شاخص کل هم وزن بورس

شاخص کل (هم‌وزن) از انواع شاخص در بورس

آشنایی با مفهوم شاخص در بورس و انواع آن

سرمایه‌گذاری در تمام بازارهای مالی به ویژه بازار بورس، نیازمند یک معیار برای ارزیابی عملکرد می‌باشد. بسیار اهمیت دارد که سنجش بازارها توسط معیارهای استاندارد انجام شود. از معیارهای بسیار مهم که به کمک آن‌ها می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را در ابعاد مختلف بررسی کرد، می‌توان به شاخص‌های بورسی اشاره کرد. تحلیل‌گران بازار سرمایه که بر اساس تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال، تابلوخوانی یا ترکیبی از این روش‌ها فعالیت می‌کنند، به کمک این شاخص‌ها می‌توانند روند قیمت‌ها و وضعیت شرکت‌های بورسی را به‌راحتی و با دقت بیش‌تری ارزیابی کنند. برای آشنایی بیش‌تر با مفهوم شاخص در بورس و کاربرد و انواع آن، با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید.

تعریف شاخص در بورس

شاخص در لغت به معنای نماگر یا نشانگر و در حالت کلی عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را در بازه‌های زمانی مشخص مشاهده نمود. در بازار سرمایه هم شاخص یا INDEX، معیاری است که به ‌واسطه‌ی آن خیلی سریع و راحت می‌توان فهمید که بازار به ‌صورت کلی در چه وضعیتی به سر می‌برد. به زبان ساده‌تر، شاخص در بورس در واقع، نمونه‌ای از سهام مبادله شده در بورس است که اطلاعات کلی در رابطه با بازار را در اختیار افراد قرار می‌دهد. دقت داشته باشید که برای بررسی کلی بازار می‌توان از شاخص بورس استفاده کرد اما برای بررسی عملکرد یک یا چند سهم باید وضعیت هر یک را جداگانه مورد بررسی قرار داد. زمانی‌که گفته می‌شود مثلاً بازار ۱۰۰ واحد سود کرده است، منظور از بازار یک شاخص می‌باشد.

مهم‌ترین شاخص‌های بورسی

شاخص در بورس با توجه به معاملات روزانه، تغییر می‌کند و عوامل متعددی همچون قیمت، بازارها، حجم معاملات و …، بر مقدار آن اثرگذار است. اما به دلیل گستردگی عوامل موثر بر شاخص، شاخص‌های بورسی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام از آن‌ها موارد متفاوتی را به سهامداران نشان می‌دهند. سرمایه‌گذاران می‌توانند بر اساس هدفی که دارند از این شاخص‌ها برای سنجش سرمایه‌گذاری خود استفاده نمایند. در ادامه به معرفی و بررسی مهم‌ترین شاخص‌های موجود در بازار خواهیم پرداخت.

۱. شاخص کل (هم‌وزن) از انواع شاخص در بورس

شاخص کل (هم‌وزن) از انواع شاخص در بورس

از آنجایی‌که تاثیرگذاری شرکت‌ها با سرمایه‌ی بزرگتر بر شاخص کل بیشتر است، فعالان بازار آن را معیار مناسبی برای تعیین عملکرد بازار نمی‌دانند. در محاسبه‌ی شاخص شاخص کل هم وزن بورس هم وزن که از انواع شاخص در بورس می‌باشد، از تعداد سهام شرکت‌ها استفاده نمی‌شود. به همین منظور شاخص هم‌وزن معیار مناسب‌تری برای تعیین عملکرد تمامی شرکت‌های حاضر در بورس به‌دست می‌دهد. در شاخص کل هم‌وزن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه‌ی ‌شاخص کل سهیم هستند؛ یعنی نوسان شرکت‌های کوچک درست به اندازه نوسان شرکت‌های بزرگ بررسی و محاسبه خواهد شد. برای مثال هنگامی که شاخص کل بورس مثبت باشد اما شاخص هم‌وزن منفی باشد و کاهش یافته باشد بدین معنی است که تنها چند شرکت بزرگ در بازار با افزایش قیمت همراه بودند و اغلب سهام بازار دارای قیمت منفی هستند.

۲. ‌شاخص کل TEDPIX

شاخص کل TEDPIX

‌شاخص کل TEDPIX (Tehran Exchange Price Index)، شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی است و از پرکاربردترین شاخص‌ها در بین فعالان بازار سرمایه می‌باشد. درواقع، این ‌شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان ‌شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. ‌شاخص کل TEDPIX، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شاخص کل هم وزن بورس شده در بورس اوراق بهادار است. به بیان دیگر تغییرات ‌شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. نکته‌ای که در خصوص این نوع از شاخص کل باید در نظر داشت آن است که افزایش یا کاهش عدد شاخص کل به معنای سود یا زیان تمام شرکت‌های فعال در بازار سرمایه نیست چرا که این شاخص بیانگر میانگین بازدهی کل شرکت‌هاست و ممکن است در این میان شرکتی سود و شرکت دیگر ضرر کرده باشد.

نکته: وضعیت شرکت‌های بزرگ فعال در بورس، اثر بسیاری بر روی شاخص کل دارد و می‌تواند آن را تحت تاثیر مستقیم خود قرار دهد؛ بنابراین هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه‌ی بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی این نوع از شاخص در بورس خواهند داشت. به‌عنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکت‌‌های بزرگی همانند فولاد مبارکه و صنایع پتروشيمی خليج فارس خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکت‌های کوچکی مانند قند هکمتان یا سیمان خاش بر شاخص کل است.

۳. شاخص قیمت ( هم‌وزن)

شاخص قیمت (هم‌وزن)

شاخص قیمت هم وزن، یکی دیگر از انواع شاخص در بورس است که در آن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه‌ی ‌‌شاخص قیمت سهیم هستند. در واقع در شاخص‌های قیمت از نوع هم‌وزن، وزن تمام شرکت‌ها در محاسبه‌ی شاخص یکسان در نظر گرفته می‌شود و تغییرات شاخص گویاتر است. این امر موجب می‌شود تا بتوان وضعیت عمومی بازار را بهتر درک کرد. نکته‌ای که باید دقت داشته باشید این است که در این نوع شاخص هم نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ، تاثیرگذار است.

۴. شاخص قیمت TEDPIX از انواع شاخص در بورس

شاخص قیمت TEDPIX که از اصلی‌ترین انواع شاخص در بورس می‌باشد، بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. برخلاف ‌شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. برای مثال، چنانچه شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معناست که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس نسبت به یک‌سال گذشته به طور متوسط ۲۰ درصد رشد داشته است. دقت داشته باشید که در این نوع از ‌شاخص هم مثل ‌شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آن‌ها بر شاخص قیمت موثر است؛ یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر خواهد بود. در ‌شاخص قیمت، بر خلاف شاخص کل، فقط قیمت سهام شرکت‌های بورسی در فرمول شاخص لحاظ می‌شود. حال آن که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه‌ی شاخص مورد محاسبه قرار خواهد گرفت.

‌۵. شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

بخشی از سهام یک شرکت سهامی که دارندگان آن آماده‌ی عرضه و فروش آن هستند، را سهام شناور آزاد (Free float) می‌گویند که انتظار می‌رود این بخش از سهام شرکت در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد. الباقی سهام شرکت هم که به طور عمده میزان زیادی است، در اختیار افراد حقوقی که سهامداران عمده‌ی شرکت هستند، قرار دارد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. با توجه به این تعریف، شاخص سهام آزاد شناور TEFIX، بیان‌گر میانگین تغییرات میزان سهام شناور آزاد (که همان میزان سهام در اختیار سهامداران حقیقی است) می‌باشد. این نوع از شاخص در بورس نشان‌دهنده‌ی وضعیت سهام در حال معامله در بازار بوده و به همین دلیل معیار مناسبی برای تحلیل نقدشوندگی سهام مورد توجه سرمایه‌گذاران است. در واقع، سهام شناور آزاد آن دسته از سهامی هستند که در بازار خرید و فروش می‌شود.

محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه ‌شاخص کل است. با این تفاوت که در وزن‌دهی شرکت‌های موجود در سبد ‌شاخص، به جای استفاده‌ از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده‌ می‌شود. هدف اصلی استفاده‌ از سهام شناور آزاد که از انواع بسیار مهم شاخص در بورس می‌باشد، در محاسبه‌ی شاخص‌ها، در اصل پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار باشد.

انواع دیگر شاخص در بورس

در بورس اوراق بهادار تهران، انواع دیگری از شاخص در بورس نظیر شاخص مالی، ‌شاخص صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و ‌شاخص قیمت ۵۰ شرکت بزگ و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ وجود دارد. هر یک از این شاخص‌ها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه هستند. به عنوان مثال تغییرات ‌شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در شرکت‌های تولیدی است و تغییرات ‌شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری است.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی مفهوم شاخص در بورس و معرفی برخی از مهم‌ترین انواع شاخص پرداختیم. گفتیم که شاخص‌های بورسی معیاری برای ارزیابی روند بازار و قیمت سهام شرکت‌ها هستند و بنابراین شناخت آن‌ها بسیار مهم است. بررسی شاخص‌ها، مخصوصاً در زمان رکود یا رونق بازار، بسیار مهم است و روند آینده‌ی قیمت را بهتر نشان می‌دهد. با کمک شاخص‌ها نه تنها می‌توان روند کلی بازار یا قیمت سهام را بررسی کرد، بلکه می‌توان به مقایسه سهام و صنایع مختلف نیز پرداخت. دقت داشته باشید که برای بررسی وضعیت سهام باید شاخص‌های مختلف در کنار هم مورد توجه قرار گیرند. معامله‌گران با توجه به نیازمندی خود از این شاخص‌ها برای سنجش بازار و سبد سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند.

چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.

شاخص کل بورس

شاخص کل بورس به عنوان دماسنج اقتصاد

شاخص کل بورس همان شاخصی می باشد که همواره در رادیو و تلویزیون از آن می شنوید به این شاخص شاخص قیمت و بازده نقدی هم میگویند که بیان کننده سطح شاخص کل هم وزن بورس عمومی قیمت و سود نقدی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس می باشد در واقع این شاخص بیان کننده میانگین بازده سرمایه گذاران در بورس است. به عنوان مثال اگر قیمت سهمی در ابندای سال ۵۰۰ تومان باشد و در انتهای سال به ۶۰۰ تومان برسد و در مجمع هم سود نقدی ۷۰ تومانی تقسیم کند بازدهی سهم در طی یک سال ۳۴% می باشد. این رویه برای شاخص کل هم وجود دارد یعنی اگر شاخص کل در ابتدای سال در سطح ۷۰۰۰۰ واحد و در پایان سال به ۷۸۰۰۰ واحد برسد نشان دهنده این است که میانگین بازده بورس از محل افزایش قیمت ها و تقسیم سود نقدی در انتهای سال ۱۱.شاخص کل هم وزن بورس ۵ درصد بوده است. به این شاخص (TEDPIX) هم می گویند.

به عنوان مثال شکل زیر مربوط به صفحه اصلی سایت tsetmc.com می باشد که وضعیت بازار سرمایه را در یک نگاه نشان میدهد و سرمایه گذار با استفاده از آن وضعیت بازار سرمایه را درک می کند.

نکات مهم در بررسی شاخص بورس

در بررسی شاخص کل این نکته را باید مورد توجه قرار داد که هر چه شرکت های موجود در بورس اوراق بهادار تهران به لحاظ سرمایه و ارزش بازار شرکت های بزرگتری باشند؛ اثر بیشتری بر شاخص کل دارند. به عنوان مثال ممکن است در یک روز بیش از ۶۰ درصد سهامشان منفی باشد ولی در نهایت دو شرکت بزرگ شاخص کل هم وزن بورس مانند فملی و فولاد قیمت سهامشان افزایش یافته باشد و به همین دلیل نیز شاخص کل مثبت باشد.

نکته قابل بررسی در شاخص بورس این است که افزایش شاخص کل نشان دهنده سود آوری همه شرکت ها در بورس نیست چرا که شاخص نشان دهنده میانگین بازدهی کل شرکت هاست. یعنی ممکن است برخی از شرکت ها در طول سال افت قیمت زیادی داشته باشند و سرمایه گذاران زیان کنند ولی شاخص کل بازدهی مثبتی داشته باشد. یا برعکس ممکن است شاخص کل کاهش داشته ، اما سرمایه گذاران به واسطه داشتن سهم های مناسب در سبد سهام، سود خوبی را کسب کنند. البته گاهی اوقات با تشکیل سبد سهام متنوع میتوان بازدهی سبد سهام را به بازدهی شاخص کل نزدیک تر کرد. پس سرمایه گذار حتما باید توجه داشته باشه که بررسی شاخص کل معیار مناسبی برای خرید سهام در موقعیت های مختلف نیست.

شاخص بورس : شاخص قیمت (وزنی- ارزشی):

در بخش قبل در خصوص شاخص بورس و در یک اشل کوچک تر یعنی شاخص کل صحبت کردیم و گفتیم که شاخص کل و یا شاخص قیمت و بازده نقدی، بیان کننده سطح عمومی قیمت و سود نقدی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس در تابلو خوانی بازار می باشد در واقع این شاخص بیان کننده میانگین بازده سرمایه گذاران در بورس است. به عنوان مثال اگر قیمت سهمی در ابندای سال ۵۰۰ تومان باشد و در انتهای سال به ۶۰۰ تومان برسد و در مجمع هم سود نقدی ۷۰ تومانی تقسیم کند بازدهی سهم در طی یک سال ۳۴% می باشد. این رویه برای شاخص کل هم وجود دارد یعنی اگر شاخص کل در ابتدای سال در سطح ۷۰۰۰۰ واحد و در پایان سال به ۷۸۰۰۰ واحد برسد نشان دهنده این است که میانگین بازده بورس از محل افزایش قیمت ها و تقسیم سود نقدی در انتهای سال ۱۱٫۵ درصد بوده است. به این شاخص (TEDPIX) هم می گویند.

در بحث های مربوط به تابلو خوانی و بازار خوانی در کنار شاخص بورس، شاخص قیمت بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس است. به عنوان مثال اگر شاخص قیمت در انتهای سال در مقایسه با ابتدای سال ۳۰ درصد رشد کند به این معناست که میانگین قیمت های سهام پذیرفته شده در بورس ۳۰ درصد رشد کرده است. پس فرق شاخص کل با شاخص قیمت در این است که شاخص کل علاوه بر افزایش قیمت سهم، سود نقدی را لحاظ میکند ولی در شاخص قیمت، سود نقدی لحاظ نمی شود. البته این شاخص هم میانگین را هدف میگیرد و نشان دهنده بالارفتن دسته جمعی نمادها نیست و ممکن است قیمت سهام کوچک در بازار افزایش ولی شرکت های بزرگ تر کاهش و در نتیجه شاخص قیمت کاهش داشته باشد.

شاخص بورس : از کدام شاخص استفاده کنیم

از طرفی در شاخص وزنی – ارزشی، ارزش شرکت ها مبنای وزن دهی در شاخص است و شرکت های بزرگتر به میزان بیشتری شاخص را تحت تأثیر قرار می دهند. بدین ترتیب شاخص عمدتاً پیرو شرکت های بزرگ قرار می گیرد و شرکت های کوچک تأثیر ناچیزی بر شاخص دارند. به همین دلیل ممکن است گاهی اوقات مشاهده کنید که کل بازار منفی است ولی شاخص کل مثبت می باشد و این نشان می‌دهد که شرکت های با سرمایه و ارزش بازار بالاتر تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل داشته و شاخص کل مثبت است ولی شاخص قیمت منفی می باشد. به عنوان مثال در شکل زیر شاخص کل 84 واحد مثبت است ولی شاخص هم وزن 244 واحد منفی است و این نشان میدهد که در کل، بازار منفی بوده است ولی یک سری شرکت های بزرگ تر و با ارزش بازار بالاتر بهتر معامله شده اند و به همین دلیل شاخص کل مثبت شده است.

شاخص کل (هم وزن):

از انواع دیگر شاخص بورس، شاخص کل هم وزن می باشد. مبنای شاخص هم وزن اول فروردین ۹۳ بوده که با عدد ۱۰۰۰۰ واحد کار خود را شروع کرده است. این شاخص وضعیت کلی بازار را بهتر مشخص میکند و دید بهتری به بررسی وضعیت بازار به سرمایه گذار می دهد. در شاخص کل گفتیم که سهام شرکت هایی بزرگ تر و دارای تعداد سهام بیشتر، اثر بیشتری بر شاخص دارند به گونه ای که اگر تعداد شرکت هایی که در یک روز افت قیمتی داشته باشند ولی چند شرکت بزرگ مثبت معامله شوند شاخص کل هم مثبت می شود که این به نوبه خود ضعف شاخص کل را نشان می دهد. اما در شاخص هم وزن، بزرگی و کوچک بودن شرکت ها تاثیری ندارد و وزن همه شرکت ها یکسان در نظر گرفته می شود. به عنوان مثال در گروه شیمیایی شرکت پتروشیمی فارس شرکتی با اندازه بزرگ با ارزش بازار بالاست و از طرفی در همین گروه نماد شکربن شرکتی کوچک با ارزش بازار پایین تراست. اگر شاخص کل بر مبنای هم وزن در نظر گرفته شود پس معاملات این دو سهم در بازار تاثیر یکسانی بر روی این شاخص دارند و سرمایه گذار به راحتی قادر به درک وضعیت بازار می باشد.

نکته:

با توجه به توضیحات داده شده در خصوص شاخص کل و شاخص هم وزن باید این نکته را مورد توجه قرار داد که سرمایه گذاران در هنگام بررسی شاخص باید اهمیت بیشتری به شاخص کل (هم وزن) دهند و در تحلیل ها به شاخص هم وزن توجه بیشتری کنند. از طرفی شاخص هم وزن تاثیر معاملات بلوکی در سهم را لحاظ نمی کند چرا که ممکن است در یک نمادی در یک روز خاص معامله بلوکی صورت گیرد و همین موجب افزایش غیرعادی شاخص کل شود. پس اگر قصد بررسی وضعیت کلی بازار را دارید از شاخص هم وزن استفاده کنید و در صورتی که قصد دارید شاخص را به لحاظ تکنیکالی مورد بررسی قرار دهید از شاخص کل استفاده کنید.

بررسی درصد شاخص کل و هم وزن در بورس تهران

نوشتار را با یک مثال ساده شروع می‌کنیم. به تصویر زیر نگاه کنید.

این نتایج مربوط به آخرین روز کاری بورس تهران در تاریخ چهارشنبه 4 تیرماه سال 99 است. همان‌گونه که مشاهده می‌کنید شاخص کل 2.04 درصد و شاخص هم وزن 0.36 درصد، رشد کرده است. ما می‌خواهیم در این نوشتار درباره این اعداد درصدی صحبت کنیم.

حال بیایید این اعداد درصد افزایش یا کاهش را در طول زمان مورد بررسی قرار دهیم. از اینجا می‌توانید فایل دیتا درصد افزایش یا کاهش شاخص کل و هم وزن را از ابتدای سال 1394 تا آخرین روز معاملاتی چهارشنبه 4 تیرماه سال 99 دریافت کنید.

از گراف زیر شروع می‌کنیم. در این نمودار می‌توانید روند حرکتی درصد شاخص کل از ابتدای سال 1394 تا آخرین روز معاملاتی چهارشنبه 4 تیرماه سال 99 را مشاهده کنید.

درصد شاخص کل در طول زمان از سال 1394 تا 13990404

همان‌گونه که در گراف بالا مشاهده می‌کنید از اواسط سال 1397 به بعد دامنه نوسان افزایش یا کاهش درصد شاخص کل بزرگتر شده است. خوب است قبل از ادامه بحث کمی در این رابطه صحبت کنیم.

اگر تک رفتارهای بالا بودن درصد شاخص کل در سال 1394 را نادیده بگیریم، به نظرم شروع بزرگ شدن دامنه نوسان در گراف بالا، اولین ایده‌ها و نقاط توجه عمومی به بورس تهران را نشان می‌دهد. به عبارتی تقریباً از اواخر خرداد سال 1397 تا همین امروز، دامنه نوسان درصد شاخص کل چه در جهت افزایش و چه در جهت کاهش بزرگ شده است. من از این فرایند به نام “پنجره بورسی” یاد می‌کنم.

پاسخ به این سوال که بورس تهران تا چه زمانی رونق دارد، در همین پنجره نهفته است. پاسخ این است که تا زمانی که پنجره بورسی باز باشد، بورس نیز مورد توجه و رونق خواهد بود. در همین جا است که اهمیت کاهش و اصلاح بازار خود را نشان می‌دهد. به بیان دیگر همان‌قدر که رشد برای رونق بازار بورس مفید است، اصلاح نیز اهمیت فراوان دارد.

علاقمند هستم از یک تجربه دیگر در کشور که از همین مکانیسم پیروی می‌کرد و اکنون در چند گام جلوتر از پنجره بورسی قرار دارد، صحبت کنم. به این امید که بورس راه این تجربه را نرود. گراف زیر را ببینید.

پنجره جمعیتی ایران، وضعیت ساختار سنی جمعیت و پیش‌بینی آینده

بیایید درباره گراف بالا که از آن به نام پنجره جمعیتی یاد می‌کنیم، صحبت کنیم تا بعد به ادامه بحث بپردازیم.

در دهه 1360 نرخ رشد جمعیت کشور حدود 6.5 بوده است. به معنای ساده اینکه در هر 10 خانواده ایرانی حدود 65 فرزند وجود داشته است. این مطلب سبب شده بود که تقریباً 45 درصد جامعه زیر 15 سال و 50 درصد جامعه در سنین کار 15 تا 64 سال (جمعیت فعال اقتصادی) قرار داشته باشد.

در دهه 1370 با ورود افراد زیر 15 سال به گروه جمعیت افراد در سنین کار، پنجره جمعیتی کشور که از آن به عنوان موتور محرک رشد و رونق اقتصادی کشور یاد می‌شود، باز شده است.

اما باز ماندن پنجره جمعیتی ایران تا چه زمانی ادامه داشت؟ تقریبا تا سال 1395 و با کاهش نرخ رشد جمعیت به کمتر از عدد 2.1 و افزایش جمعیت گروه افراد در سن سالمندی، افق‌های بسته شدن پنجره جمعیتی ایران دیده می‌شد.

به این ترتیب پنجره جمعیتی کشور پس از یک دوره طلایی 20 ساله در حال بسته شدن است و پیش‌بینی آینده نیز بیانگر بسته شدن کامل آن خواهد بود.

سوال اساسی این است که چرا این اتفاق افتاد؟ پاسخ بسیار ساده است، نرخ باروری و رشد جمعیت به شدت کاهش پیدا کرد. برای باز ماندن پنجره جمعیتی ما حداقل به نرخ باروری 2.1 نیاز داشتیم. به بیان ساده اینکه به طور متوسط در هر 10 خانوار ایرانی 21 فرزند وجود داشته باشد. همین. اما این اتفاق هرگز نیفتاد و پیش‌بینی‌های بدبینانه نشان‌دهنده‌ی آن است که نرخ باروری حتی به کمتر از 1 و تقریباً 0.9 رسیده است. یعنی در هر 10 خانواده فقط 9 فرزند وجود دارد.

حال به پنجره بورسی برگردیم و بار دیگر این سوال را تکرار کنیم. پنجره بورسی کشور تا چه زمانی باز خواهد ماند؟ پاسخ به همان اندازه قبلی ساده است. تا زمانی که نقدینگی و پول حقیقی و حقوقی به بازار تزریق شود. البته یک نکته فنی نیز احتمالاً در این میان موثر باشد. این نکته این است که اجازه داده شود، دامنه نوسان پنجره بورسی بزرگتر شود. به عبارت دیگر چنانچه ورود پول می‌تواند طول پنجره بورسی را ادامه دار کند، حذف دامنه نوسان نمادها از 5 درصد فعلی، می‌تواند طول پنجره بورسی را بزرگتر کند. ترکیب این دو پنجره بورسی را برای سالیان سال باز نگه خواهد داشت.

حال به ادامه بحث خود در زمینه درصد افزایش و یا کاهش، شاخص کل و شاخص هم وزن بپردازیم.

یکبار دیگر به تصویر زیر نگاه کنید.

همان‌گونه که بیان کردیم، داده‌ها مربوط به آخرین روز کاری بورس تهران در تاریخ چهارشنبه 4 تیرماه سال 99 است. شاخص کل 2.04 درصد و شاخص هم وزن 0.36 درصد، رشد کرده است.

در جدول زیر به تفکیک هر سال، نتایج میانگین درصد شاخص کل و هم وزن آمده است.

جدول نشان می‌دهد مثلاً به طور متوسط در سال 1394 شاخص کل روزانه 0.1092 درصد رشد داشته است. برای همین سال شاخص هم وزن به طور متوسط در هر روز 0.1327 درصد رشد داشته است.

سال 1395 نیز شاخص کل به طور متوسط در هر روز 0.0149 درصد کاهش داشته است.

اما برای سال 1399 و 59 روز کاری سپری شده از آن تا تاریخ چهارشنبه 4 تیرماه، شاخص کل میانگین در هر روز 1.675 درصد و شاخص هم وزن 1.500 درصد افزایش داشته است.

با استفاده از همین اعداد میانگین روزانه درصد شاخص کل، می‌توانیم به سادگی پیش‌بینی‌هایی برای اینکه مثلا چه زمانی شاخص کل به عدد دو میلیون و یا هر عدد دیگری می‌رسد، داشته باشیم. فرصتی شد در آینده درباره آن صحبت خواهیم کرد.

در نمودار زیر اعداد درصد افزایش یا کاهش میانگین روزانه درصد شاخص کل و هم وزن را مشاهده می‌کنید.

همان‌گونه که مشاهده می‌شود در تمام سال‌ها به جز سال 1396 و همین روزهای سال 99 رشد روزانه شاخص هم وزن بیشتر از شاخص کل بوده است.

در سال 99 علاوه بر پیشی گرفتن رشد روزانه شاخص کل نسبت به شاخص هم وزن، اندازه رشد نیز به شدت افزایش یافته است. در حالی که در سال 96 شاخص کل متوسط روزانه 0.093 درصد بزرگتر می‌شده، اکنون و در سال 99 شاخص کل به طور متوسط در هر روز 1.675 درصد بزرگتر می‌شود.

حال بیایید از یک آماره جدید صحبت کنیم. این آماره را به صورت اختلاف بین درصد شاخص کل و درصد شاخص هم وزن تعریف می‌کنیم. نام آن را شاخص تفاضلی قرار می‌دهیم.

مثلاً شاخص تفاضلی برای روز چهارشنبه 4 تیرماه 99 به صورت زیر به دست می‌آید.

1.68 = (0.36 – 2.04) = (درصد شاخص هم وزن – درصد شاخص کل)

شاخص تفاضلی هر روز، اگر مثبت باشد نشان می‌دهد در آن روز رشد شاخص کل نسبت به شاخص هم وزن بیشتر بوده است و اگر درصد تفاضلی منفی باشد بیانگر آن است که در آن روز شاخص هم وزن نسبت به شاخص کل عملکرد بهتری داشته است.

بزرگتر بودن شاخص تفاضلی نشان‌دهنده توجه بیشتر به نمادهای شاخص ساز و بزرگ و کوچکتر بودن آن توجه بیشتر به نمادهای کوچک بازار را نشان می‌دهد.

برای روز چهارشنبه 4 تیرماه 99 به شاخص تفاضلی عدد 1.68 بوده است و این مطلب بیانگر توجه بیشتر سهامداران به نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز بوده است.

حال بیایید همین شاخص تفاضلی را برای یک دوره کوتاه و از ابتدای سال 99 مورد بررسی قرار دهیم. در گراف زیر می‌توانید رفتار و روند شاخص تفاضلی به ازای 59 روز کاری بورس تهران را مشاهده کنید.

نمودار بالا نشان می‌دهد در 39 روز شاخص تفاضلی مثبت و تقاضای بازار به سمت سهام بزرگ بوده است. در 20 روز دیگر بازار به سمت سهام کوچک توجه کرده است. در واقع توجه بازار به نمادهای کوچک در ابتدای سال، هم اینک و در چندین روز متوالی به سمت سهام بزرگ، حرکت کرده است.

خوب است بر روی همین شاخص تفاضلی مربوط به سال 1399 یک مدل سری زمانی طراحی کنیم. در گراف زیر می‌توانید مدل را مشاهده کنید.

پیش بینی مدل برای روز چهارشنبه 4 تیرماه 99 هر چند همچنان بالا بودن درصد رشد شاخص کل نسبت به شاخص هم وزن را نشان می‌دهد اما تا حدی خطا دارد.

مدل بر این نظر بوده است که شاخص کل باید 1.09 درصد بزرگتر از شاخص هم وزن باشد اما در واقعیت شاخص کل 1.68 درصد از شاخص هم وزن بزرگتر شده است. به بیان ساده‌تر رفتار شاخص کل و توجه به نمادهای شاخص ساز در این روز، بیشتر از روند گذشته مدل بوده است.

اینکه در ادامه چه خواهد شد و آیا همچنان شاخص تفاضلی مثبت خواهد ماند و نمادهای بزرگ بازار رشد بیشتری نسبت به نمادهای کوچک خواهند داشت، در آینده مشخص خواهد شد. مطلب آن است که حداقل برای آینده نزدیک پاسخ مثبت است و بر مبنای مدل بالا همچنان شاخص تفاضلی مثبت خواهد بود و رشد شاخص کل نسبت به شاخص هم وزن بیشتر خواهد ماند.

چگونه به این مقاله رفرنس دهیم

GraphPad Statistics (2020). Investigating the percentage of total and weighted index in Tehran Stock Exchange. Statistical tutorials and software guides. Retrieved Month, Day, Year, from https://graphpad.ir/total-equal-weighted-index-of-tehran-stock-exchange/.php

For example, if you viewed this guide on 12 th January 2022, you would use the following reference

GraphPad Statistics (2020). Investigating the percentage of total and weighted index in Tehran Stock Exchange. Statistical tutorials and software guides. Retrieved January, 12, 2022, from https://graphpad.ir/total-equal-weighted-index-of-tehran-stock-exchange/.php

ارایه خدمات تحلیل و مشاوره آماری

گراف پد برای شما خدمات مشاوره و انجام انواع تحلیل‌های آماری را ارایه می‌دهد. جهت دریافت نکات بیشتر بهتر است با ما تماس بگیرید.

شرکت‌های تاثیرگذار در شاخص بورس

شاخص بورس دماسنج بازار است! احتمالا این جمله را زیاد شنیده‌اید. در این مطلب لیست شرکت‌هایی را که بیشترین تاثیر را در شاخص کل بورس دارند را آورده‌ایم. با ما همراه باشید، در این زمینه نکات جالبی وجود دارد که دانستن آنها خالی از لطف نیست. شرکت‌های تاثیرگذار در شاخص بورس یا غول‌های بازار را بهتر بشناسید.

شاخص بورس چیست؟

شاخص کل بورس یک شاخص قیمتی است که از سال 1369 معرفی شده است (با عدد پایه 100) که البته در حال حاضر سابقه شاخص بورس در پلتفرم های تحلیلی از سال 1371 موجود است. این شاخص نشان دهنده افزایش یا کاهش میانگین قیمت‌ سهام شرکت‌های بورسی است. البته یک میانگین وزنی، یعنی تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی که ارزش بازار بیشتری دارند (شرکت‌های بزرگتر)، بر تغییرات شاخص کل تاثیر گذارتر هستند. در کل میتوان گفت شاخص بورس دماسنج بازار سرمایه است.

ارزش بازار یک سهم چیست؟

گفتیم که شرکت‌هایی که ارزش بازار بیشتری دارند تاثیر بیشتری بر شاخص بورس می‌گذارند. ارزش بازار یک شرکت از حاصلضرب تعداد سهام شرکت در قیمت روز سهم بدست میآید. به تصویر زیر نگاه کنید.

در تصویر بالا تابلوی نماد فملی را مشاهده می‌کنید. اگر تعداد سهام شرکت را در قیمت پایانی ضرب کنید ارزش بازار شرکت بدست میآید. با مراجعه به تابلوی هر نماد در سایت TSETMC به راحتی می‌توانید ارزش بازاری شرکت‌های بورسی را مشاهده کنید.

رتبه ارزش یک شرکت

اگر به قسمت آمارها در تابلوی نماد فملی مراجعه کنید، رتبه این شرکت را به لحاظ ارزش بازاری نسبت به تمامی نمادهای بورسی مشاهده خواهید کرد (تصویر زیر).

همان طور که می‌بینید در تاریخ نگارش این مقاله رتبه فملی به لحاظ ارزش بازاری 4 است، یعنی چهارمین شرکت بزرگ بورس ایران فملی است. هر چقدر ارزش بازاری یک شرکت بیشتر باشد شاخص کل هم وزن بورس به همان اندازه تغییرات قیمت سهام آن شرکت تاثیر بیشتری بر شاخص کل بورس خواهد گذاشت.

بیشترین تاثیر در شاخص یعنی چه؟

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

اگر به صفحه اصلی سایت TSETMC مراجعه کنید، پنجره‌ای وجود دارد با عنوان “تاثیر در شاخص” که چند نماد در این پنجره آورده شده است. این نمادها بیشترین تاثیر را بر شاخص بورس در آن روز کاری داشته‌اند.

در پایین همان صفحه این پنجره برای فرابورس هم وجود دارد. نکته مهمی که در اینجا باید به آن توجه کرد این است که الزاما نمادهایی که در این پنجره قرار می‌گیرند بزرگترین سهم‌های بازار نیستند. ممکن است یک سهم بسیار بزرگی در آن روز خاص تغییرات قیمت پایانی ناچیزی را تجربه کرده باشد و اصلا در این جدول قرار نگیرد چون عملا تغییرات قیمت آن به قدری کم بوده است که حتی با وجود بزرگ بودن نتوانسته است بر شاخص تاثیر چندانی بگذارد.

نمادهای در این پنجره با توجه به تغییرات قیمت پایانی و ارزش بازاری که داشته اند بیشترین تاثیر را (چه منفی چه مثبت) بر تغییرات آن روز شاخص بورس داشته‌اند. بنابراین هرچقد ارزش بازاری یک سهم بیشتر باشد و قیمت پایانی ان بیشتر تغییر کند، میتواند اثر بیشتری بر شاخص بورس یا شاخص فرابورس داشته باشد.

اگر روی عبارت “تاثیر در شاخص” کلیک کنید تمامی نمادها به ترتیب شرکت‌های بیشترین تاثیر در شاخص برای شما نمایش داده می‌شود.

لیست تاثیرگذارترین شرکت‌ها بر شاخص کل بورس

به صورت کلی شرکت‌هایی که بزرگتر هستند و ارزش بازاری بیشتری دارند می‌توانند تاثیرات بیشتری بر شاخص کل بورس ایجاد کنند. در اینجا لیستی از بزرگترین شرکت‌های بورسی که معمولا جزء تاثیرگذارترین شرکت‌ها بر شاخص کل بورس هستند آورده شده است.

لیست نمادهای شاخص ساز

آیا شاخص بورس دستکاری میشود؟

باتوجه به اینکه برخی از افراد می‌بینند در یک بازه زمانی سهام داخل پرتفوی آنها اصلاح زیادی داشته است اما شاخص بورس به اندازه پرتفوی انها ریزش نکرده است این شائبه برای آنها ایجاد میشود که آیا شاخص بورس را به طور عمدی و به صورت دستی بالا نگه داشته‌اند و اصولا شاخص بورس دستکاری میشود یا خیر. این موضوع به هیچ وجه صحت ندارد. مکانیزم فرمول بندی شاخص بورس همان طور که عرض شد به گونه‌ای است که تاثیر چندانی از شرکت‌های کوچک و متوسط نمی‌گیرد. کافی است چند نماد بزرگ بسته باشد یا مثبت باشد، در این صورت با کاهش قیمت سایر سهام کوچک و متوسط شاخص کل بورس چندان کاهشی پیدا نمی‌کند.

بر این اساس شاخص دیگری در اختیار فعالان بازار سرمایه قرار گرفته است تحت عنوان شاخص کل هم وزن که در آن کوچکی یا بزرگی شرکت تاثیر گذار نیست و برخی از تحلیلگران شاخص هم وزن را ملاک بهتری برای تحلیل کلیت بازار می‌دانند.

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

خودنمایی شاخص کل هم وزن در تالار بورس

بازار سهام امروز در آستانه تعطیلات دو روزه عید فطر شاهد بازاری متعادل اما با تکاپوی خریداران فرصت طلب در سهم‌های ریالی مثل خودرویی‌ها و بانک‌ها بود.

به گزارش خبرنگار مهر، امروز یکشنبه ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس تهران با افزایش ۳.۱۸۰ واحدی به رقم یک میلیون و ۵۲۵ هزار واحد رسید. شاخص کل هم وزن اما با افزایش ۴.۵۱۳ واحدی عدد ۴۱۹ هزار و ۶۱۹ واحد را به نمایش گذاشت.

شاخص بازار اول اما با ۳.۷۷۰ واحد افزایش به رقم یک میلیون و ۱۷۱ هزار واحد دست یافت و شاخص بازار دوم نیز با ۱.۹۴۴و احد افزایش، عدد ۲ میلیون و ۹۰۳ هزار واحد را تجربه کرد.

در بورس تهران امروز ۹ میلیارد و ۵۵۱ میلیون سهم و اوراق مالی قابل معامله در ۶۱۴ هزار و ۷۷۶ نوبت داد و ستد شد که ارزشی بالغ بر ۵ هزار و ۵۱۴ میلیارد تومان را در برداشت.

در فرابورس نیز شاخص کل این بازار با ۳۵ واحد کاهش به رقم ۲۰ هزار و ۹۴۰و احد دست یافت. در این بازار، طی روز جاری ۵ میلیارد و ۶۳۵ میلیون سهم و اوراق مالی قابل معامله به ارزش بیش از ۱۷۳.۹۳۷ میلیارد تومان معامله شد که از این رقم ۱۷۱.۴۱۰ میلیارد تومان ناشی از عملیات بازار باز بانک مرکزی در بازار اوراق بدهی فرابورس بود.

اصلی ترین نمادهای تأثیر گذار بر رشد شاخص کل بورس تهران امروز " شبریز " با ۲۰۲۴ واحد، "وتجارت " با ۵۵۶ واحد و " حکشتی " با ۴۲۷ واحد افزایش بودند در مقابل اما نمادهای معاملاتی شرکت‌های " فملی " با ۸۰۲ واحد، "نوری" با ۷۵۱ واحد و "فولاد" با ۵۸۷ واحد کاهش، بالاترین تأثیر منفی بر روی شاخص کل بورس تهران را به خود اختصاص دادند.

به گزارش مهر، حجم و ارزش معاملات سهام امروز در مقایسه با دیروز اندکی بهتر بود هر چند که در آستانه تعطیلات دو شاخص کل هم وزن بورس روزه تقویمی فردا و پس فردا، معامله گران دست به نقد بیشتری دیده می‌شد.

در بازار امروز گروه قندی‌ها و تک سهم‌های بازار دومی همچون سیمانی‌ها در حالی در کانون توجه معامله گران کوتاه مدت نگر بود که در گروههای شاخص ساز ریالی همچون خودرویی‌ها و بانک‌ها و تک سهم‌های حمل و نقل همچنان فرصتی برای خریداران در روند متعادل معاملات بازار امروز بود که در برخی نمادها در حول و حوض صفر تابلو دنبال می‌شد.

اصلی ترین اخبار تأثیر گذار بر بازار امروز نیز دستور رئیس جمهور مبنی بر بازنگری پیرامون افزایش دستمزد و همچنین ابلاغ تعدیل افزایش تعرفه برخی اقلام صادراتی در گمرک بود. همچنین اخبار پیرامونی برجام و مناقشه روسیه و اوکراین همچنان برای رصد تغییرات قیمتی در بازارهای جهانی قابل اهمیت است.

در گزارش‌های اقتصادی نیز رشد اقتصادی ایران در کنار سیاست‌های بانک مرکزی در قبال سرمایه گذاری‌های بانک‌ها قابل تأمل است.

به نظر می‌رسد پس از تعطیلات دو روزه عید فطر، بازار سهام روز معاملاتی خود را با تقویت تقاضا در گروه خودرویی‌ها و بانک‌ها آغاز کند.