الگوی شمعی چیست؟

نمودار شمعی چیست و چه کاربردی دارد؟

این روزها که بازار بورس به یک بستر داغ برای سرمایه‌گذای مبدل شده، افراد زیادی به این بازار پا گذاشته‌اند تا به سود برسند، تعداد زیاد شرکت‌کننده در یک بستر مالی باعث می‌شود پیچیدگی آن افزایش کرده و از سویی دیگر روند شناخت بازار کمی سخت‌تر به نظر برسد.دراین شرایط چیزی به نام تحلیل به کمک معامله‌گران می‌آید تا بتوانند به‌طور متمرکز بازار را رصد کرده و آن را روانشناسی کنند.

روانشناسی بازار بورس چیست؟

قبل از این‌که سراغ مباحث برویم، بد نیست در خصوص روانشناسیِ بازار، اطلاعاتی بدست آوریم.

روانشناسی بازار به معنای شناختِ کلیِ احساس بازار و تشخیص روند نمودارها می‌باشد. «روان» در بازار به همان؛ احساس معامله‌گران نسبت به یک نماد است و «شناسی» به معنای شناخت آن احساسات.

اگر ما به‌این مبحث مسلط شویم، می‌توانیم تحلیلِ تکنیکالِ دقیق‌تری نسبت به سایرین بدست آورده و در اکثر معاملات خود، سود کنیم.

نمودار شمعی چیست؟

در روزگاران قبل، ژاپنی‌ها برای معامله‌ی برنج و موفقیت در این معاملات نسخه‌ای از نمودار را به نام «برنجی» ابدا کردند تا بتوانند تحلیلی از دادوستد خود داشته باشند.

شخصی به نام «استیو نیسون» که با آن‌ها معامله داشت، توانست به این تکنیک مسلط شده و آن را توسط دوست ژاپنی‌اش یاد بگیرد. او مدتی که در ژاپن زندگی می‌کرد، روی این نمودار مشغول شد و با آن زندگی کرد تا توانست در خصوص آن یک کتاب بنویسد.

در دهه 90 میلادی این تکنیک را برای معامله در فارکس به دوستانش پیشنهاد داد و کم کم این نمودار میان مردم گسترش یافت. هرچند هنوز خیلی از افراد، حتی در بورس خودمان! به این نمودار تسلط کافی ندارد اما در این مطلب قصد داریم بهتر از هر مرجع دیگری، این نمودار را خدمت‌تان ارائه دهیم.

چگونه می توان نمودار شمعی (کندل استیک) را خواند؟

با توجه به تصویر فوق، می‌توانید کُلیت یک نموار شمعی را ببینید که چه‌چیزی به ما نمایش می‌دهد.

جالب است قبل از آموزش به این نکات توجه نمایید:

شمع‌ها برای هر بازه‌ی زمانی از جمله 1 روز 30 دقیقه و حتی 1 ساعت می‌توانند استفاده شوند، اما کلاً هر شمع به معنای یک معامله در بازه‌ی زمانی است که در انتهای هر نموداری این بازه درج می‌شود.

هرگاه بدنه، حال هرجایی از خط «سایه» یا «فیتیله» خود باشد، بیانگر قیمت معامله شده است، مثلاً هرچه بالاتر باشد، بیانگر بیشترین قیمت معامله شدن است.

اگر قیمت پایانی بیشتر از قیمت آغازین باشد، بدنه سبز است و بلعکس قرمز خواهد بود.

بدنه‌ی بلند تعداد معامله‌ی بیشتر را در همان بازه‌ی زمانی که شمع بیانگر آن است را نشان می‌دهد و اگر بدنه کوتاه باشد به معنای تعداد معامله‌ی کمتر است.

قسمت های مختلف نمودار شمعی

با تعاریفی که در قبل داشتیم، می‌خواهیم شرایط کلی را با توجه به شرط‌هایی که پیش می‌آیند تعریف کنیم.

شمع بلندِ سبز به معنای فشار بالای خرید است چون: خرید بیشتر شده و قیمت افزایش یافته! «عرضه و تقاضا» پیش‌بینی این موارد را هم خواهیم گفت، اما فعلاً صبر کنید تا آموزش را ادامه دهیم.

شمع‌های قرمز بلند، بیانگر معامله زیاد با قیمت زیاد است، چون گفتیم؛ اندازه شمع بیانگر تعداد معامله در همان بازه‌ی زمانی شمع است و رنگ آن بیانگر نوعِ قیمت معامله شده‌ نسبت به شمع قبلی.

حال به سایه‌های شمع دقت کنید:

سایه همان خط عمودی‌ای است که بدنه به آن وصل می‌گردد.

سایه‌ی بلند بیانگر تفاوت بالای قیمت میان معاملات است و سایه کوتاه یعنی معامله در یک رنج قیمتی تقریباً ثابت شکل گرفته.

پیش‌بینی روند نمودار شمعی

در ادامه با اشکال مختلفی ازشمع‌ها مثال‌هایی از شمع‌های بعدی یا روند کلی بازار خدمتتان ارائه می‌دهیم.

اوج های چرخان:

این نوع شمع که «اوج چرخان» خوانده می‌شود، به معنای دودلی در خریداران و فروشندگان است؛ بدنه‌ی کوچک «قرمز و سبز» بیانگر معالمه کم را نشان داده و سایه تقریباً برابر، بیانگر چالش بر سر قیمت است.

اگر این شمع‌ها در نمودار به سمت بالا حرکت کنند، بیانگر خریدار کم بوده و ممکن است شمع‌ها به سمت پایین حرکت کنند.

اگر در طول نمودار به سمت بالا حرکت کرده باشند، به معنای فروشنده‌ی کمتری بوده و ممکن است به بالا حرکت کند.

ماربوزو (Marubozu):

این نوع شمع که Marubozu خوانده می‌شود، بدون سایه است.

درصورتی که سبز باشد، بیانگر صعود در روند است چون؛ نشان می‌دهد خریداران افزایش یافته و قیمت‌ها تقریباً مساوی است.

در صورتی که قرمز باشد، بیانگر نزول است چون؛ فروشندگان بیشتر را نشان می‌دهد که عرضه‌ی بیش از تقاضا، چیزی جز نزول درپی ندارد.

به این شمع‌ها که چند مدل نیز دارند، دوجی گفته می‌شود. دوجی بیانگر تعداد معاملات کم با قیمت‌های پر نوسان است چون هیچ‌کدام بر سر قیمت توافق ندارند.

اگر بعد از Marubozu سبز رنگ، یک دوجی ایجاد شود، بیان‌گر کم شدن خریداران است؛ افت قیمت.

اگر بعد از Marubozu قرمز، یک دوجی ایجاد گردد، بیانگر کم شدن فروشندگان است، این یعنی افزایش شدید قیمت.

الگوی شمعی چکش (Hammer):

شمع چکشی شکل، همیشه «90 درصد» باعث معکوس شدن نمودار می‌شود.

اگر شمع قبلی، سبز باشد، روند نزول کرده و اگر قرمز باشد، روند صعود خواهد داشت چرا؟

چون؛ هنگاهی که قیمت‌ها درحال افت یا بیشتر شدن است است، چکش‌ها با سایه بلند نشان می‌دهند که قیمت‌ها به زودی با توجه به میزان قیمت قبل؛ بالا رفته یا پایین آمده و تغییری در عرضه و تقاضا رخ خواهد داد.

جدول اصلیِ دیگر شمع‌ها

تعدادی خاصی از شمع‌ها وجود دارند که تقریبا همیشه، باعث یک‌سری تغییرات در روند یا نمودار می‌شوند. یعنی پس از وجود این‌ها، می‌توان با اطمینان 90 درصد گفت که به‌زودی یک تغییر صعودی یا نزولی اتفاق می‌افتد.

ما برای این‌که راحت‌تر این موارد را درک کنید، ابتدا توضیحاتی دادیم تا شمع‌ها را کاملاً بشناسید و سپس با ارائه چند نمونه درک‌شان را آسان کردیم. حال می‌توانید با توجه به جدول زیر، تمامیِ شمع‌هایی که باعث تغییر روند در نمودار می‌شوند را بهتر ببینید، سطرها و مثال‌هایی هم برای استفاده بهترشان درج نمودیم تا درک‌شان راحت‌تر گردد.

سخن آخر

از مطالعه شما سپاس‌گذاریم اما این موارد را در نظر داشته باشید که تحلیل نمودار، آن هم با شمع، فقط مربوط به تحلیل تکنیکال بوده و عوامل دیگری هستند که بر روی نمودارها تاثیرگذار هستند مثل: اخبار اقتصادی، اتفاقات خاص در جامعه و هزاران مورد دیگر که باعث می‌شوند خریداران یا فروشندگان تصمیم دیگری اتخاذ کنند.

اما شناخت شمع‌ها به شما زمانی کمک می‌کند که علاوه بر مرور اخبار و اطلاع دقیق از وضعیت بازار، مطمعن باشید که درحال حاضر هیچ‌گونه اتفاق خاصی بر روی یک سهم یا ارز چندان تغییری نخواهد گذاشت و می‌توانید با اطمینان بالای 50 درصد بگویید که نمودار، با توجه به جدول فوق، این‌قدر تغییر خواهد داشت.

در چنین مواقعی، با استفاده از جدول شمع‌های بالا، می‌توانید تحلیلِ دقیق‌تری داشته و بهتر از حرفه‌ای‌های بازار فعالیت کنید.

کندل استیک یا نمودار شمعی ژاپنی چیست؟ ( آشنایی با انواع نمودار سهام )

زمانی که به یک نمودار نگاه می‌کنید، شاید سوالات زیادی به ذهنتان برسد! این گونه نمودارهای چه چیزی را بیان می‌کنند؟ چگونه می‌توان تغییرات ارزش سهام را پیش‌بینی کرد؟ آیا الان زمان خرید یک سهم است یا باید سهام خود را فروخت؟ این گونه سوالات و سوالات مشابه، هر روز به ذهن افرادی که در بورس به فعالیت می‌پردازند نقش می‌بندد و سعی می‌کنند به کمک شاخص‌ها و گزارشات مالی، نمودارها و جدول‌های اطلاعاتی پاسخ مناسبی به این گونه سوالات بدهند.. در این نوشتار به بررسی نمودارهای شمعی بورس از قبیل نمودار خطی ، میله ای و شمعی (کندل استیک یا شمعی ژاپنی) می‌پردازیم تا بتوانیم پاسخ مناسبی به این گونه سوالات بدهیم.

همانطور که می‌دانید، بورس و بازار سرمایه، پدیده‌ای پویا است که در بستر زمان تغییر می‌کند. در نتیجه مشخص است که داده‌های بورس از جنس زمان هستند در نتیجه می‌توان آن‌ها را به صورت یک سری زمانی (Time Series) در نظر گرفت که بخشی از تغییرات آن وابسته به تصادف و بخش دیگر، رفتار بازار و خریداران و فروشندگان را مشخص می‌کند. در نتیجه برای نمایش مقادیر ارزش سهام یا مشخصات بازار سهام از نمودارهایی استفاده خواهیم کرد که محور افقی آن‌ها زمان است.

ویدیوی آموزشی از کندل استیک در انتهای مقاله

نمودار بورس یا سهام چیست؟

در حقیقت می‌توان نمودار بورس یا سهام را بررسی ارزش سهام یا هر شاخصی وابسته به آن، نسبت به زمان در نظر گرفت. به این ترتیب محور افقی مربوط به زمان بوده و محور عمودی نیز ارزش سهام یا قیمت را نشان می‌دهد. در نتیجه نمودار سهام، روند تغییرات ارزش سهام را نسبت به زمان نشان می‌دهد. محور افقی می‌تواند بیانگر سال، ماه، روز و حتی ساعت باشد. با توجه به اینکه در چه محدوده زمانی اقدام به بررسی دارید، می‌توانید نمودار سهام یا شاخص‌های آن را بر حسب واحد زمانی دلخواه تعیین کنید. در تحلیل بورس می توان از نمودار یک نماد استفاده کرد. روند صعودی در یک نماد، می‌تواند این اطمینان را به ما بدهد که در آینده نزدیک، قیمت سهام این نماد کاهش نخواهد یافت و البته روند نزولی که به تازگی برای یک سهام شروع شده، ممکن است بیانگر روند نزولی بیشتر این سهم باشد.

انواع نمودار سهام:

نمودار خطی:

ساده ترین نوع نمودار، نمودار خطی است، زیرا فقط قیمتهای بسته شدن یک بازه معاملاتی را نشان می دهد مثلا قیمت بسته شدن (close price) در یک روز یک نقطه از نمودار خطی را برای ما می سازد و این خط، با اتصال قیمت های بسته شدن ایجاد می‌شود. نمودارهای خطی اطلاعات دیگری از دامنه نوسان معامله در یک بازه زمانی مثل قیمت های بالا، پایین و باز فراهم نمی‌کنند. به خاطر اینکه قیمت بسته شدن مهمترین قیمت در تغییرات سهام در نظر گرفته می شود در نمودار خطی اغلب از این قیمت برای ترسیم آن استفاده می کنند. هر چند در نرم افزارهای مختلف این موضوع می تواند قابل تنظیم باشد که با چه قیمتی نمودار ترسیم گردد ولی در کل این موضوع مساله مهمی نیست و بهتر است از پیش‌فرض نرم افزار استفاده کنیم.

نمودار میله ای:

نمودار میله ای روی نمودار خطی با افزودن اطلاعات اساسی تر مختلف به هر نقطه داده، اضافه می‌شود. نمودار از یک سری خطوط عمودی ساخته می‌شود که هر نقطه داده را نمایش می‌دهد. این خط عمودی قیمت های بالا (high price) و پایین (low price) در بازه معاملاتی را همراه با قیمت بسته شدن (close price) و باز شدن (open price) نشان می‌دهد. قیمت باز و بسته روی خط عمودی با خط تیره افقی نشان داده می‌شود. قیمت باز روی نمودار میله ای با خط تیره ای نشان داده می‌شود که در سمت چپ میله عمودی قرار دارد. برعکس، قیمت بسته با خط تیره در سمت راست مشخص می‌شود. معمولا، اگر خط تیره چپ (باز) پایین تر از خط تیره راست (بسته) باشد، پس آن میله صعودی است، که نشان می‌دهد سهم در آن بازه معاملاتی رشد کرده است. میله ای که علامت نزولی باشد ارزش سهام آن طی آن دوره افت کرده است. وقتی این اتفاق بیفتد، خط الگوی شمعی چیست؟ تیره روی طرف راست (بسته) پایین تر از خط تیره سمت چپ (باز) می‌باشد.

• میله صعودی و نزولی: در تصویر فوق نحوه نمایش چهار قیمت در یک بازه معاملاتی در یک میله را نمایش می دهد اما در تصویر زیر نیز شکل دو میله صعودی و نزولی را می بینید

همانطور که در تصویر فوق می بینید میله ما دو حالت صعودی و نزولی دارد تفاوت در این دو حالت در محل باز شدن و بسته شدن است در میله صعودی قیمت پایین باز شده و بالا بسته شده است ولی در میله نزولی قیمت بالا باز شده و پایین بسته شده است، وقتی میله قیمت در سمت راست قرار گیرد، OPEN بالاتر از CLOSE قرار می گیرد و این نشان می دهد که قیمت در پایان روز با کاهش همراه بوده است و این میله قیمت نزولی است.

نمودار شمعی یا کندل استیک

تاریخچه الگوهای شمعی: الگوهای شمعی را برنج کاران ژاپنی در حدود سال ۱۶۰۰ میلادی برای پیش‌بینی قیمت برنج استفاده می‌کردند. یک معامله‌گر معروف به نام «هوم ما» دریافت که قیمت‌ها در بسیاری از مواقع، تحت تاثیر احساسات معامله گران تغییر می‌کنند. از این ‌رو وی در معاملات خود، نمودار شمعی را مورد استفاده قرار می‌داد؛ چرا که این نمودار به نحوی نشان‌دهنده احساسات بازار است. نمودارهای شمعی در سال 1990 مورد توجه آقایاستیو نیسون قرار گرفت. وی اولین کسی بود که این نمودارها را به معامله گران غربی معرفی کرد. از نظر بسیاری از معامله گران، نمودار شمعی در مقایسه با نمودار میله‌ای از نظر بصری جالب‌تر و تفسیر آن آسان‌تر است. هرکدام از شمع‌ها تصاویری مربوط به حرکات قیمت ارائه می‌دهند. در این نمودار هر شمع یا کندل با توجه به تایم فریمی که استفاده می‌کنیم به آن تایم تفکیک می‌شود. به طور مثال ما در نمودار از تایم ۱ ساعته استفاده می‌کنیم.

در این صورت هر یک کندلی که در نمودار تشکیل می‌شود نشانگر ۱ ساعت است یا به ‌عنوان نمونه دیگر وقتی ما از تایم فریم هفتگی استفاده می‌کنیم، هر کندلی که تشکیل می‌شود نشانگر یک هفته می‌باشد. در نمودار شمعی تحلیل‌گر قادر است به آسانی رابطه بین قیمت آغازین و پایانی و همچنین بالاترین و پایین‌ترین قیمت را بررسی و مقایسه کند.

در واقع نمودارهای شمعی و میله ‌ای یک چیز مشابه‌ای را نشان می‌دهند ولی در ظاهر و اشکال با یکدیگر تفاوت دارند. مشابه با نمودار میله‌ ای، نمودار شمعی نیز خط باریک عمودی دارد که بازه معامله در دوره را نشان می‌دهد. تفاوت در تشکیل مستطیل پهن روی خط عمودی است که تفاوت بین باز و بسته شدن قیمت را نشان می‌دهد. نمودار شمعی با رنگ جهت معامله را به شکل خوبی نمایش می‌دهد.

وقتی قیمت سهام رشد می‌کند و قیمت بسته شدن بالای قیمت باز قرار می‌گیرد، شمع ما معمولا سفید یا سبز خواهد بود. اگر سهام در آن شمع افت کند، این نمودار معمولا قرمز یا سیاه می‌شود. اندازه بدنه و سایه پایین و بالا در کندل استیک دارای اهمیت بسیار زیادی هستند. زمانی که شمع تو خالی یا سفید است و دارای سایه کوتاه باشد، به این معنی است که قیمت پایانی بالاتر از قیمت آغازین است. بر عکس این حالت زمانی است که قیمت پایانی کوچک‌تر از قیمت باز شدن باشد که در این حالت شمع بصورت تو پر یا مشکی رسم می‌گردد.

بدنه کندل استیک ها:

اندازه بدنه بزرگ در کندل استیک‌ها نشانگر قدرت زیاد خرید یا فروش است؛ یعنی هر چقدر بدنه کندل بزرگ‌تر باشد، نشانگر افزایش قدرت خریداران یا فروشندگان است. حال برای تعیین فروشندگان یا خریداران می‌توان به رنگ بدنه کندل رجوع کرد. اگر رنگ بدنه سفید باشد، بیانگر قوی بودن خریداران هست. بطور مثال یکی از الگوی شمعی چیست؟ بهترین حالت‌هایی که نشان‌دهنده فشار قوی خریداران است، بدنه بلند کندل و رنگ سفید آن است.

سایه‌های کندل استیک:

سایه‌های بالایی و پایینی نیز دارای معانی خاصی هستند. سایه بلند یک کندل نشانگر این است که معاملات انجام‌گرفته بر روی سهم، در خارج از محدوده قیمت باز و بسته شدن شکل‌گرفته است. اگر سایه بالایی یک کندل بلند باشد نشانگر خریدار قوی سهم بوده که منجر به افزایش قیمت سهم شده است، اما با فروشندگان قوی نیز همراه شده است و قیمت سهم در محدوده قیمت پایانی بسته‌شده است.

با استفاده از این نمودار می‌توان حرکت‌های آتی بازار را تحلیل کرد. در واقع شمع‌ها حاوی الگوهایی هستند که در صورت وقوع، باعث می‌شود تا حد زیادی بتوانیم با توجه به روانشناسی‌ای که در بطن آن کندل می‌باشد جهت بازار را پیش‌بینی کنیم. امروزه الگوهای کندلی بخش مهمی از تحلیل تکنیکال می‌باشد که تقریبا همه‌ی معامله گران در فعالیت‌های روزمره خود در بازار سهام، از این الگوها منتفع می‌شوند.

انواع الگوهای کندل استیک:

1. الگوی کندل استیک یک کندلی:

دوجی‌ها:

الگوی کندل استیک دوجی نشان‌دهنده قیمت شروع و پایان یکسان سهم در تحلیل تکنیکال بورس می‌باشد. الگوی کندل استیک دوجی دارای بدنه نازک است و به صورت یک خط نازک و باریک است. در این الگو شک و دودلی بین خریداران و فروشندگان سهم در بورس وجود دارد.

الگوی چکش:

الگوی چکش یا hammer یک الگوی ژاپنی است.

• تشخیص: یک بدنه مربعی شکل دارد و یک شاخ یا دم که حدودا سه برابر بدنه است.
• کارکرد: این الگو روند نزولی را تبدیل به روند صعودی می‌کند.
• اعتبار الگو: اگر چکش سبز رنگ باشد اعتبار الگو بیشتر است؛ همچنین به حجم معامله در این نقطه باید توجه شود.
• صحیح بودن الگو: در صورتی که کندل بعدی در بالای کندل چکش قرار گیرد، الگوی ما معتبر است در غیر این صورت الگوی چکش fail خواهد شد.

الگوی چکش وارونه:

تمام ویژگی‌های الگوی چکش را دارد ولی وارونه است؛ به آن inverted hammer نیز می‌گویند.

الگوی مرد به ‌دار آویخته:

الگوی مرد به دار آویخته یا hanging man یک الگوی ژاپنی است.

• تشخیص: یک بدنه مربعی شکل دارد و یک شاخ یا دم که حدودا سه برابر بدنه است.
• کارکرد: این الگو روند صعودی را تبدیل به روند نزولی می‌کند.
• اعتبار الگو: اگر مرد به دار آویخته قرمز رنگ باشد اعتبار الگو بیشتر است. همچنین به حجم معامله در این نقطه باید توجه شود.
• صحیح بودن الگو: در صورتی که کندل بعدی در زیر کندل مرد به ‌دار ‌آویخته قرار گیرد الگوی ما معتبر است، در غیر این صورت الگوی مرد به ‌دار ‌آویخته fail خواهد شد.

الگوی ستاره ثاقب:

تمام ویژگی‌های الگوی مرد به دار ‌آویخته را دارد ولی وارونه است؛ به آن inverted hanging man نیز می‌گویند.

2. الگوی کندل استیک دو کندلی:

الگو پوشای صعودی:

الگو پوشای صعودی، خود را در یک روند نزولی نشان می‌دهد و نشان‌دهنده کف سازی در روند است. شمع اول در این الگو توپر و شمع دوم نیز تو خالی و بزرگ‌تر از شمع اول بوده و همچنین شمع دوم کاملا بدنه شمع اول را فراگرفته است. در این الگو بالاتر بودن حجم معاملات در شمع دوم نسبت به شمع اول یک امتیاز محسوب می‌شود. همواره در کف‌ها به دنبال پوشای صعودی باشید و مشابه پوشای نزولی، این الگو نیز ۲ کندلی بوده ولی می‌توانید تا چند کندل را نیز در نظر بگیرید و اگر شمع دوم در این الگو تعداد شمع قبلی بیشتری را فراگرفت، نشان‌دهنده قدرت الگو است.

الگو پوشای نزولی:

الگو پوشای نزولی در روند صعودی و هنگامی که روند می‌خواهد بازگشت را شروع کند، خود را نشان می‌دهد. شمع اول در این الگو دارای بدنه خالی و کوتاه و شمع دوم دارای بدنه توپر و بزرگ‌تر است. به این نکته توجه داشته باشید که بهتر است حجم معاملات در شمع دوم بیشتر از شمع اول باشد. بدنه کندل دوم باید کاملا بدنه کندل اول را بپوشاند و در آن رنگ کندل‌ها کاملا اهمیت دارد. این الگو با دو شمع نیز می‌تواند شکل گیرد ولی اگر شمع دوم چند شمع قبل از خود را فراگرفت، نشان از اهمیت بالاتر الگو دارد.

3. الگوی کندل استیک سه کندلی:

الگوی ستاره صبحگاهی ( morning star ):

• تشخیص: کندل اول قرمز و کندل سوم سبز است.
• رنگ کندل میانی اهمیتی ندارد و با یک گپ از دو کندل دیگر جدا می‌شود.
• کاربرد: روند نزولی را صعودی می‌کند.

الگوی ستاره شامگاهی ( evening star ):

• تشخیص: کندل اول سبز و کندل سوم قرمز است.
• رنگ کندل میانی اهمیتی ندارد و با یک گپ از دو کندل دیگر جدا می‌شود.
• کاربرد: روند صعودی را نزولی می‌کند.

این الگوها از مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین الگوهای بازار هستند. همچنین الگوهای زیاد دیگری وجود دارد که به مراتب درجه اعتبار پایین‌تری نسبت به این الگوها دارند.

ویدئوی آموزش کندل استیک

در این مطلب با انواع نمودار های استفاده شده در بورس و بازار سرمایه از قبیل نمودار خطی ، میله ای و شمعی (کندل استیک) آشنا شدیم.

آموزش مبانی بورس؛ مبانی نمودارهای شمع ژاپنی

نمودار شمع ژاپنی یکی از روش‌های پرکاربرد برای نمایش قیمت‌ سهام در بازار سرمایه است. همچنین، با استفاده از الگوهای شمع ژاپنی می‌توان روند‌های آتی قیمت‌ها را پیش‌بینی کرد.

ژاپنی‌ها یکی از کشورهای پیشرو در بحث تحلیل تکنیکال بازارهای مالی هستند؛ به‌طوری‌که می‌توان گفت بسیاری از مفاهیم و اندیکاتورهای مطرح در جهان را ژاپنی‌ها ایجاد کرده یا توسعه داده‌اند. باوجوداین، شاید بتوان مهم‌ترین ابداع ژاپنی‌ها را نمودار‌های شمعی عنوان کرد.

مدت‌ها پیش از آنکه غربی‌ها با روش شمع ژاپنی آشنا شوند، ژاپنی‌ها از این روش برای پیش‌بینی روندها استفاده می‌کردند تا اینکه یکی از تحلیلگران مطرح آمریکایی به‌نام استیو نیسون کتابی با نام (The Candlestick Course) منتشر کرد و روش استفاده از نمودارهای شمع ژاپنی را به غرب معرفی کرد. گفتنی است در ایران این کتاب به‌نام «الگوی شمع ژاپنی» ترجمه شده است.

استفاده از نمودار شمع ژاپنی به دو صورت امکان‌پذیر است: ۱. برای تجزیه‌و‌تحلیل نمودارها و نمایش حرکت‌های قیمتی؛ ۲. شناسایی ترکیب‌های خاصی از شمع‌ها به‌منظور آگاهی از روند آتی سهم.

نمودار شمع ژاپن

نحوه‌ی رسم نمودارهای شمعی در بازار ایران و بازارهای جهانی قدری باهم تفاوت دارد؛ اما شکل ظاهری آن‌ها با یکدیگر یکسان است. هر شمع از چهار نقطه تشکیل شده است که نشان‌دهنده‌ی قیمت اولیه، قیمت پایانی، کمترین قیمت و بیشترین قیمت است. در بازار‌های جهانی آخرین قیمتی که سهم در آن قرار دارد، به‌عنوان قیمت پایانی در نظر می‌گیرند؛ ولی در بازار ایران قیمت پایانی عبارت است از میانگین تمام قیمت‌های معامله‌شده در آن روز. به‌عبارت ساده‌تر، در بازارهای جهانی اگر قیمت سهم ساعت‌ها در سطح ۱۰۰ دلار بوده باشد و فقط در آخرین لحظه کاهش پیدا کرده و به قیمت ۵۰ دلار رسیده باشد، قیمت پایانی همان پنجاه دلار خواهد بود؛ اما در بازار ایران باتوجه‌به حجم معاملات در ساعات مختلف، میانگین می‌گیرند و قیمت‌ پایانی را باتوجه‌به این میانگین لحاظ می‌کنند.

همین تغییر در شمع باعث می‌شود که بسیاری از تحلیلگران داخلی اعتقاد داشته باشند که نمی‌توان از الگوهای شمعی در بازار ایران استفاده کرد؛ چرا‌که شمع‌ها دست‌کاری‌شده هستند و درنتیجه، الگوهای شمعی در بازار ایران چندان کارایی ندارد. درمقابل، عده‌ای استدلال می‌کنند که با وجود دست‌کاری در شمع‌ها، همچنان فلسفه‌ی الگوهای شمعی پابرجا هستند و می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

رنگ شمع‌ها نیز برای شناسایی شمع‌ها اهمیت زیادی دارد. عموما برای شناسایی شمع‌ها از دو رنگ سبز و قرمز یا سیاه و سفید استفاده می‌کنند؛ ولی ترکیب رنگ‌های متنوع‌تری نیز وجود دارد. این تغییر رنگ به ما نشان می‌دهد که قیمت پایانی کمتر از قیمت اولیه بوده‌ است یا بیشتر. به‌عنوان مثال، در ترکیب رنگ سبز و قرمز، اگر قیمت اولیه بیشتر از الگوی شمعی چیست؟ قیمت پایانی باشد، رنگ شمع قرمز خواهد بود و اگر قیمت اولیه کمتر از قیمت پایانی باشد، رنگ شمع سبز خواهد بود.

الگوهای شمعی

الگوهای شمع ژاپنی تصویری روان‌شناختی از ذهنیت معامله‌گران در آن زمان به ما ‌می‌دهد. این تصویر به‌وضوح نشان می‌دهد که عملکرد معامله‌گران در زمان مشخص بازار چگونه است. ازآنجاکه تحلیل الگوهای شمعی یکی از انواع تحلیل تکنیکال است، اساس الگوهای شمعی روان‌شناسی معامله‌گران است. یکی از ایده‌ها برای الگوهای شمعی این است که معامله‌گران در زمان‌های یکسان رفتار یکسانی از خود بروز می‌دهند و این رفتار یکسان در نهایت خود را در ظاهر شمع‌ها نمایان می‌کند.

الگوهای شمعی به‌طورکلی به دو دسته تقسیم می‌شوند: ۱. الگوهای برگشتی؛ ۲. الگوهای دنباله‌دار. معمولا هر الگویی که در الگوی شمعی چیست؟ روند نزولی مشاهده می‌شود، قرینه‌ای نیز در روند صعودی دارد. درادامه، این الگوها را بررسی می‌کنیم. الگوهای شمعی بسیار زیادی در منابع مختلف ذکرشده است؛ ولی در اینجا فقط به بعضی از الگوهای محبوب‌ بسنده می‌کنیم.

۱. الگوهای برگشتی

الگوهای شمع برگشتی ترکیبی از شمع‌های ژاپنی است که معمولا نشان‌دهنده‌ی وارونگی روند است. یکی از ملاحظات جدی که برای کمک به شناسایی الگوی صعودی یا نزولی استفاده می‌شود، روند بازار قبل از این الگو است. شما نمی‌توانید الگوی برگشتی صعودی در روند صعودی داشته باشید.

الگوی ابر سیاه و خط نافذ

این الگویی با دو کندل است که به ما اخطار می‌دهد امکان تغییر روند بازار وجود دارد و در بازار ایران نیز بسیار دیده شده است. در این الگو، کندل اول شمع صعودی نسبتا بلندی ایجاد می‌کند و شمع دوم بالاتر از بالاترین قیمت شمع اول باز می‌شود و بیشتر از نصف شمع بدنه‌ی اول نزول می‌کند. این الگو نشان‌دهنده‌ی تغییر روند بازار از صعودی به نزولی است. چنین الگویی در روند‌های نزولی نیز به‌چشم می‌خورد که به آن الگوی خط نافذ گفته می‌شود و دقیقا شرایط الگوی ابر سیاه را دارد؛ تنها با این تفاوت که در الگوی خط نافذ، شمع اول نزولی و شمع دوم صعودی است.

الگوی ستاره‌ی عصرگاهی و صبحگاهی

دو الگوی قوی برگشتی دیگر نیز الگوی ستاره‌ی عصرگاهی و صبحگاهی است که سه شمع را شامل می‌شود و فوق‌العاده عمل می‌کنند. در الگوی ستاره‌ی عصرگاهی، شمع اول شمع نسبتا بلند صعودی است که روند صعودی فعلی را تأیید می‌کند. شمع دوم قدری بالاتر از کندل اول باز می‌شود؛ اما بدنه‌ی آن کوچک‌تر از شمع اولی است و درادامه شمع سوم که نزولی است و تا نصف شمع اول سقوط می‌کند. الگوی ستاره‌ی صبحگاهی دقیقا معکوس این الگو است.

۲. الگوهای دنباله‌دار

گاهی پیش می‌آید که با مشاهده‌ی چند مرحله کاهش در قیمت‌ها مردد هستیم که معامله را ادامه بدهیم یا همان‌جا آن را ببندیم. الگوهای دنباله‌دار به ما کمک می‌کنند تا بفهمیم روندی که در آن قرار داریم ادامه پیدا می‌کند یا خیر. الگوهای دنباله‌دار چندان الگوهای مهمی نیستند؛ ولی باز‌هم می‌توانند در شناسایی روند کمک کنند.

الگوی سه‌گانه‌ی کاهشی و افزایشی

در الگوی سه‌گانه‌ی افزایشی، پنج شمع وجود دارد. شمع اول بدنه‌ی بلندی دارد و صعودی است. سپس سه شمع با بدنه‌ی کوچک تشکیل می‌شود که برآیند حرکت آن‌ها نزولی است؛ اما پایین‌تر از بدنه‌ی شمع اول نمی‌روند و حداقل دو شمع از این سه شمع نزولی است. درادامه یک شمع صعودی دیگر که قیمت پایانی‌اش از قیمت پایانی شمع اول بیشتر است و بدین‌ترتیب روند صعودی ادامه پیدا می‌کند. الگوی سه‌گانه‌ی کاهشی نیز به‌همین‌ترتیب تنها در جهت عکس صورت می‌گیرد.

مجموعه مقالات بیت‌کوین

الگوی دوجی (Doji)

الگوی دوجی زمانی رخ می‌دهد که قدرت خریدار و فروشنده با یکدیگر برابر است و شمع با کمی نوسان تقریبا در همان نقطه‌ی بازشده بسته می‌شود. این الگو نشان می‌دهد که بازار مردد است چه مسیری را برای ادامه طی کند. الگوی دوجی به‌خودی‌خود نشان‌دهنده‌ی تغییر روند یا ادامه‌ی آن نیست؛ بلکه تنها نشان‌دهنده بلاتکلیفی خریداران و فروشندگان است؛ به‌همین‌‌دلیل، معامله‌گران باید منتظر تشکیل شمعی بعد از الگوی دوجی بمانند که به آن شمع تأیید گفته می‌شود. اگر این شمع در جهت خلاف حرکت بازار بود، می‌توانند در آن جهت معامله را ببندند.

در تصویر زیر چند نمونه‌ی مهم و محبوب دیگر از الگوهای شمعی را مشاهده می‌کنید.

سخن پایانی

الگوهای شمع ژاپنی کاربرد بسیار زیادی دارند و مرتبا در نمودارهای مختلف مشاهده شده‌اند؛ ولی به‌تنهایی نمی‌توانند مؤثر باشند. هنگام مشاهده‌ی الگو نه‌تنها باید به تمام شرایط آن الگو دقت کنید؛ بلکه باید به‌دنبال تأییدیه‌های دیگر از سایر اندیکاتورها نیز باشید. عموما معامله‌گران تکنیکال از چهار یا پنج اندیکاتور و ابزار تکنیکال برای تأیید جهت معامله‌شان استفاده می‌کنند که الگوهای شمع ژاپنی، تنها یکی از این ابزار است.

الگوهای شمع ژاپنی همیشه مشاهده‌شدنی نیستند و تنها در شرایط خاصی ایجاد می‌شوند. نکته‌ی دیگر اینکه بازار برای ایجاد الگوی شمع مطمئن باید زمان کافی دراختیار داشته باشد. بهتر است برای تشخیص بهتر الگوی شمع ژاپنی از چهارچوب‌های زمانی (Time Frame) بالاتر از یک ساعت استفاده کنید. امروزه در بازارهای جهانی، با ترکیب شمع‌های ژاپنی با اندیکاتورهای RSI ،CCI و. سیستم‌های معاملاتی مطلوب و مطمئنی ایجاد شده است که خطای نسبتا کمی دارد و خطر ایجاد الگوهای ناقص را نیز کاهش داده است.

پرسش‌های متداول

نمودار شمع ژاپنی یا کندل استیک چیست؟

به جرات می‌توان نمودار شمع ژاپنی را مهم‌ترین ابداع ژاپنی‌ها بین اندیکاتورهای بازارهای مالی خواند. ژاپنی‌ها از این نمودار برای پیش‌بینی روندها استفاده می‌کردند تا اینکه تحلیل‌گری به‌نام استیو نیسون، این نمودار را به دنیای غرب معرفی کرد.

نمودار شمع ژاپنی یا کندل استیک چیست؟

به جرات می‌توان نمودار شمع ژاپنی را مهم‌ترین ابداع ژاپنی‌ها بین اندیکاتورهای بازارهای مالی خواند. ژاپنی‌ها از این نمودار برای پیش‌بینی روندها استفاده می‌کردند تا اینکه تحلیل‌گری به‌نام استیو نیسون، این نمودار را به دنیای غرب معرفی کرد.

نمودار شمع ژاپنی چه اطلاعاتی را نمایش می‌دهد؟

هر شمع در نمودار شمع ژاپنی یا کندل استیک از چهار نقطه تشکیل شده است که نشان‌دهنده‌ی قیمت اولیه، قیمت پایانی، کمترین قیمت و بیشترین قیمت یک سهم در طول روز معاملاتی است. البته نمودار شمع ژاپنی در ایران با بازارهای جهانی متفاوت است، بطوریکه در ایران، میانگین قیمت سهم در طول روز به‌عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته می‌شود.

نمودار شمع ژاپنی چه الگوهایی دارد و چگونه تفسیر می‌شود؟

الگوهای شمع ژاپنی تصویری روان‌شناختی از ذهنیت معامله‌گران در آن زمان به ما ‌می‌دهد. این تصویر به‌وضوح نشان می‌دهد که عملکرد معامله‌گران در زمان مشخص بازار چگونه است. الگوهای شمعی به دو دسته تقسیم می‌شوند: الگوهای برگشتی و الگوهای دنباله‌دار.

الگو های کندل استیک دوتایی

چه چیزی بهتر از الگو های شمعی تک است؟ الگو های شمع دوتایی !

شمع های پوششی – Engulfing

الگوی پوششی – Engulfing صعودی یک الگویی با دو الگوی شمع است که نشان می دهد که یک حرکت قوی صعودی ممکن است رخ دهد. این اتفاق زمانی می افتد که شمع نزولی بلافاصله با یک شمع صعودی بزرگتر دنبال می شود. این شمع دوم، شمع نزولی را در خود غرق می کند.

این به این معنی است که خریداران معاملات خرید انجتم داده اند و در اینجا یک حرکت رو به بالای قوی بعد از روند نزولی اخیر می تواند رخ دهد و یا زمان قوی تر شدن است. از سوی دیگر، الگوی نزولی تاثیر گذار، مخالف الگوی صعودی است.

این نوع الگوی کندل استیک زمانی اتفاق می افتد که شمع صعودی بلافاصله با یک شمع نزولی دنبال می شود که کاملا آن را در بر می گیرد. این بدان معنی است که فروشندگان بر خریداران غلبه کرده اند و ممکن است یک حرکتی قوی رو به پایین به وجود آید.

انبرک صعودی و نزولی – Tweezer Top & Bottom

انبرک ها الگو های بازگشتی هستند. این نوع الگوی شمع معمولا پس از یک روند صعودی یا روند نزولی قوی مشاهده می شود که نشان می دهد روند بازگشتی به زودی اتفاق خواهد افتاد. توجه کنید که شکل شمع ها چگونه مثل یک جفت انبرک به نظر می آیند!

نمودار شمعی ژاپنی یا کندل استیک چیست؟

نمودار شمعی ژاپنی Candlestick یک نمودار قیمت است که در واقع در بازارهای مالی و تحلیل‌های تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرد. کندل استیک قیمتهای بالا، پائین و باز یا بسته بودن یک اوراق بهادار را در یک بازه زمانی نمایش می دهد. این نمودار معروفترین و پر کاربرد ترین نموداری است که در تحلیل های تکنیکال استفاده می‌شود و با توجه به شکلهای مختلفی که به خود می‌گیرد نامهای متفاوتی دارد که به آن شمعدان نیز گفته می‌شود. ما در آموزش پرایس اکشن به بررسی تمامی نمودارها می پردازیم.

در این مقاله در نظر داریم تاریخچه ای از کندل استیک،اجزاء تشکیل دهنده آن، کاربرد نمودار شمعی و تعدادی از الگوهای آن را مورد رررسی قرار دهیم.

تاریخچه ای کوتاه در مورد نمودارهای شمعی ژاپنی

Candlestick برای اولین بار در ژاپن برای فروشندگان برنج کاربرد داشت به طوری که آنها برای به دست آوردن قیمت های بازار و پیش بینی قیمت برنج نسبت به سالهای قبل در بازارهای جهانی از آن استفاده می‌کردند. Homma اولین تاجر ژاپنی بود که در قرن ۱۷ از این نمودار به عنوان یک ابزار ترسیمی استفاده کرد. ایده‌ها و نظریات هوما توسط تحلیلگران مورد استفاده قرار گرفت و پایه و اساس همان چیزی شد که امروزه به عنوان نمودار شمعی ژاپنی از آن استفاده می‌شود.

ارکان اساسی نمودار شمعی

1. قیمت ابتدایی شروع کندل یا قیمت باز شدن(open)
2. بیشترین قیمت معامله شده در یک کندل یا بالاترین قیمت(high)
3. کمترین قیمت معامله شده در یک کندل یا پایین ترین قیمت(low)
4. قیمت پایانی کندل یا قیمت بسته شدن(close)

اجزاء تشکیل دهنده کندل استیک

این نمودار به طور کلی از سه بخش تشکیل شده است، بدنه یا همان Real body که در این نمودار مثبت یا منفی بودن را نشان می دهد که مثبت یعنی زمانی که روند قیمت بازار الگوی شمعی چیست؟ افزایشی باشد و معمولا با رنگ سفید یا سبز نمایش داده می‌شود. در صورتی که روند قیمت بازارکاهشی باشد منفی تلقی شده و معمولا با رنگ قرمز یا مشکی مشخص می‌شود.

از دیگر اجزاء کندل استیک سایه بالایی هست که نشان دهنده فشار فروش و تقاضای پاسخ داده شده است و سایه پایینی که بیانگر فشار خرید و مانعی برای عرضه بیش از اندازه می‌باشد.

کاربرد نمودار شمعی ژاپنی در بورس

همه ی ما میدانیم که بورس بازار بسیار بزرگی است برای معاملات و خرید و فروش سهام که در ایران نیز محبوبیت بسیار زیادی بین مردم دارد. اکثریت مردم برای مشاهده قیمت ها و اطلاع از نوسانات بازار از جمله قیمت دلار در بورس از نمودار شمعی ژاپنی استفاده می‌کنند به این دلیل که کندل استیک به راحتی افزایش و کاهش قیمتها و باز و بسته بودن بازار را به نمایش می‌گذارد.

در کندل استیک هر کندل مربوط به یک ساعت است، یعنی باز، بسته، بالاترین و پایین ترین قیمت‌ها در یک بازه زمانی در یک کندل قرار می‌گیرد. به این عملکرد تایم فریم یک ساعته نمودار گفته می‌شود. تایم فریم انواع مختلف دارد که مهمترین آنها غبارتند از :

تایم فریم روزانه،ماهیانه،هفتگی، تایم فریم چهار ساعته، یک ساعته، نیم ساعته، تایم فریم ۱۵ دقیقه ای، ۵دقیقه ای و…

چرا نمودار شمعی مورد توجه سرمایه گذاران است؟

دلیل محبوبیت کندل استیک ساختار بسیار ساده، صریح و شفاف آن و تشکیل الگوهای متفاوت برای پیش‌بینی بهتر قیمت در بازار است و به همین دلیل توجه سرمایه گذاران را در بورس به خود جلب کرده است.

البته باید متذکر شویم که برای استفاده از کندل استیک در بورس قوانین و شرایطی هم وجود دارد، یعنی اینکه افراد زمانی می‌توانند از آن استفاده کنند که تغییرات قیمت سهم دارای روند باشد. معمولا از Candlestick در روند صعودی و نزولی استفاده می‌شود و الگوهای کندل استیک در قستهای حمایت و مقاومت سهم مورد توجه قرار میگیرد زیرا تعیین کننده روند بعدی بازار هستند.

انواع الگوهای Candlestick

در نمودار شمعی زاپنی الگوهای متنوعی وجود دارد، از جمله ابر تیره، تاسوکی رو به پایین، چکش معکوس، دارآویز، ستاره ثاقب، هارامی، دوجی، ماروبزو و خیلی موار دیگر که در ذیل در مورد تعدادی از آنها توضیحاتی خواهیم داد.

الگوی دوجی کندل استیک Doji Candlestick

در دوجی کندل استیک که از الگوهای شمع ژاپنی است قیمت باز و بسته شدن با یکدیگر برابر است یعنی زمانی که این الگو در کندل استیک شکل می‌گیرد در بازار تردید وجود دارد و قدرت خریدار و فروشنده با هم برابر است.

در واقع کندل استیک دوجی نشان دهنده ضعف در بازار هم از طرف خریدار و هم از طرف فروشنده است و چندین نوع داردکه عبارتند از : پای بلند، سنجاقک، صلیب، سنگ قبر و خنثی.

الگوی چکشی در Candlestick

در الگوهای چکشی در کندل استیک اندازه سایه معمولا دو یا سه برابر اندازه بدنه است و معمولا در پایان روند نزولی تشکیل می شود وخبر از پایان این روند می دهد. این الگو از دم بسیار بلند و یک بدنه که معمولا دم آن دو یا سه برابر بدنه است تشکیل شده و زمانی که این کندل استیک را داشته باشیم متوجه خواهیم شد که فروشندگان با عرضه فراوان خود قیمت یک سهم یا ارز دیجیتال را رو به پایین کشده اند وبرنده این رقابت شده اند.

الگوی مارابوزو در نمودار شمعی ژاپنی

این الگو فقط از بدنه تشکیل شده و فاقد سایه بالایی و پایینی می باشد که نشان دهنده فشار خرید وفشار فروش در بازار است. در صورتی که الگوی مارابوزو به رنگ سبز باشد نشان دهنده قدرت خرید در بازار است و روند بازار به شکل صعودی در آمده است و در صورتی که الگو به رنگ قرمز باشد یعنی فشار فروش زیاد و روند نزولی است.

الگوهای دوتایی در کندل استیک

1. کندل پوشاننده: صعودی و نزولی
2. کندل انبرک: بالایی و پایینی

• الگوی پوشش در کندل استیک

در الگوی پوششی دو کندل استیک در خلاف جهت یکدیگر قرار می‌گیرند یعنی یک کندل استیک مثبت به رنگ سبز و کندل استیک دیگر منفی به رنگ قرمز دقیقا هم اندازه آن به وجود آمده و آن را پوشش داده است. این الگو در پایین ترین نقطه حمایتی تشکیل می‌شود.

الگوهای سه تایی در نمودار شمعی

جمع بندی

نمودارشمعی ژاپنی یک نمودار قیمت است که در بازارهای جهانی، بالا و پایین و یا باز و بسته بودن اوراق بهادار را نشان می‌دهد. این نمودار در قرن ۱۷ توسط تاجران ژاپنی برای به دست آوردن قیمت برنج مورد استفاده بوده است. اجزاء تشکیل دهنده آن بدنه، سایه بالایی و سایه پایینی می‌باشد. کندل استیک بسیار ساده و راحت بوده و برای عموم به سادگی قابل استفاده است و به همین دلیل محبوبیت بسیار زیادی برای سرمایه گذاران دارد. همچنین Candlestick الگوهای مختلفی دارد که در بالا به تعدادی از آنها اشاره کردیم.