همین صورت بکشید.
- دو برجستگی لب بالایی مشخص تر و آشکارتر است اما آنها را نیز می توان به طریق مشابه با منحنی های گسترده تر ملایم تر نمود حتی به حدی که می توان آنها را کاملا ترکیب کرده و لبی “بدون برجستگی” ترسیم نمود.
- لب پایین از طرف دیگر همیشه یک منحنی با شیب ملایم است اما باز هم می تواند از مسطح تا خط میانی چیست؟ کاملا گرد متفاوت باشد. خیلی خوب است که همیشه لب پایین مشخص باشد حتی شده صرفا با خط چین.
- لب بالایی تقریبا هیمشه باریک تر از لب پایینی است و نسبت به لب پایینی از سطح چهره برآمده تر است. اگر از قبل به صورت اجمالی ترسیم شده باشدهمیشه باید ظریف تر از لب پایینی انجام شود زیرا که خطوط لب پایینی با سایه ی که به آن داده میشود (حالا هر چقدر هم که باریک باشد) پررنگ و موکد میشود.
- از این جهت، لبها شکل نوک پیکان را به خود می گیرد و برجستگی لب بالایی کاملا مشهود میشود. همین طور هم کنتراست میان شکل نیمرخ دو لب : مسطح تر و مورب برای لب بالایی و گرد تر برای لب پایینی.
- شکاف دهان از این جهت از لبها به سمت پایین اریب میشود. حتی اگر فرد می خندد، دهان قبل از اینکه دوباره در گوشه ها بالا برود به سمت پایین اریب یا (منحنی) میشود. هیچ گاه در نیمرخ دهان را مسقیم به سمت بالا اریب نکنید.
گوشها
مهمترین قسمت گوش برای اینکه درست به نظر برسد، شکل C بلند خط بیرونی آن و U برعکس داخل آن است که نشان دهنده قاب گوش بیرونی است. همچنین یک U کوچکتر درست در بالای نرمه گوش قرار دارد (آن را با انگشت خود لمس کنید) که به یک C کوچکتر متصل است. افکت کلی در اطراف سوراخ گوش می چرخد (نه به عنوان یک قانون مشهود) و از فردی به فرد دیگر به صورت جزئی فرق می کند. این می تواند به سبک شخصی نقاشی شما بستگی داشته باشد- برای مثال گوشهای سبک خاص من که در زیر می بینید تا حدوی شبیه علامت @ کشیده است.
زمانی که صورت از روبه رو دیده میشود، گوش از نیمرخ است:
- قابی که قبل تر با یک U برعکس ترسیم شده بود حالا به عنوان یک واحد مستقل ایستاده است- مثل زمانی که به یک ظرف از بغل نگاه میکنید و ناگهان ته آن را از جلو می بینید.
- نرمه نیز می تواند شبیه یک قطره باشد که کاملا متمایز از گوش به صورت کلی است.
- میزان باریکی گوش از این زاویه به این بستگی دارد که تا چه حد در نزدیکی سر قرار دارد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این وجود, نرمه همچنین کمی به جلو خم شده است چرا که این جهتی است که برای گوش دادن در ما تکامل یافته است.
از پشت به نظر می رسد که گوش از سر فاصله دارد: قاب گوش با یک قیف به سر متصل میشود. در مورد اندازه این قیف خجالت نکشید، گوشها باید کمی به جلو خم شوند. از این زاویه این قیف از قاب گوش اهمیت بیشتری دارد.
تمرين در طي زمان
از شيوه مشابهي كه براي طراحي سريع بدن تمرين كرديد براي چهره نيز استفاده كنيد و برداشتهاي خود از چهره هايي را كه در اطراف خود در يك كافي شاپ يا در خيابان مي بينيد را در ذهن داشته باشيد.
در مورد جرئيات اجزاي صورت و يا دقيق بودن همه چيز نگران نباشيد تنها كافي است اين كار را به دفعات متعدد از زواياي مختلف انجام دهيد تا آنها وارد سيستم شما شوند.
اگر كشيدن اين تخم مرغ سه بعدي برايتان سخت و چالش برانگيز است از تخم مرغ واقعي استفاده كنيد (در اين مورد مي توانيد اول آن را آب پز نماييد تا سفت شود). بعد دور آن سه خط مياني را بكشيد و بخشهاي ديگر را به آن اضافه كنيد به طوري كه دور تا دور تخم مرغ باشد. تخم مرغ را از زواياي مختلف با خطوط طراز آن مشاهده و طراحي كنيد. اين راهي عالي براي مشاهده و درك نحوه رفتار خطوط و فواصل در پرسپكتيو است. سپس مي توانيد بر روي نشانه اي پرسپكتيوي كه مشخص كرده ايد اجراي صورت را اضافه كنيد و ببينيد چگونه با چرخش تخم مرغ آنها نيز مي چرخند.
شکاف کام زیر مخاطی
شکاف کام زیر مخاطی یک نقص مادرزادی در کام(سقف دهان) است و به صورت بازشدگی عضلات کام می باشد که توسط مخاط دهان پوشیده شده است .کام از یک قسمت استخوانی (سختکام) و یک قسمت عضلانی (نرمکام) تشکیل شده است و در انتهای نرمکام زبان کوچک قرار دارد .
این لایه ی مخاطی، مشاهده شکاف در سقف دهان را مشکل می کند. شکاف زیرمخاطی نرمکام ، با نقص در خط میانی کام و فقدان یا موقعیت نادرست بافت عضلانی نرمکام مشخص می شود . شکاف زیر مخاطی سختکام ، با نقص استخوانی در خط وسط ویا مرکز سختکام و گاهی اوقات به عنوان تورفتگی در سختکام مشخص می شود . در موارد شدیدتر، شکاف کام زیر مخاطی هم قسمت عضلانی کام(نرمکام) و هم قسمت استخوانی کام (سختکام) را دربرمی گیرد. اغلب شکاف کام زیر مخاطی با زبان کوچک دوشاخه همراه می باشد.
شکاف کام زیرمخاطی مخفی :
شکاف کام زیرمخاطی مخفی نقصی در نرمکام است که درمعاینه دهانی قابل تشخیص نمی باشد .در واقع، فقط از سطح بینی و از طریق نیزوفارینگوسکوپی مشخص می شود.این نوع از شکاف از لحاظ جنین شناسی و یا ژنتیکی تفاوتی با سایر انواع شکاف ندارد. شکاف کام زیر مخاطی مخفی زمانی تشخیص داده می شود که بدعملکردی دریچه کامی حلقی،علت شناخته شده ای نداشته باشد. McWilliam et al. (۱۹۹۰) از واژه ی بی کفایتی مادرزادی کام (Congenital Palatal Insufficiency-CPI) برای توصیف ویژگی های بدعملکردی کامی حلقی بدون سابقه ای از شکاف ویا سایر علت های آشکار استفاده کرد. بی کفایتی مادرزادی کام (CPI) می تواند به علتتفاوت در طول نرمکام و عمق حلق باشد. به کمک نیزوفارینگوسکوپی که یک روش آندوسکوپیک است، امکان شناسایی ناهنجاری های کامی که از سطح بینی قابل مشاهده است ، وجود دارد. شکل زیر نمای آندوسکوپی کام از سطح بینی را نشان می دهد.
شکاف کام زیر مخاطی مخفی با مشاهده فرورفتگی در سطح نرمکام قابل تشخیص می باشد. شکل زیر نمای آندوسکوپی نرمکام از سطح بینی و درجات مختلف شدت شکاف کام زیرمخاطی و تاثیر آن بر عضلات را نشان می دهد.
با توجه به شکل بالا:
A ) زبان کوچک و نرمکام طبیعی ، بدون نقص درعضلات نرمکام را نشان می دهد .
B ) زبان کوچک دوشاخه با نرمکام طبیعی ، بدون نقص در عضلات نرمکام را نشان می دهد. این نوع از شکاف کام زیرمخاطی، عملکرد دریچه کامی حلقی را درگیر نمی کند .
C ) زبان کوچک دوشاخه با شکاف کام زیرمخاطی ، که از نرمکام تا ناحیه سخت کام گسترش یافته است را نشان می دهد. این نوع از شکاف کام زیرمخاطی برعضلات نرمکام ، عملکرد دریچه کامی حلقی و در نتیجه گفتارتاثیر می گذارد.
D ) زبان کوچک دوشاخه با شکاف کام زیرمخاطی که تا نرمکام و قسمتی از سختکام گسترش یافته است را نشان می دهد. این نوع از شکاف کام زیرمخاطی بر عضلات نرمکام و در نتیجه گفتار تاثیر می گذارد.
بیشتر افراد دارای شکاف کام زیرمخاطی مخفی ناهنجاری های مشابهی با افراد دارای شکاف کام زیرمخاطی آشکار، از جمله عدم وجود و یا نقص درعضله زبان کوچک و قرارگیری نادرست عضلات در سختکام را نشان می دهند. نقص خط میانی که به شکل V است ، با مسطح شدگی یا فرورفتگی در ناحیه برجستگی کام از طریق نیزوفارینگوسکوپی قابل مشاهده است .
علت شکاف کام زیرمخاطی :
شکاف کام زیر مخاطی علت های متعددی دارد که در بسیاری از موارد نتیجه ای از ترکیب علت های وراثتی و محیطی در طی هفته های اول بارداری(هفته های ۸ تا ۱۲) می باشد.
شکاف کام زیرمخاطی ممکن است به صورت تنها و یا همراه با علائم دیگر (سندرم) ظاهر شود. ازسندرم های رایج مرتبط با شکاف کام زیرمخاطی می توان سندرم استیکلر و VCF را نام برد.
میزان شیوع شکاف کام زیرمخاطی حدودا یک مورد در ۱۲۰۰-۲۰۰۰ نوزاد زنده متولد شده است . با توجه به اینکه بسیاری از افراد با شکاف کام زیرمخاطی علائم آشکاری ندارند، میزان شیوع دقیق آن در دسترس نمی باشد .
تاثیرات شکاف کام زیرمخاطی :
تاثیرشکاف کام زیرمخاطی برعملکرد عضلات کام ، به نوع و وسعت نقص بستکی دارد. ناهنجاری های مورفولوژیک نرمکام میتواند بر عملکرد کامی حلقی و در نهایت گفتار اثر بگذارد و باعث گفتار پرخیشومی (تودماغی)شود. در برخی ازموارد شکاف کام زیر مخاطی باعث مشکلات مکیدن می شود و در نتیجه مدت زمان زیادی برای غذا خوردن صرف می شود .برگشت مایعات از بینی در هنگام بلع ، خصوصا درطی اولین سال زندگی کودک مشاهده می شود .در کودکان شکاف کام زیرمخاطی ، افزایش خطر بیماری گوش میانی با افت شنوایی انتقالی به علت اختلالات عضله کشنده کامی حلقی که منجربه بدعملکردی لوله استاش می شود ، وجود دارد. هرچند افرادی با شکاف کام زیرمخاطی در معرض خطر بد عملکردی دریچه کامی حلقی هستند ، ولی بسیاری از آنها دارای گفتار طبیعی ، عملکرد گوش میانی طبیعی و عدم وجود سابقه خروج مایعات از بینی هنگام بلعیدن هستند.
بیماران و خانواده ها به دلایل متعددی باید مورد مشاوره قرار گیرند. خانواده ها باید آگاه شوند که برداشتن کامل لوزه سوم (آدنوئید) در افراد با شکاف کام زیرمخاطی معمولا به علت ایجاد بی کفایتی کامی حلقی ، توصیه نمی شود. علاوه بر آن ، خانواده ها باید در رابطه با خطر ژنتیکی آن برای فرزندان بعدی یا همراهی آن با علائم دیگر (سندرم) مشاوره دریافت کنند . نکته حائزاهمیت برای افراد دارای شکاف کام زیر مخاطی و خانواده ی آنها این است که شکاف کام زیر مخاطی و شکاف کام آشکار احتمال ژنتیکی برابری دارند .
چکونه شکاف کام زیرمخاطی مشخص می شود؟
در بسیاری از موارد شکاف کام زیر مخاطی با مشاهده سقف دهان کودک مشخص می شود . شکاف کام زیرمخاطی ممکن است با زبان کوچک دوشاخه ، وجود تورفتگی و خطی روشن (آبی،سفید) در وسط نرمکام تشخیص داده شود . یکی از دلایل رایجی که کودک برای شکاف کام زیر مخاطی ارزیابی می شود ،گفتار پرخیشومی (تودماغی) است. علائم دیگر، ممکن است بیماریهای مزمن گوش و مشکلات مکیدن و بلعیدن باشند . کودکانی که در معاینات دهانی دارای کام طبیعی هستند ، علی رقم وجود مشکلات گفتار، بیماری های گوش و مشکلات بلعیدن ، به ارزیابی کامل کام نیاز داریم. این ارزیابی ها از طریق اشعه X و نیزوفارینگوسکوپی (مشاهده کام از طریق یک لوله بسیار کوچک که در بینی می گذارند) که به طور معمول توسط اعضای تیم شکاف کام انجام می شود، صورت می گیرد . اگر شک دارید که کودکتان دارای شکاف کام زیر مخاطی است باید با تیم شکاف لب وکام در تماس باشید.
آیا شکاف کام زیرمخاطی درمان می شود ؟
اگر شکاف کام زیرمخاطی منجر به مشکلاتی برای شخص شده باشد، نیاز به جراحی دارد .گفتارپرخیشومی (تو دماغی) یکی از دلایل رایج درمان در این افراد می باشد. درموارد ی از این قبیل ، گفتار کودک بهتر است توسط آسیب شناس گفتار و زبان که در مشارکت با سایر اعضای تیم شکاف لب و کام است و میتواند علت مشکل را تشخیص دهد ، ارزیابی شود . اگر افراد با شکاف کام زیرمخاطی توانایی جلوگیری از خروج هوا از طریق بینی در هنگام صحبت کردن را نداشته باشند (موقعیتی که بی کفایتی دریچه کامی حلقی نامیده می شود) ، نیاز به درمان جراحی کام است. گفتاردرمانی اغلب به تنهایی نمی تواند بی کفایتی دریچه کامی حلقی را اصلاح کند . اغلب کودکان بعد از جراحی برای اصلاح خطاهای گفتاری مرتبط با شکاف کام به گفتاردرمانی نیازدارند .
مشکلات مکیدن و بلعیدن باید با استفاده از روش های ویژه ای که توسط مشاورتغذیه تیم شکاف لب وکام پیشنهاد می شود ، مدیریت شود .
مشکلات گوش بهتر است توسط پزشک کودک و یا متخصص گوش و حلق و بینی درمان شود .درمان میتواند شامل استفاده از آنتی بیوتیک ها و یا گذاشتن لوله ی VT در گوش باشد .برای اطمینان از وضعیت شنوایی کودک، لازم است کودک تحت نظر پزشک باشد .
چه درمانی برای شکاف کام زیر مخاطی موجود است؟
درمان برای کودکانی که مشکلات گفتاری یا مکیدن و بلعیدن ندارند، ضروری نمی باشد . درمان رایج برای افراد با شکاف کام زیرمخاطی و بی کفایتی دریچه کامی حلقی جراحی می باشد که در آن نرمکام بازسازی می شود . درمان جراحی فقط زمانی پیشنهاد می شود که شواهدی از بی کفایتی کامی حلقی که بر گفتار تاثیرمی گذارد وجود داشته باشد. قبل از اقدام جراحی بسیار مهم است که تا زمان رشد کامل گفتار و زبان کودک به منظور ارزیابی مناسب گفتار و عملکرد دریچه کامی حلقی صبرشود.
برای دستیابی به نتایج گفتاری بهینه ، بهتر است درمان جراحی به محض تشخیص بی کفایتی کامی حلقی صورت گیرد. زمانی که درمان جراحی ضروری و سن کودک بسیارپایین باشد ، برای بهبود عملکرد عضلات ، پالاتوپلاستی انجام می شود. در غیر این صورت ، اگر سن فرد بالاتر باشد و یا علائمی از بدعملکردی کامی حلقی وجود داشته باشد ، درمان رایج فلپ حلقی می باشد که به صورت تنها و یا در ترکیب با پالاتوپلاستی به منظور دستیابی به نتایج گفتاری بهتر انجام می شود . (Ann W.Kummer 2005)
جراحی در بیمارستان و زیر بیهوشی انجام می شود. هدف اولیه ی این جراحی بهبود تولید گفتار است .درموارد محدودی که امکان انجام جراحی برای کودک میسر نیست ، علائم مربوط به شکاف کام زیرمخاطی میتواند با پروتز که توسط دندانپزشکمتخصص پروتز(پروتزیست) ساخته می شود درمان شود. ارزیابی قبل و بعد از درمان توسط تیم شکاف لب وکام بهتراست قسمتی از هر برنامه درمانی باشد.
مزوتراپی چیست و چه کاربردی دارد؟
مزوتراپی یکی از روشهای درمانی موضعی پوست است که کاربردهای متنوعی دارد. روشی معروف در سطح جهانی که میتواند به درمان کم آبی پوست، چین و چروکهای سطحی، سلولیت و ریزش مو کمک کند. در این مطلب هرچه که لازم است از این تکنیک بدانید را گفتهایم.
مزوتراپی چیست ؟
مزوتراپی یکی از روشهای درمانی و زیبایی پوستی است و در دستهی شیوههای تزریقی قرار میگیرد. یعنی در این روش مواد ویژهای با خاصیت درمانی به زیر پوست تزریق میشود. این مواد خاص با توجه به مشکل شما تعیین میشوند. مواردی همچون عصارههای گیاهی، ویتامینها و آنزیمها، داروها و هورمونها از جمله مواردی هستند که در طی مزوتراپی به صورت موضعی به درون پوست تزریق میشوند.
مزوتراپی یا درمان لایه میانی پوست
واژه مزوتراپی از دو بخش «مزو» و «تراپی» تشکیل شده است. مزو (Meso) در زبان لاتین به معنی «میانی» بوده و تراپی (Therapy) هم به معنی «درمان» است. همانطور که از اسم این روش برمیآید، در مزوتراپی لایهی میانی پوست را درمان میکنیم.
لایه میانی چیست؟
اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم، پوست از سه لایه اپیدرم (روپوست)، درم و هیپودرم تشکیل شده است:
- اپیدرم سطحیترین لایهی پوست است که از سلولهای شاخی و مرده تشکیل شده. این لایه حدود ۱ میلیمتر ضخامت دارد و سلولهایش مدام در حال تقسیم، مرگ و ریختن از روی پوست هستند.
- درم (Derma) لایهی میانی پوست بوده که از بافت پیوندی انعطاف پذیر تشکیل شده است. درم حاوی رشتههای پروتئینی کلاژن، الاستین و هیالورونیک اسید است. این رشتههای پروتئینی باعث سفتی، حفظ رطوبت و انعطاف پذیری پوست میشوند. وقتی سن ما زیاد میشود، مقدار این رشتهها کم شده و در نتیجه پوست شل، کدر و خشک میشود. فولیکولهای مو، غدد چربی و غدد عرق نیز در این لایه قرار دارند.
- هیپودرم یا بافت زیرپوستی عمقیترین لایهی پوست است که از بافت چربی و پیوندی تشکیل شده است. این لایه وظیفه دارد که درم را به ساختارهای زیرین (عضلات) متصل کند.
چگونه به درم دسترسی پیدا میکنیم؟
پس تا اینجا متوجه شدیم که مزوتراپی یک روش خاص برای دسترسی به درم یا لایهی میانی پوست است. در حالت عادی روپوست یا اپیدرم به طور کامل روی پوست را میپوشاند و به ندرت چیزی از آن عبور میکند. مثلاً در بین عناصر طبیعی، تنها جیوه (که یک فلز بسیار سمی است) قدرت عبور از اپیدرم را دارد. پس داروهای موضعی خیلی سخت میتوانند به اپیدرم نفوذ کرده و به لایهی میانی (درم) برسند.
در مزوتراپی برای رسیدن به لایهی میانی مجبوریم از سوزن استفاده کنیم. البته روشهای بدون سوزن (Needle Free) هم برای مزوتراپی موجود هستند که سازوکار دیگری دارند. ولی به صورت رایج برای مزوتراپی از سوزنهای بسیار نازک و کوتاهی استفاده میشود.
مثلاً برای مزوتراپی پوست سر و درمان ریزش مو، میتوانیم داروی ماینوکسیدیل را مستقیم به لایهی درم بفرستیم. ماینوکسیدیل در حالت عادی به سختی از اپیدرم رد میشود. برای همین ماینوکسیدیل استفاده شده در مزوتراپی اثر بهتری نسبت به استفادهی موضعی دارد.
تاریخچه مزوتراپی
این روش درمانی سابقهی زیادی در پزشکی سنتی و مدرن دارد. اولین استفادهها از این روش به قرن ۱۲ میلادی و کشور فرانسه باز میگردد. در آن سالها آمبروز پاره (پزشک دربار فرانسه) با استفاده از سوزن، سوراخهایی روی پوست ایجاد میکرد و داروهای گیاهی را روی سوراخها میریخت تا بهتر جذب پوست شوند.
مزوتراپی به شکل امروزی و مدرن توسط پزشک فرانسوی دیگری در سال ۱۹۵۲ معرفی شد. دکتر میچل پیستور برای درمان بیماری آسم تزریق وریدی دارویی به نام پروکائین را تجویز میکرد. وی بعد از مدتی دید که ریزش موی برخی بیماران بهبود یافته است. دکتر پیستور برای درمان ریزش موی برخی از بیماران، پروکائین را به صورت زیر پوستی تزریق میکرد. وی نهایتاً در سال ۱۹۷۶ نام روش ابداعی خود را «مزوتراپی» گذاشت.
آناتومی دندان (عصب، ریشه)، انواع، تعداد، شکل دندان
دندانها سختترین ساختار در بدن انسان هستند. نوع، تعداد و ریشه و آرایش آنها در دهان نشاندهنده وضعیت دندانها است. انسان دو نوع دندان دارد. دندانهای شیری و دندانهای دائمی. دندانهای شیری یا دندانهای اولیه موقتی هستند. دندانهای شیری از زمان جنینی شکل میگیرند و در دوران نوزادی (از 6 ماهگی تا 3 سالگی) رشد میکنند. معمولاً در سنین 12 تا 14 سالگی همه دندانهای شیری با دندانهای دائمی جایگزین میشوند. دندانهای دائمی (دندانهای بزرگسالی) دومین گروه از دندانها هستند که معمولاً تعداد آنها 32 عدد است. اولین دندانهای دائمی در سنین حدود 6 سالگی رشد کرده و معمولاً اولین آنها دندانهای آسیاب است که درست پشت دندانهای مولار “شیری” رشد میکند.
همانطور که احتمالاً شما میدانید انواع مختلفی دندان در لثه وجود دارد که هر کدام نقش متفاوتی دارند. انواع دندانهای انسانی کدامند؟ و هر کدام چه نقشی دارند؟ متخصصین کلینیک دندانپزشکی ویستا معتقدند که دانستن پاسخ این پرسشها به مراقبت بهتر از دندانها کمک میکند. برای دریافت مشاوره از متخصصین ما یا جهت رزرو نوبت از دندانپزشک میتوانید با ما تماس حاصل فرمایید.
وظایف دندانها
جویدن
جویدن مهمترین وظیفه دندانها است. دندانها قسمتی از سیستم گوارش هستند و جویدن اولین مرحله فرایند گوارش است. در صورت نبودن دندان، عمل هضم مختل شده و اختلالات زیادی در جذب مواد غذایی رخ میدهد. متناسب با محل و نوع خط میانی چیست؟ هر دندان، دندانها نقش متفاوتی در برش، پاره کردن یا جویدن غذا دارند.
زیبایی
دندانها به خصوص آنهایی که قابل دیدن هستند نقش عمدهای در زیبایی فرد دارند. محل، شکل و رنگ دندانها تأثیر بسزایی در شخصیت هر فرد دارند.
دندانها به تلفظ دقیق ما کمک کرده و نقش مهمی در تلفظ اصوات دارند. زمانی که دندانها افتاده باشند (به خصوص دندانهای بالایی جلویی) تکلم و خط میانی چیست؟ تلفظ عادی به شدت مختل میشود.
قسمتهای آناتومی دندان
آناتومی دندان از دو قسمت تشکیل شدهاند:
تاج دندان
تاج دندانی قسمتی از دندان است که با مینا پوشیده شده است و معمولاً این قسمت از دندان در دهان قابل مشاهده است. تاج دندان در بالای لثه قرار گرفته است و متناسب با نوع دندان (دندان آسیاب یا مولر، دندان نیش و دندان ثنایا) شکلهای متفاوتی دارد. به مرور زمان تاج دندان دچار تغییرات زیادی میشود: سایش، بلند شدن (ناشی از تحلیل لثه) و پوسیدگی که به دلیل دمینراله شدن و تخریب بافت سخت تاج دندان ایجاد میشوند.
ریشه قسمتی از دندان است که در لثه قرار گرفته است. این قسمت، دندان در سوکت استخوانی آن محکم نگه داشته است و به طور طبیعی نمیتوان آن را دید.
ریشه به وسیله بافتهای همبند خاصی که به آنها رباط لثهای گفته میشود به استخوان فک متصل شده است. هر دندان ممکن است یک یا چند ریشه داشته باشد. به طور عادی، دندانهای جلویی (دندان نیش و دندان ثنایا) یک ریشه دارند در حالی که دندانهای آسیاب دو، سه یا تعداد بیشتری ریشه دارند که البته در هر فرد ممکن است متفاوت باشد.
ساختار دندان
مینای دندان
مینای دندان سختترین قسمت دندان است که به میزان زیادی مینراله شده است؛ 96 درصد مینای دندان شامل مواد معدنی است و مابقی آن آب و ترکیبات مواد آلی است. مینای دندان روی عاج دندان را پوشانده است و ضخامت آن در قسمتهای مختلف دندان متفاوت است. عروق خونی یا عصبی روی مینای دندان وجود ندارد بنابراین آسیبدیدگی مینای دندان بدون درد است.
سمنتوم
سمنتوم قسمت استخوانی شکل دندان است که روی ریشه را پوشانده است. رنگ این قسمت از دندان زرد بوده و نرمتر از عاج یا مینای دندان است.
عاج دندان
عاج بخشی از دندان است که بین مینای دندان و سمنتوم و حفره پالپ قرار گرفته است. این بلندترین قسمت دندان است که رنگ آن معمولاً خاکستری کمرنگ یا زرد است.عاج دندان با سلولهایی که در پالپ دندان قرار گرفتهاند (اودوتوبلاست) ساخته میشود. عاج حفرههای ریز میکروسکوپی دارد که به آنها توبول های عاج گفته میشود که از طریق حفره پالپ به سمت بیرون و سمنتوم خارجی یا مرز مینا گسترش یافتهاند.
پالپ دندان
پالپ دندان (که به آن عصب دندان نیز گفته میشود) قسمت مرکزی دندان است و با بافت همبند نرم پر شده است که شامل عروق خونی و عصبها است. در طول مرز بین عاج دندان و پالپ اودوتوبلاست ها قرار دارند که هسته اولیه عاج را تشکیل میدهند.
انواع دندان
معمولاً انسانها 32 دندان دائمی دارند: 16 دندان در فک بالایی و 16 دندان در فک پایینی. در برخی موارد به دلیل اختلالات ژنتیکی، نقایص مادرزادی یا مشکلات رشد دندان ممکن است تعداد بیشتر یا کمتری دندان در دهان وجود داشته باشد. دندانها به چهار گروه اصلی تقسیمبندی میشوند که هر کدام بر اساس موقعیت و عملکردشان تعریف میشوند.
دندانهای نیش
دندانهای نیش در معرض دید هستند که در زیبایی دندانها نقش عمدهای دارند. این دندانها به دو دسته تقسیم میشوند:
دندانهای نیش مرکزی
دندانهای نیش مرکزی در قسمت جلوی فکها قرار گرفته و معمولاً خط میانی صورت از میان آنها میگذرد. دندانهای نیش مرکزی (به خصوص دندانهای نیش بالایی) مشخصترین دندانها در دهان هستند. رنگ، شکل و سایز این دندانها هم مانند بقیه دندانها در هر فرد متفاوت است.
دندانهای نیش جانبی
دندانهای نیش جانبی دندانهای کوچکی هستند که بین دندانهای نیش مرکزی و دندانهای ثنایا قرار گرفتهاند. 4 دندان نیش جانبی داریم: 2 دندان در فک بالا و 2 عدد هم در فک پایین. وظیفه دندانهای نیش جانبی برش مواد غذایی در هنگام جویدن است. این دندانها در زیبایی نیز نقش بسزایی دارند البته نقش آنها به اندازه دندانهای نیش مرکزی نیست.
دندانهای ثنایا
دندانهای ثنایا قویترین دندانها هستند که شامل 4 دندان میشوند. دو دندان در فک بالا و دو دندان هم در فک پایین. این دندانها از چندین منظر بسیار مهم هستند بنابراین کشیدن این دندانها فقط زمانی توصیه میشود که راه دیگری وجود نداشته باشد.
دندانهای آسیاب کوچک
دندانهای آسیاب کوچک یا دندانهای دو ریشهای دندانهای انتقالی هستند که بین دندان نیش و دندانهای آسیاب قرار گرفتهاند. دندانهای آسیاب کوچک هم مشخصات دندانهای نیش قدامی را دارند و هم مشخصات دندانهای آسیاب خلفی را و به همین دلیل غذا به جای این که مستقیماً از دندانهای نیش به سمت دندانهای آسیاب جابجا شود بین دندانهای نیش و دندانهای آسیاب کوچک حرکت کرده تا در نهایت برای جویدن به دندانهای آسیاب برسد.
دندانهای آسیاب
دندانهای آسیاب خلفیترین و پیچیدهترین نوع دندانها هستند. معمولاً بزرگسالان 12 دندان آسیاب دارند که در 4 گروه سهتایی در عقب دهان تقسیمبندی میشوند.
- دندانهای آسیاب اول که درست پشت دندان آسیاب کوچک دوم قرار گرفته است. این دندان در سنین 6 سالگی و بلافاصله پس از افتادن دندانهای شیری درمیآید.
- دندانهای آسیاب دوم که درست پشت دندان آسیاب اول قرار گرفته این. این دندان در حدود سنین 12 سالگی درمیآید.
- دندان آسیاب سوم یا دندان عقل که آخرین دندان آسیاب است و آخرین دندانی است که درمیآید. این دندان در سنین 20 سالگی درمیآید البته این زمان در هر فرد متفاوت است. در برخی موارد، دندان عقل باعث ایجاد مشکلات عدیدهای میشود.
مشکلات دندانی
پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان دومین بیماری قابل پیشگیری پس از سرماخوردگی است.
بیماریهای لثه
بیماریهای لثه با بیماریهایی مختلف دیگر مانند بیماریهای قلبی و سکته مغزی ارتباط دارد. این بیماریها اصلیترین دلیل افتادن دندان در بزرگسالی هستند.
حساسیت دندانی
میلیونها نفر به حساسیت دندانی مبتلا هستند و در برخی موارد این حساسیت به دلیل مسواک زدن شدید و مفرط یا عوامل ژنتیکی ایجاد میشود.
دندان درد
دندان درد، شدید و آزاردهنده است. درد دندان ممکن است به دلایل مختلفی مانند حساسیت یا پوسیدگی دندان ایجاد شود.
شکستگی دندانهای دائمی
آسیبدیدگیهای ورزشی و جویدن غذاهای سخت یا جویدن یخ ممکن است باعث شکستگی دندانها شوند.
فرسایش مینای دندان
برخی از غذاها و نوشیدنیها حاوی مواد اسیدی هستند که به مینای دندان حمله کرده و ساختار دندان را تضعیف میکنند.
نامرتبی دندانها
معمولاً به دلیل رشد ناصحیح فک یا عاداتی مانند مکیدن انگشت ممکن است اوربایت یا آندربایت ایجاد شود که باعث بروز مشکلاتی در تکلم و جویدن میشود و بیماریهای لثه را به دنبال خواهد داشت.
ادیوگرام چیست؟ | چگونه آن را تفسیر میکنند؟
کم شنوایی یکی از موارد خیلی شایع است، از هر هشت نفر بالای دوازده سال در امریکا یک نفر کم شنوا است. طبق گفته موسسه ملی سلامت امریکا، تقریبا 25 درصد از افراد 65 تا 74 سال و 50 درصد از 75 سال و بالاتر با درجاتی از کم شنوایی که فعالیتهای زندگی روزمره را مختل میکند، دستوپنجه نرم میکنند.
اگر مبتلا به کم شنوایی هستید، احتمالا برای تست شنواییسنجی به کلینیک شنوایی مراجعه کردهاید و در اتاقک اکوستیک نشستهاید. شما با دقت به صدایی گوش میدهید که از هدفون به گوش میرسد و هنگام شنیدن صدا با فشار دکمه کوچکی پاسخ میدهید.
آیا تا به حال فکر کردهاید، شنواییشناس چگونه ادیوگرام (نتیجه تست شنواییسنجی) را ثبت میکند؟ چگونه آن را تفسیر میکند که شنوایی شما طبیعی است یا کم شنوایی دارید؟
ادیوگرام چیست؟
شنواییشناسان از ادیوگرام (Audiogram) که برخی به اشتباه به آن «نوار گوش» میگویند برای ثبت نتیجه تست شنواییسنجی استفاده میکنند، نموداری که فرکانس (هرتز) و بلندی (دسیبل) را در سطوح مختلف کم شنوایی از ملایم تا عمیق نشان میدهد. شنواییشناس علامت متغیرها را بر روی نمودار علامتگذاری میکند و کم شنوایی شما را ترسیم میکند. بهنظر ساده میرسد، اما در واقع کاملا پیچیده است، برای اینکه دقیقا محل کم شنوایی شما را تعیین میکند.
ادیوگرام کلید حل کم شنوایی است. در گذشته، تنها کاری که سمعکها میتوانستند انجام دهند، تقویت همه صداها بود. اما اکنون، با استفاده از فناوری دیجیتال، میتوان آنها را متناسب با نوع و میزان کم شنوایی خاص شما تنظیم کرد.
تفسیر ادیوگرام روشی استاندارد است، اما بیماران ممکن است ادیوگرام خود را مشاهده نکنند، مگر اینکه آن را درخواست کنند. برخی از شنواییشناسان تصور میکنند بیماران فقط نتایج را میخواهند و نه تصویر کامل آن را. اما اگر خود یا یکی از عزیزانتان کم شنوایی دارند، میتوانید چیزهای زیادی را از نگاه کردن به ادیوگرام یاد بگیرید. این امر بهویژه در مواردی که ادیوگرامها خود را مقایسه میکنید، به شما امکان میدهد معیار پایهای تعیین کنید و ببینید شنوایی شما پیشرونده است یا خیر.
همیشه نسخهای از ادیوگرام یا نوار گوش خود را نگه دارید. شنواییشناسان از ادیوگرام برای برنامهریزی و تنظیم سمعک استفاده میکنند.
ادیوگرامها به اندازهای که نشان میدهند پیچیده نیستند
اگر تا به حال ادیوگرام دیده باشید، ممکن است تلاش کنید که آن را تفسیر کنید. علامتهای X و O به چه معناست؟ چرا آنها با خط به هم متصل میشوند؟ و چرا خطوط در بعضی نقاط با هم تلاقی میکنند و در نقاط دیگر از هم جدا میشوند؟
ادیوگرامها پیچیده بهنظر میرسند، اما اگر اصول را بدانید، بسیار ساده هستند. اگر اصول کار نمودار را میدانید – با دو متغیر متقاطع – میتوانید ادیوگرام را تفسیر کنید.
ادیوگرام شما تلاقی بین دسیبل (بلندی صدا) و هرتز (فرکانس یا زیروبمی) را نشان میدهد. ادیوگرام آهستهترین صداهایی را که میتوانید در فرکانسهای مختلف بشنوید، نشان میدهد. هرچه علامتها به بالای نمودار نزدیکتر باشند، شنوایی شما بهتر است. علامتها ممکن است در یک نقطه بالا باشند و در نقطه دیگر فرو بروند که نشاندهنده این است که در کدام فرکانس شنوایی شما بهتر یا بدتر است.
برای نمونه، فرکانس صدای پرنده بسیار بالا است، درحالیکه فرکانس خرناس سگ پایین است. ممکن است این صداها از نظر بلندی برابر باشند، اما اگر پیرگوشی دارید که با مشکل شنوایی در فرکانسهای بالا همراه است، صدای سگ را میشنوید، اما صدای پرنده را خیر. خطوط شما در سمت چپ نمودار بالاتر خواهد بود، اما در سمت راست پایین میرود. ادیوگرامی که در تصویر پایین میبینید، نمونهای از این نوع کم شنوایی است.
چگونه ادیوگرام را تفسیر کنید؟
با خواندن از بالا به پایین، اعداد سمت چپ ادیوگرام شدت صدا برحسب دسیبل را نشان میدهد که از صفر دسیبل در بالا به 120 دسیبل در پایین میرسند. از چپ به راست فرکانس یا زیروبمی صدا است که با هرتز اندازهگیری میشود. فرکانس از سمت چپ با 125 هرتز شروع میشود و در سمت راست تا 8000 هرتز افزایش مییابد. این مانند صفحه کلید پیانو است. پایینترین فرکانسها در سمت چپ و بالاترین فرکانسها در سمت راست است.
در ادیوگرام Xهای آبی نشاندهنده گوش چپ و Oهای قرمز نشاندهنده گوش راست است. علامتهای X و O هر کدام با یک خط به هم متصل میشوند؛ یکی قرمز و دیگری آبی. خط قرمز با O قرمز نشاندهنده شنوایی در گوش راست شما و خط آبی با X آبی نشاندهنده شنوایی گوش چپ شما است.
اگر ادیوگرام شما فاقد رنگ است، خط اتصال با X نشاندهنده گوش چپ شما است و خط اتصال با O نشاندهنده گوش راست شما است.
دسیبل (dB) چیست؟
دسیبل، بلندی یا شدت صدا را اندازه میگیرد.
سطح دسیبل در ادیوگرام از صفر شروع میشود، اما به این معنا نیست که هیچ صدایی وجود ندارد بلکه به معنی شنیدن کمترین صدایی است که افراد با شنوایی طبیعی میتوانند بشنوند. 10 دسیبل ده برابر شدت آن است. برخلاف هرتز، که اعداد ثابت هستند، دسیبل بهصورت لگاریتمی اندازهگیری میشود. به این معنا که صدای 20 دسی بل 100 برابر بیشتر از صفر دسیبل است و به همین ترتیب افزایش مییابد.
بهیاد آوردن آنچه در سطوح مختلف دسیبل اتفاق میافتد آسانتر است. گفتار معمول حدود 60، ماشین لباسشویی 75 و اره برقی 115 دسیبل است. گوش دادن به صدای بیشتر از 70 دسیبل در طولانیمدت ممکن است شروع آسیب به شنوایی شما باشد. سر و صدای خیلی زیاد، بیشتر از 120 دسیبل میتواند به گوش شما آسیب فوری برساند.
هرتز (Hz) چیست؟
واحد فرکانس (یا زیروبمی) هرتز (Hz) است، تعداد لرزشهای صوتی را که میتوانید در یک ثانیه بشنوید، اندازهگیری میکند. گوش سالم میتواند طیف گستردهای از فرکانسها را، از بسیار پایین (20 هرتز) تا بسیار بالا (20 هزار هرتز) بشنود. با کم شنوایی، این محدوده کاهش مییابد. کم شنوایی مربوط به سن (پیرگوشی)، از دست دادن فرکانسهای بالاتر، مانند صدای زنان و کودکان است، درحالیکه توانایی شنیدن فرکانسهای پایین (بم) میتواند طبیعی باشد.
دیدگاه شما