حجم (Volume) چیست؟

با وجود اینکه استفاده از حجم معاملات در تحلیل ها آسان و مهم است بسیاری از آن استفاده نمی کنند؛ همچنین از اصول حجم معامله می توان در تمامی بازار ها از جمله بورس٬ ارز،سکه،آتی و … استفاده کرد.

حجم چیست؟ | تعریف، فرمول های حجم و نحوه محاسبه — به زبان ساده و با مثال

در این آموزش از مجموعه مطالب ریاضی مجله فرادرس، می‌خواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که حجم چیست و چگونه می‌توان حجم اشکال هندسی مختلف را محاسبه کرد. همچنین، با واحدهای استاندارد و رایج حجم آشنا می‌شویم و مثال‌هایی را از نحوه محاسبه حجم بیان خواهیم کرد.

حجم چیست؟

«حجم» (Volume) اندازه‌گیری گنجایش یا ظرفیتی است که یک جسم می‌تواند در خود نگه دارد. به عنوان مثال، اگر یک فنجان بتواند 100 میلی‌لیتر آب را تا حد لبه خود نگه دارد، گفته می شود که حجم آن 100 میلی‌لیتر است. حجم را می‌توان به عنوان مقدار فضای اشغال شده توسط یک جسم سه‌بعدی یا شکل جامد نیز تعریف کرد. حجم‌ جامد مانند مکعب یا مکعب مستطیل با شمارش تعداد واحد مکعب موجود در آن اندازه‌گیری می‌شود. بهترین راه برای تجسم حجم، فکر کردن بر اساس فضای محصور/اشغال‌شده توسط هر جسم سه‌بعدی یا شکل جامد است. این موضوع را می‌توان با یک تمرین ساده در خانه مشاهده کرد:

• یک برگه مستطیل شکل به طول مثلاً ۲۰ سانتی‌متر و عرض ۱۰ سانتی‌متر بردارید.
• بدون اینکه ورق را تا بزنید، اضلاع مقابل برگه را به هم بچسبانید.
• اکنون یک جسم سه‌بعدی ساخته‌اید که فضای داخل آن را یک صفحه دوبعدی محصور کرده است.

برای آشنایی بیشتر با فرمول‌های محیط و مساحت و حجم اشکال مختلف هندسی، پیشنهاد می‌کنیم به مجموعه فیلم‌های آموزش دروس دبیرستان و پیش دانشگاهی فرادرس مراجعه کنید که لینک آن در ادامه آورده شده است.

• برای مشاهده مجموعه فیلم‌های آموزش دروس دبیرستان و پیش دانشگاهی+ اینجا کلیک کنید.

آشنایی با حجم های هندسی

در این بخش، چند حجم‌ هندسی مهم و رایج را معرفی می‌کنیم.

مکعب مستطیل چیست؟

«مکعب مستطیل» یک شکل هندسی سه‌بعدی است که شش رویه یا وجه مستطیل شکل دارد. همه زوایای مکعب مستطیل قائمه هستند. مکعب مربع یا همان مکعب، حالت خاصی از مکعب مستطیل است. شکل زیر یک مکعب مستطیل را همراه با طول، عرض و ارتفاع آن نشان می‌دهد.

مخروط چیست؟

مخروط یک حجم‌ هندسی است که از یک قاعده دایره‌ای صاف شروع شده و به آرامی به یک نقطه می‌رسد که یک محور را به مرکز قاعده می‌سازد. این نقطه رأس نام دارد. همچنین، می‌توانیم مخروط‌ را به عنوان هرمی تعریف کنیم که دارای یک سطح مقطع دایره‌ای است. این مخروط‌ها به عنوان مخروط‌ دایره‌ای نیز شناخته می‌شوند.

طبق یک تعریف دقیق‌تر، مخروط شکلی است که با مجموعه‌ای از پاره‌خط‌هایی تشکیل می‌شود که یک نقطه مشترک به نام رأس را به تمام نقاط مرز یک قاعده دایره‌ای متصل می‌کنند. فاصله از رأس و طول مخروط‌ از رأس تا هر نقطه از محیط قاعده «یال» نامیده می‌شود.

شکل زیر رأس، ارتفاع، یال، قاعده و شعاع قاعده مخروط‌ را نشان می‌دهد.

منشور چیست؟

منشور حجمی است هندسی که دو وجه از وجه‌های آن مشابه هستند و به آن‌ها «قاعده» می‌گوییم. قاعده‌های منشور می‌توانند مثلث، مربع، مستطیل یا هر چندضلعی دیگری باشند. سایر وجه‌های منشور مستطیل یا متوازی‌الاضلاع هستند. دقت کنید که قاعده‌های منشور انحنا ندارند و باید چندضلعی باشند. شکل زیر یک منشور را نشان می‌دهد که قاعده آن پنج‌ضلعی است.

کره چیست؟

«کره» (Sphere) یک جسم هندسی کاملاً گرد در فضای سه‌بعدی است. این حجم هندسی را می‌توان با مجموعه‌ای از تمام نقاط واقع در فاصله برابر (شعاع) از یک نقطه (مرکز) مشخص کرد. کره کاملاً متقارن است و لبه و رأس ندارد. شکل زیر یک کره با شعاع r را نشان می‌دهد.

استوانه چیست؟

«استوانه» یک حجم است که دو دایره موازی و هم‌اندازه در بالا و پایین دارد. این دایره‌ها را «قاعده» می‌نامیم. فاصله بین دو قاعده را نیز «ارتفاع» می‌گوییم. اگر قاعده‌های بالا و پایین استوانه در یک راستا باشند، استوانه را قائم و اگر بر هم منطبق نباشند، استوانه را مایل می‌نامیم. شکل زیر استوانه مایل و قائم را نشان می‌دهد.

فرمول حجم اشکال هندسی

هر جسمی در محیط اطراف ما ماهیت اشغال فضا را دارد. این اجسامِ زندگی واقعی را می‌توان به راحتی با اشکال سه‌بعدی در هندسه مقایسه کرد. مهم‌ترین اشکال هندسی سه‌بعدی که ممکن است با آن‌ها سر و کار داشته باشیم مکعب، مکعب مستطیل، استوانه، هرم، مخروط و کره هستند. در ادامه، با جزئیات بیشتری به حجم‌ هریک از این شکل‌ها نگاهی می‌اندازیم.

حجم مکعب مستطیل

مکعب مستطیل شکل زیر را در نظر بگیرید.

حجم‌ این مکعب مستطیلی به ارتفاع‌ $$h$$، طول $$ l $$ و عرض $$w $$ به صورت زیر است:

حجم مکعب

مکعب زیر داده شده است.

حجم‌ این مکعب به اضلاع $$a$$، برابر خواهد بود با:

حجم استوانه

استوانه زیر را در نظر بگیرید.

حجم این استوانه با ارتفاع $$h$$ و شعاع قاعده $$r $$ برابر است با:

برای آشنایی بیشتر با روش محاسبه و مثال‌های حجم‌ استوانه به مطلب «حجم‌ استوانه و محاسبه آن — به زبان ساده» در این لینک مراجعه کنید.

حجم هرم

هرم زیر را در نظر بگیرید.

حجم‌ این هرم با ارتفاع $$h$$ و اضلاع قاعده $$w$$ و $$ l $$ با فرمول زیر محاسبه می‌شود:‌

حجم مخروط

مخروط زیر را در نظر بگیرید.

حجم‌ مخروطی به شعاع قاعده $$r$$ و ارتفاع $$h$$، برابر است با:

برای آشنایی بیشتر با محاسبه حجم‌ مخروط و مثال‌های آن، پیشنهاد می‌کنیم به آموزش «حجم‌ مخروط و محاسبه آن | به زبان ساده» در این لینک مراجعه کنید.

حجم مخروط ناقص

یک مخروط ناقص در شکل زیر نشان داده شده است.

برای محاسبه حجم‌ یک مخروط ناقص با ارتفاع $$h$$، شعاع قاعده بالای $$r_ 2 $$ و شعاع قاعده پایین $$ r _ 1 $$ از فرمول زیر استفاده می‌کنیم:

حجم منشور

منشور زیر داده شده است.

حجم‌ منشوری به طول $$l$$ و قاعده قاعده $$b$$ و ارتفاع قاعده $$h$$ برابر است با:

حجم کره

کره زیر داده شده است.

حجم کره‌ای با شعاع $$r$$ به صورت زیر حجم (Volume) چیست؟ محاسبه می‌شود:‌

برای آشنایی بیشتر با محاسبه حجم‌ کره و مثال‌های آن، پیشنهاد می‌کنیم به آموزش «حجم‌ کره و محاسبه آن | به زبان ساده» در این لینک مراجعه کنید.

واحد حجم

دیدیم که حجم کمیت یا مقداری از فضای سه بعدی است که توسط یک مایع، جامد یا گاز اشغال شده است. در برخی موارد، حجم‌ را ظرفیت یا «گنجایش» (Capacity) نیز می‌نامند. حتماً از رسانه‌ها شنیده‌اید که مثلاً گنجایش یک سد ۵٫۹ میلیارد متر مکعب است یا در زندگی روزمره خو دیده‌اید که برای مثال، حجم‌ یک پاکت شیر که از فروشگاه می‌خرید، ۲۵۰ سی‌سی است. این دو موردِ متر مکعب و سی‌سی و موارد مشابهی که حتماً مشاهده کرده‌اید، واحدهای مختلف حجم‌ هستند.

همان‌طور که اشاره کردیم، حجم‌ بخشی از فضای حجم (Volume) چیست؟ سه‌بعدی است توسط یک جسم را اشغال شده است. به عنوان نمونه، حجم‌ مکعب مستطیل شکل زیر با ضلع‌های 4 و 5 و 10 به شکل زیر به دست می‌آید:

[ ۳ واحد ] ۲۰۰ = [واحد] ۱0 × [واحد] ۴ × [واحد] ۵

همان‌طور که می‌دانیم، واحد طول در دستگاه بین‌المللی یکاها یا SI، متر (m) است و با توجه به « ۳ واحد» برای حجم، یکای آن در SI، «متر مکعب» (Cubic Meter) است. یک متر مکعب (m 3 )، برابر با حجم‌ مکعبی به اضلاع ۱ متر است.

سانتی‌متر مکعب (cm 3 ) نیز واحد معروف دیگری برای حجم است. سانتی‌متر مکعب یا سی‌سی (cc) واحدی برای حجم مکعبی به ضلع یک سانتی‌متر است. سی‌سی به صورت ccm نیز نمایش داده می‌شود.

شاید بتوان گفت رایج‌ترین واحدهای اندازه‌گیری حجم که در زندگی روزمره با آن‌ها سر و کار داریم، «لیتر» و «میلی‌لیتر» هستند. هر لیتر برابر است با یک‌هزارم متر مکعب. به عبارت دیگر، یک لیتر حجمی برابر با 10cm×10cm×10cm را اشغال می‌کند.

برای تبدیل واحدهای رایج و استاندارد حجم، می‌توانید از جدول زیر استفاده کنید.

لیتر	متر مکعب	واحد اندازه‌گیری
= 1000	= ۱	۱ متر مکعب
= 158٫987294928	= 0٫158987294928	۱ بشکه
= 28٫316864592	= 0٫028316846592	۱ فوت مکعب
= 1	= 0٫001	۱ دسی‌متر مکعب
= 1	= 0٫001	۱ لیتر
= 3٫785411784	= 0٫003785411784	۱ گالن (آمریکایی)
= 0٫473176473	= 0٫000473176473	۱ پاینت (آمریکایی)
= 0٫016387064	= 0٫000016387064	۱ اینچ مکعب
= 0٫001	= 0٫000001	۱ سانتی‌متر مکعب (سی‌سی)

مثال های محاسبه و تبدیل واحد حجم

در این بخش، چند مثال را از محاسبه حجم و تبدیل واحد آن بررسی می‌کنیم.

مثال اول حجم

استوانه زیر را در نظر بگیرید که ارتفاع و شعاع قاعده آن داده شده است. حجم این استوانه را محاسبه کنید.

حل: همان‌گونه که در شکل نیز می‌بینیم، ارتفاع و شعاع قاعده استوانه داده شده‌اند. بنابراین به راحتی حجم استوانه به دست می‌آید:

$$ \large V = \pi r ^ 2 h = \pi \times (8^2)\times 15 = 3.14\times 64\times 15 = 3016\; \text^3 $$

مثال دوم حجم

مخروط ناقص شکل زیر داده شده است. اندازه ارتفاع و شعاع دو قاعده این مخروط $$R=5$$، $$r=4$$ و $$h = 10$$ هستند.

حجم این مخروط ناقص را محاسبه کنید.

حل: در اینجا از فرمول محاسبه حجم مخروط ناقص استفاده می‌کنیم و به آسانی حجم‌ را محاسبه می‌کنیم:‌

$$ \large \begin
V & = \frac 13 \pi h (R^2 +Rr+r^2)\\
& = \frac 13 \pi 10(5^2+5\times4+4^2)
\\& = \frac 13 \pi (10)(61) \approx 638.79
\end $$

مثال سوم حجم

کره شکل زیر با قطر $$42\, \text$$ داده شده است. حجم‌ این کره را محاسبه کنید (مقدار $$\pi$$ را برابر با $$3.14$$ در نظر بگیرید).

حل: همان طور که گفته شد، قطر کره برابر با $$42\, \text$$ است. بنابراین، شعاع آن $$r = 21\, \text$$ خواهد بود. اکنون به راحتی می‌توانیم حجم‌ کره را محاسبه کنیم:‌

$$ \large V = \frac 43 \pi r ^ 3 = \frac 43 \times 3.14 \times 21^ 3 =\frac 43 \times 3.14 \times 9261 =38,772.7\; \text^3 $$

مثال چهارم حجم

احتمالاً مشاهده کرده‌اید که افراد در هنگام بیان مشخصات یخچال‌ها عددی را بیان می‌کنند که برحسب فوت است. مثلاً می‌گویند فلان یخچال ۱۸ فوت است. منظور از این عدد همان ظرفیت یا حجم یخچال است و واحد صحیح آن فوت مکعب است که به اشتباه فوت گفته می‌شود. اکنون می‌خواهیم ببینیم ۱۸ فوت مکعب معادل چند لیتر است؟

حل: با استفاده از جدول تبدیل واحد بالا، می‌توان نوشت:

۱۸ ft 3 = ۱۸ × 28٫3 = ۴۹۱ L

مثال پنجم حجم

۹ لیتر، چند سی‌سی است؟

حل: با توجه به جدول تبدیل واحد بالا، یک سی‌سی برابر با 0٫001 لیتر است. در نتیجه، هر لیتر برابر با ۱۰۰۰ سی‌سی است و بنابراین، ۹ لیتر برابر خواهد بود با:

۹۰۰۰ سی‌سی = ۱۰۰۰ × ۹ = ۹ لیتر

معرفی فیلم آموزش هندسه پایه دهم (هندسه ۱) فرادرس

برای آشنایی بیشتر با مباحث اشکال هندسی، پیشنهاد می‌کنیم به فیلم آموزش هندسه پایه دهم (هندسه ۱) مراجعه کنید که توسط فرادرس تهیه شده است. این آموزش ویدیویی که مدت زمان آن ۴ ساعت و ۳ دقیقه است، شامل چهار درس می‌شود.

در درس اول این آموزش، موضوعات ترسیم‌های هندسی و استدلال بیان شده‌اند. مباحث درس دوم، به قضیه تالس و تشابه مثلث‌ها و کاربردهای آن‌ها اختصاص یافته است. در درس سوم، مباحث مربوط به چندضلعی‌ها و ویژگی‌هایی از آن‌ها و همچنین، مساحت و کاربردهای آن مورد بیان شده است. در نهایت، موضوع درس چهارم، تجسم فضایی است که خط، نقطه و صفحه و همچنین تفکر تجسمی را شامل می‌شود.

• برای مشاهده فیلم آموزش هندسه پایه دهم (هندسه ۱)+ اینجا کلیک کنید.

اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

تحلیل تکنیکال (volume)

Trading Volume – حجم معاملات ، معیاری برای اندازه گیری میزان معاملات مالی یک دارایی مالی در یک بازه زمانی است. به عنوان مثال برای سهام ، حجم با تعداد سهام معامله شده اندازه گیری می شود.

• به طور کلی اوراق بهادار با حجم روزانه بیشتر ، نسبت به مواردی که حجم معاملاتی کمی دارند نقدینه تر هستند ، زیرا آنها “فعال تر” هستند.
• حجم یک شاخص مهم در تجزیه و تحلیل فنی است زیرا از آن برای اندازه گیری اهمیت و قدرت نسبی یک حرکت در بازار استفاده می شود.
• هرچه در طی یک حرکت قیمت ، حجم بیشتر باشد ، حرکت بیشتر قابل توجه است و هرچه حجم آن در حین جابجایی قیمت پایین تر باشد، آن حرکت کمتر قابل توجه است.

Volume روی نمودار

تحلیلگران از نمودارهای میله ای (bar) برای تعیین سریع میزان حجم استفاده می کنند. نمودارهای میله ای همچنین تشخیص روند حجم را آسانتر می کند.

هنگامی که میله های موجود در نمودار بالاتر از حد متوسط ​​باشد ، این نشانه ای از حجم و قدرت بالا در قیمت آن بازار است.

با بررسی نمودارهای میله ای، تحلیلگران می توانند از حجم به عنوان راهی برای تایید حرکت قیمت استفاده کنند. اگر با بالا رفتن یا پایین آمدن قیمت ، حجم افزایش یابد ، یک حرکت قیمت با قدرت محسوب می شود.

حجم معاملات چیست؟

به تعداد سهام های خرید و فروش شده در یک محدوده زمانی مشخص حجم معاملات گفته می شود. از حجم معاملات به عنوان یک شاخص آماری در تحلیل تکنیکال استفاده می شود.حجم معاملات را می توان برای تمام بخش های بازار مانند شاخص کل٬ شاخص صنعت و یا سهمی خاص مورد بررسی قرار داد. در تصویر زیر که مربوط به سایت http://www.tsetmc.com می توانید حجم معاملات روزانه بازار را مشاهده نمایید.

حجم معاملات معمولا بصورت روزانه بررسی می شود و برعکس خط روند گذشته آن اعتباری چندانی ندارد .کمتر پیش می آید بررسی حجم معاملات در ماه های گذشته به درد تحلیلگر بخورد ٬ حجم بیشتر در روزهای اخیر و در شرایطی خاص مانند ثبت حجم بالا در زمان شکستن حمایت یا مقاومت است که اهمیت پیدا میکند.

انواع حجم معامله

نوع اول : اندیکاتور حجم (volume) است که معروف ترین،پرکاربردترین و ساده ترین نوع حجم مورد استفاده برای معامله گران تکنیکال است.این نوع از حجم را در نمودارها به صورت میله های سبز و قرمز نشان می دهند که میله های سبز نشان دهنده افزایش حجم معاملات در آن بازه زمانی و میله های قرمز نشان از کاهش حجم معاملات در آن بازه زمانی نسبت به روز قبلش را نشان می دهد.

اندیکاتور حجم معاملات بسیار مهم و پرکاربرد است حتما از این اندیکاتور در تحلیل هایتان استفاده کنید و از آن برای تایید گرفتن از صحت تحلیل هایتان استفاده نمایید.

نوع دوم: از اندیکاتور های حجم معاملاتی٬ اندیکاتور های OBV یا حجم متوازن هستند که انواع مختلف ساده و پیچیده دارند و برای دسترسی به برخی از آنها الزاما باید از کامپیوتر استفاده کرد چون محاسبات سنگینی دارند اما در کل برای OBV ها یا حجم متوازن به نحو ساده می توان گفت که این اندیکاتور ها با ترکیب قیمت و حجم معاملات میزان قدرت تغییر در معاملات را نشان می دهند که بسیار دقیق می باشند.

در تصویر زیر هر دو نوع اندیکاتور های حجم را برایتان به تصویر کشیده ایم. در این تصویر به واگرایی که اندیکاتور حجم متوازن نشان داده و بعد از آن قیمت سهم سقوط کرده توجه نمایید. استفاده از اندیکاتور ها برای تعیین واگرایی اهمیت بسیار بالایی دارد. زیرا در بسیاری از موارد بعد از مشاهده واگرایی شاهد تغییر روند در قیمت سهم خواهیم بود.

با وجود اینکه استفاده از حجم معاملات در تحلیل ها آسان و مهم است بسیاری از آن استفاده نمی کنند؛ همچنین از اصول حجم معامله می توان در تمامی بازار ها از جمله بورس٬ ارز،سکه،آتی و … استفاده کرد.

کاربرد حجم معاملات

آز آمار های حجم معاملات استفاده های زیادی می توان کرد و اغلب به عنوان شاخص تحلیلی دوم بعد از قیمت سهم محسوب می شود. در کل بالا بودن این شاخص نشان از توجه سهام داران و معامله گران به سهم است. وقتی حجم معامله برای یک سهم به صورت مشکوکی بالا می رود می تواند نشان دهنده اتفاقی مهم در سهم باشد.

برای مثال سهمX را در نظر بگیرید که در یک روز سه برابر متوسط حجم یک ماه اخیرش معامله می شود! این اتفاق نمی تواند شانسی و یا بی معنی باشد. این بالارفتن خرید و فروش سهم نشان از اتفاق و یا خبری مهم از سهم می تواند باشد. البته نباید از این توضیحات سوء برداشت شود و با این دیدگاه که هر سهمی که حجم معاملات بالایی دارد برای خرید مناسب است صرفا با همین یک دلیل اقدام به خرید سهم نماییم.

برای درک بهتر نکات این مبحث بهتر است این مطلب را بخوانید: روند و خط روند در تحلیل تکنیکال چیست؟

قبلا گفتیم که یکی از موضوعات مهم و تاثیر گذار در مبحث تحلیل تکنیکال تشخیص روند است. حجم های معاملات این قابلیت را دارند تا روند ها را تایید کنند و همچنین در مورد قدرت آنها سیگنال دهند.

ارتباط بین حجم معاملات و روند به این صورت است که افزایش حجم در روز های مثبت یک روند صعودی نشان از تایید روند دارد و افزایش حجم در روز های منفی یک روند نزولی نشان از تایید روند نزولی دارد. همچنین شکسته شدن حمایت یا مقاومت با حجم بالا اعتبار بسیار بیشتری نسبت به زمانی که با حجم پایین شکسته شوند دارد.

از حجم معاملات برای تایید گرفتن از الگو ها نیز استفاده می شود. یعنی اگر در یک الگو مانند سروشانه صعودی اگر خط گردن با حجم بالا شکسته نشود این الگو از اعتبار لازم برخوردار نیست.

معامله گران معتقدند که طبق آمار ، حجم معاملات جلو تر از قیمت است یعنی تغییراتی که در قیمت ها رخ می دهد در حجم معاملات زودتر اتفاق افتاده؛ پس هر تغییری در حجم معاملات می تواند به پیش بینی قیمت ها کمک کند.

بررسی حجم معاملات سهم در بورس و دلیل اهمیت آن

در تعریف حجم معاملات سهم در بورس، آن تعداد از اوراق بهاداری که بین خریداران و فروشندگان طی زمانی مشخص رد و بدل می‌شود را حجم معاملات می‌نامیم. این مدت زمان معمولا یک روز معاملاتی است که از شروع به کار بازار بورس تا پایان زمان معاملات محاسبه می‌شود؛ اما، گاهی حتی بازه زمانی یک هفته‌ای یا چند ماهه نیز برای محاسبه این عدد در نظر گرفته می‌شود.
نمودار حجم معاملات روند سهم یا بازار را نشان می‌دهد؛ مسئله‌ای که بررسی آن در تشخیص الگو به تحلیلگران کمک می‌کند تا بهترین تصمیم را اتخاذ کنند. این مفهوم تنها برای یک سهم قابل بررسی نیست؛ بلکه برای یک صنعت خاص و یا حتی کل بازار بورس یا فرابورس مورد بررسی قرار می‌گیرد.

محاسبه حجم معاملات در بورس

حجم معاملات سهم، با تکمیل هر معامله بین فروشنده و خریدار تغییر می‌کند. درست زمانی که خریدار در حجم و قیمت ارائه شده توسط فروشنده با او به توافق برسد، یک معامله به لیست معاملات انجام شده اضافه می‌شود و حجم معاملات را افزایش می‌دهد. به همین ترتیب، اگر طی روز معاملاتی 50 معامله انجام شود، حجم معاملات سهم در آن روز معاملاتی 50 خواهد بود. عددی که در پایان روز معاملاتی برای حجم معاملات یک نماد ذکر می‌شود، اهمیت بسیاری برای سرمایه‌گذاران دارد. مقدار حجم معاملات می‌تواند از عوامل مهم در تصمیم‌گیری افراد برای آینده سرمایه‌گذاری آنها به حساب آید.
برای دیدن نمودار حجم معاملات کافیست تا به سایت رسمی مدیریت فناوری بورس تهران مراجعه کنید. در این سایت، با جست‌و‌جوی نام نماد شرکت مورد نظر حجم معاملات انجام شده در یک شرکت طی زمان مشخص نمایش داده می‌شود.

اهمیت حجم معاملات در بورس

حجم معاملات تنها در خصوص سهام موجود در بازار بورس ایران دارای اهمیت نیست. در اکثر بازارهای مالی دنیا حجم معاملات مورد پیگیری سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. به همین دلیل نیز، این اطلاعات در ساعاتی مشخص از روز معاملاتی در اختیار افراد قرار می‌گیرد. گزارشات حجم معاملاتی که چند مرتبه در روز اعلام می‌شوند معمولا تخمینی از حجم معاملات کلی یک روز است. معمولا در پایان ساعت معاملاتی بازار حجم معاملاتی گزارش می‌شود که این عدد نیز به شکل تخمینی محاسبه می‌شود. در نهایت، عدد دقیق و نهایی در روز کاری بعد گزارش می‌شود. این عدد یکی از مبناهای انتخاب نمادها یا صنعتی خاص برای سرمایه‌گذاری و یا خروج از معاملات است.
به دلیل اهمیت حجم معاملات اندیکاتوری به نام Volume ایجاد شده است که استفاده از آن در تحلیل تکنیکال بازار بسیار کاربردی و با اهمیت است. تغییرات این اندیکاتور اطلاعات با کیفیتی را در اختیار سرمایه‌گذاران تکنیکالی می‌گذارد.

رابطه حجم معاملات و قیمت سهم

به خاطر داشته باشید که، حجم معاملات سهام بر قیمت معاملات ارجحیت دارد. با این حال، این دو مفهوم با یکدیگر مرتبط هستند. همانطور که عنوان کردیم، تغییر حجم معاملات اطلاعات خوبی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد؛ اما افزایش یا کاهش حجم معاملات سهم در بورس چه معنی دارد؟ برخی از معامله‌گران تصور می‌کنند که افزایش حجم معاملات زمان مناسب برای فروش سهم را نشان می‌دهد. این اشتباهی بزرگ است که بخصوص در معامله‌گران تازه وارد بازار دیده می‌شود. در این زمینه، باید به نمودار قیمت سهم در کنار نمودار حجم معاملات توجه کرد. این بررسی از آنجا اهمیت دارد که گاهی حجم معاملات با افزایش قیمت کم می‌شود. این یک نشانه است؛ نشانه‌ای برای این که حرکت صعودی به سود منجر نمی‌شود.
از طرفی اگر حجم معاملات و قیمت سهم در یک زمان افزایش پیدا کنند، احتمالا ارزش سهام شرکت منتظر تغییراتی مثبت است. معامله‌گران با تجربه و متخصصان بازار سرمایه این نشانه‌ها را به خوبی می‌شناسند و برای ورود به موقعیت معاملاتی جدید و یا تغییر آن از این نشانه‌ها استفاده می‌کنند. البته، اگر در حالی که قیمت در سطح پایینی قرار دارد، حجم معاملات افزایش پیدا کند، نشانه مثبتی مبنی بر افزایش ارزش سهم در آینده خواهد بود. با این توصیف، دور از ذهن نیست که خرید سهمی با این ویژگی در آینده سود خوبی نصیب سرمایه‌گذار خواهد کرد. بنابراین، در بررسی حجم معاملات سهم، نمودار قیمت در همان بازه زمانی می‌تواند حاوی نشانه‌های مثبتی برای معامله‌گر باشد.

بازه زمانی در بررسی نمودار حجم معاملات

بازه زمانی در بررسی نمودار حجم معاملات اهمیت بسیاری دارد. گاهی برخی از معامله‌گران با اینکه این مسئله را می‌دانند، اما دچار اشتباه می‌شوند. آنها در کنار بررسی نمودار حجم معاملات بازه زمانی مشخص نمی‌کنند. برخی دیگر، بازه را در نظر می‌گیرند؛ اما این بازه را بسیار طولانی مثلا یک سال یا حتی بیشتر در نظر می‌گیرند.

از آنجا که تغییر حجم معاملات سهم در اکثر موارد ناگهانی رخ می‌دهد، برای تاثیر بیشتر در تصمیم‌گیری برای خرید یا فروش تنها می‌توان در بازه یک روزه یا یک هفته روی این نمودارها حساب کرد؛ زیرا، ممکن است طی گذشت یک روز، حجم معاملات به طرز ناباوری تغییر کند. این تغییر می‌تواند مثبت یا منفی باشد.

حجم معاملات سهم حاوی چه اطلاعاتی است؟

حجم معاملات اطلاعاتی از روند فعالیت بازار و نقدینگی موجود در آن را در اختیار فعالان بازار قرار می‌دهد. حجم معاملات بالا برای سهام یک شرکت نشان‌دهنده نقدشوندگی بیشتر یا انجام سریعتر سفارش خرید یا فروش و امکان ارتباط گرفتن راحت خریدار و فروشنده است. از طرفی، درست در زمانی که سرمایه‌گذاران ذهنیتی از شیوه حرکت بازار و شکل فعالیت در آن ندارند یا به اصطلاح نسبت به سرمایه‌گذاری خود مردد هستند، حجم معاملات گزینه‌های پیش رو را برای تصمیم‌گیری آنها افزایش می‌دهد.

نقدشوندگی سهام و حجم معاملات در بورس

حجم معاملات بالا برای یک سهم نشانه مثبتی برای آن است، که به معنی میزان استقبال از سهم نیز تفسیر می‌شود. البته، استقبال می‌تواند به معنی منفی یا مثبت در این بحث بررسی شود. معمولا حجم معاملات بالا گزینه‌ای مثبت برای سهم و نشان از استقبال زیاد از آن است.
گاهی درست در زمانی که نیاز به فروش سهام موجود در پرتفوی خود را دارید، با ثبت درخواست فروش در سامانه‌ معاملاتی متوجه می‌شوید که حجم معاملات در سهم آنقدر کم است که احتمالا هیچ خریداری برای سهم شما وجود نداشته باشد. اینجاست که اهمیت نقدشوندگی سهام بیش از پیش می‌شود. به این ترتیب، پیش از خرید سهمی خاص باید توجه کنید که سهمی با نقدشوندگی پایین، گزینه‌ مناسبی برای خرید به شمار نمی‌رود. البته، در بحث نقدشوندگی، تاثیر حجم مبنا بر حجم معاملات سهام فعال در بازار بورس نیز باید بررسی شود. گاهی درست در زمانی که سهم به عدد حجم مبنا می‌رسد، اگر معامله‌گران از خرید و فروش سهام دست بر‌دارند، نقدشوندگی سهم دچار مشکل می‌شود.

حجم معاملات سهم و اندیکاتورهای مربوط به آن

همانطور که می‌دانید، با توجه به این که هر اندیکاتور از فرمول‌های متفاوت و مخصوص خود استفاده می‌کند، سرمایه‌گذار باید مناسب با اهداف خود در بازار، مناسب‌ترین اندیکاتور را انتخاب نماید. استفاده از اندیکاتور مناسب می‌تواند پروسه تصمیم‌گیری در انتخاب سهم را آسان نماید. اندیکاتور یا شاخص حجم تعادلی و جریان پول چایکین از ساده‌ترین و در عین حال کاراترین اندیکاتورهای مرتبط با حجم معاملات سهام هستند.
استفاده از اندیکاتورهای مرتبط با حجم معاملات می‌تواند مسائل فراوانی را روشن و به همین ترتیب، به معامله‌گر برای دریافت سیگنال‌های مفید کمک کرده و در تصمیم‌گیری‌های او نقش موثری داشته باشد .

استفاده از حجم معاملات برای تشخیص روند بازار

این نکته که حجم معاملا‌ت باید روند معاملات را تایید کند را می‌توان مهمترین کاربرد حجم معاملات در تحلیل سهام برشمرد. تمایل خریداران به خرید بیشتر سهم یا بالعکس تمایل فروشندگان به عرضه سهام خود، با حجم معاملا‌ت سنگین‌ سهم همراه است. این مسئله نیز با روند حرکتی سهم در ارتباط است. روند قیمتی صعودی سهم برای ادامه یافتن نیاز دارد تا حجم معاملات در روزهای مثبت سنگین و سنگین‌تر شود. در طرف دیگر، ادامه روند نزولی در سهم تا زمان سنگین بودن حجم معاملات در جهت منفی ادامه پیدا می‌کند.

بررسی الگوهای حجم معاملات سهم طی زمان، دور نگاهی از نقاط قوت یا ضعف بخشی از بازار بورس یا کل آن به سرمایه‌گذاران ارائه می‌کند. به این ترتیب، می‌توان ادعا کرد که حجم معاملات سهم در مقایسه با دیگر مفاهیم با اهمیت در تحلیل تکنیکال بازار بورس، نقش برجسته‌تری دارد. اما چطور از حجم معاملات سیگنال برگشت روند بازار بگیریم؟
پس از بررسی حجم معاملات در بورس برای دستیابی به بهترین نتیجه باید چندین مولفه دیگر را بررسی کنید. بررسی مولفه‌های تاثیرگذار در روند بازار، به شناسایی نقاط قوت یا ضعف روند کمک می‌کند. این مسئله از آن‌جایی برای سرمایه‌گذار اهمیت دارد که شرکت در حرکات قوی بازار و دوری از حرکات ضعیف برای سرمایه‌گذاری توصیه می‌شود. حقیقت این است که، کاهش قیمت یا حتی افزایش آن به هنگام کاهش حجم معاملات سهم، سیگنال مناسب و قوی نیست.

در یک بازار صعودی یا نزولی، حرکاتی که عموما تند و شدید در قیمت‌ها رخ می‌دهند و افزایش شدید حجم معاملات سهم را با خود به همراه دارند، سیگنال برجسته پایان یک روند در بازار بورس محسوب می‌شوند. البته، این حرکات را با عنوان حرکات خستگی می‌شناسیم.
کاهش قیمت در ساعات انتهای روز معاملاتی بسیاری از سرمایه‌گذاران را تحت تاثیر قرار داده و فشار فروش را بیشتر می‌کند. نتیجه این امر، نیز افزایش حجم معاملات سهم خواهد بود.
در حالت دیگر، بعد از حرکت دراز مدت قیمت به سمت بالا یا پایین، اگر قیمت شروع به تغییرات کوچک اما با حجم معاملات سنگین کند، این موقعیت را می‌توان سیگنال برگشت روند به شمار آورد. در این حالت، احتمالا تغییر روند در حال انجام است و مسیر قیمت قابلیت تغییر دارد.
یکی دیگر از راه‌های استفاده از حجم معاملات در این زمینه بررسی تاریخچه اندیکاتور حجم معاملات از گذشته تا به امروز است. با این وجود، همواره استفاده از اطلاعات به‌روز، تحلیل کارا و صحیح‌تری تولید می‌کند. علاوه بر این، بررسی اطلاعات بسیار قدیمی مربوط به حجم معاملات سهم امکان ایجاد اشتباه در تحلیلتان را به وجود خواهد آورد.

ارتباط میان حجم معاملات در بورس و ورود و خروج پول هوشمند

ورود و خروج پول هوشمند از مفاهیم کاربردی و مورد استفاده افراد فعال در بازار سرمایه است که بررسی آن در معاملات اهمیت دارد. افزایش یا کاهش عدد حجم معاملات در بورس با ورود یا خروج نقدینگی در ارتباط است. هر افزایش حجمی در معاملات یک سهم نشانه اتفاقی مثبت در روند آینده سهم نیست. در حقیقت، بررسی رابطه میان ورود و خروج پول هوشمند و حجم معاملات سهم را نمی‌توان به سادگی تشخیص داد. زمانی که در حجم معاملات افزایش ناگهانی مشاهده می‌شود، نتیجه تحلیل آن به معنای خروج نقدینگی و یا به معنای ورود آن است. پس، چطور باید با تغییر این شاخص ورود یا خروج پول هوشمند را تشخیص داد؟ به این منظور، ابتدا باید بررسی کرد که این میزان افزایش حجم در جهت قوت بخشیدن به خرید سهام بوده است یا به فروش آن. پس از بررسی این موضوع تعداد خریدار و فروشنده پا به میان می‌گذارد.

چنانچه حجم معاملات یک سهم بالا و تعداد خریداران کم باشد، احتمالا این سهم ورود پول هوشمند را تجربه حجم (Volume) چیست؟ کرده است. البته ناگفته نماند که زمان ورود پول هوشمند، قیمت روز سهم باید مثبت باشد. اما اگر حجم معاملات زیاد و تعداد فروشندگان کم باشد، احتمالا با خروج پول هوشمند مواجه هستیم. قیمت روز سهم در این حالت باید در بازه‌ منفی قرار داشته باشد.

برای تشخیص ورود و خروج پول هوشمند با بررسی حجم معاملات، نیاز به بررسی تمام بازار نخواهید داشت. با فیلترنویسی می‌توانید سهم‌ها را غربال کنید و نقش مولفه‌های مورد نظر را در نتایج به دست آمده بررسی کنید. برای مثال؛ با فیلتر حجم معاملات به راحتی می‌توانید مولفه حجم معاملات را در سهم‌ها بررسی کنید و آن‌ سهم‌هایی را که افزایش حجم داشته‌اند، از فیلتر تحویل بگیرید. با استفاده از ابزارهای امروزی طی زمان کمتر می‌توانید فرصت‌های معاملاتی مطلوب برای سرمایه‌گذاری را پیدا کنید.

سخن پایانی

حجم معاملات سهم در بورس فاکتور بسیار مهمی است که می‌توان با تحلیل و بررسی آن به نتایج مهمی دست یافت. حجم معاملات سهم در تشخیص حرکت یا جنبش سهم‌ها و روند حرکت بازار به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند. این شاخص می‌تواند نشانه خوبی برای تشخیص احتمال سودآوری سرمایه‌گذاری در بازار یا در سهمی خاص برای سرمایه‌گذاران باشد. به این ترتیب، سرمایه‌گذار می‌تواند تصمیم بگیرد تا سهام خود را به فروش رسانده و یا آن را نگه دارد. در حقیقت، حجم معاملات در دسته ابزارهای مهم و کاربردی برای مطالعه و بررسی روند بازار قرار می‌گیرد.
با این حال که، استفاده از حجم معاملات سهم در بازار بورس در تصمیم‌گیری بسیار تاثیرگذار است، اما نباید در کنار مشاهده و بررسی آن به دیگر مولفه‌ها مثل قیمت و تاثیرات آن بی توجه باشیم.

در این زمینه اطلاعات جدیدتر مفیدتر خواهد بود. بررسی اطلاعات بسیار قدیمی نتیجه تحلیل را دچار خطا می‌کند.

تفاوت gain با volume در چیست؟

سوالی که بسیاری از شاگردانم از من می پرسند این است که: “چه تفاوتی بین گِین و حجم (والیوم) وجود دارد؟ زیرا به نظر می رسد که هر دو یک چیز هستند”.

آن ها حق دارند این سوال را بپرسند زیرا خیلی شبیه هم هستند ! اما آیا دانستن تفاوت شان اهمیت دارد؟

در یک کلام، صد در صد!

دانستن تفاوت بین گِین و حجم می تواند صدای سازهای تان را برای همیشه تغییر دهد .

توی این پک فوق العاده، آهنگسازی دیجیتال، ضبط، تنظیم، میکس و مسترینگ رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! در کمترین زمان آهنگساز حرفه ای و معروف شو!

پس از خواندن کامل این مقاله، یاد خواهید گرفت که چه طور با کنترل بیشتر بر صدای سازهای تان، میکس های بهتری بسازید.

در خانه موسیقی حرفه ای بسازید

من حدس می زنم شما برای این مقاله ما را می خوانید زیرا می خواهید حرفه ای تر موسیقی بسازید.

پس بهتر است این مقاله را که در مورد Gain و Volume است را تا آخر بخوانید.

حجم یا Volume چیست؟

بین این دو مفهوم، حجم تعریف ساده تری دارد.

حجم معمولا به معنی دسی بل (dB) خروجی یک سیستم صوتی.

اما مفهوم دقیق و خاص تری هم دارد. حجم اساساً یعنی میزان بلندی یک صدا بعد از پردازش.

بنابراین حجم برابر است با بلندی صدا (یعنی بلندی که می شنویم).

وقتی میکس می کنید، حجم هر سطح و میزان بلندی صدا است که از کانال شما به خروجی استریوی تان (یا هر باسی که به آن ارسال می کنید) ارسال می شود.

اگر از آمپلی فایر گیتار استفاده می کنید، حجم یعنی همان مقداری (بلندی) که آمپلی را تنظیم می کنید.

اگر در اتومبیل تان هستید، حجم یعنی مقدار بلندی صدایی که از بلندگو ها پخش می شود.

خیلی ساده بود، نه؟

نکته مهم اینجاست که، حجم باعث تغییر تن صدا نمی شود ، فقط آن را کمی بلندتر می کند.

پس اگر حجم این است، گین چیست؟

گین خیلی پیچیده تر از حجم است.

در عصر آنالوگ، گین مفهوم بسیار ساده ای بود. اما با آغاز عصر دیجیتال، ” گین ” معنی متفاوتی پیدا کرد.

این به این دلیل است که پدیدآورندگان فناوری دیجیتال به طور هم زمان سعی کرده اند با کپی از وسایل آنالوگ ابزار دیجیتالی خودشان را بسازند.

این امر باعث ایجاد تفاوت در تعریف گین شده است.

گاهی اوقات گین یک کلمه دیگر برای حجم به حساب می‌آید. پس یعنی می شود دسی بل (dB) خروجی یک سیستم.

این را معمولاً در افزونه های دیجیتال مشاهده می کنید. مثلا عملکرد ” تقویت کننده گین ” یا makeup gain در یک کمپرسور در واقع همان افزایش دهنده حجم خروجی است.

با این حال، گین بیشتر به معنای ورودی دسی بل (dB) یک سیستم است.

بنابراین گین قبل از انجام هر گونه پردازش، کنترل می کند که یک صدا چقدر بلند است . در واقع این میزان حجم صدا است که به پلاگین ها، پیش آمپ ها و تقویت کننده ها ارسال می شود.

وجه تمایز گین و حجم در همین جا است.

این که میزان صدا بعد از پردازش چقدر بلند باشد، در تن صدا تغییری ایجاد نمی کند.

اما این که صدا قبل از پردازش چقدر بلند باشد، مسلما در تن صدا تغییر ایجاد می کند.

در عصر آنالوگ، گین در دو مورد کاربرد داشت:

گین در پیش تقویت کننده میکروفون وجود داشت و میزان صدای میکروفن را زیاد می کرد.

گین در آمپ گیتار هم بود که باعث افزایش صدای گیتار می شد. اکثر گیتار ها یک دکمه گین و یک دکمه حجم داشتند که با آن ها می توانستید گین بیشتری به صدای فرستاده شده به آمپلی فایر بفرستید تا اشباع شود و بعد با دکمه والیوم، حجم را تا حد ممکن آرام نگه دارید.

بدین ترتیب بود که دیستوریشن به وجود آمد. دیستوریشن یعنی آمپلی فایر گیتار را با گین بیش از حد اشباع کنید به طوری که بلندگو نتواند صدای گیتار را به خوبی و دقیق پردازش کند.

به همین دلیل، گاهی اوقات گین یک تعریف سوم هم دارد و آن همین دستوریشن است.

بنابراین در دنیای امروز، گین به معنای سه چیز است:

1-تعبیر دیگری از حجم یا مقدار بلندی صدای خروجی.

2-مقدار بلندی صدای ورودی

توجه داشته باشید که هنگام میکس کردن، ممکن است با هر سه مفهوم گین روبرو شوید!

Gain Staging چیست؟

خب حالا که می دانید گین به چه معنا است، بد نیست در مورد Gain Staging هم اطلاعات کسب کنید.

گین استِیجینگ اصطلاحی است که خیلی مورد توجه قرار می گیرد و بسیار مهم است!

گین استیج در واقع فرایند هماهنگ کردن سطح دسی بل یک صدا در کل سیستم پردازش است.

پس اساساً طبق این فرایند میزان دسی بل صدایی که وارد کانال می شود برابر با همان مقداری است که خارج می شود.

گین استیج به این دلیل اهمیت پیدا می کند که گوش های ما صدا های بلند را بهتر از صدا های آهسته متوجه می شوند.

بنابراین اگر ما سطح بلندی صدا را در همه افزونه ها یکدست نکنیم، متوجه نخواهیم شد که این پلاگین در واقع باعث می شود صدای دستگاه بهتر شود یا فقط بلندتر.

این روش، تشخیص مان را دقیق تر می کند.

این کار را باید با هر افزونه ای که استفاده می کنید، انجام دهید. مثلا اگر از کمپرسور استفاده کنید، باید که برای جبران حجم از دست رفته، از میکاپ گین برای گین استیج استفاده نمایید.

اگر آن را روی یک اکوآلایزر اعمال می کنید، باید باز هم همان کار را بکنید زیرا اگر فرکانس های زیادی را کات کنید، احتمالا سطح کلی بلندی صدا پایین خواهد آمد که مجبور خواهید شد آن را با دکمه حجم به حالت قبل برگردانید.

اگر این کار فقط برای دیستوریشن انجام شود، چه می شود؟ احتمالا صدای ساز بلندتر می شود. از کنترل های حجم برای کم کردن خروجی دیستوریشن استفاده کنید تا با سطح بلندی صدای ورودی تطابق پیدا کند.

اگر این کار را با همه پلاگین ها انجام دهید، میکسهای تان به طرز قابل توجهی بهتر خواهند شد زیرا می توانید تصمیم درست تری در مورد میکس تان بگیرید.

گین استیج کردن هر قطعه در هر مرحله ضبط هم بسیار مهم است. شما باید کاری کنید که همه بخش های ضبط شده قبل از شروع میکس مخصوصا اگر در نقطه مطلوب دیجیتال باشند، حدودا در یک سطح و با بلندی قرار بگیرند.

نکته طلایی: میکس کردن با نویز صورتی

اگر با بالانس درست حجم مشکل دارید، سعی کنید نویز های صورتی را به میکس اضافه کنید.

این نویز باعث می شود یک مبنای خوب برای مقایسه داشته باشید و با توجه به آن میزان بلندی صدای هر بخش از میکسهای تان را تنظیم کنید.

مقایسه اجمالی گین و حجم

پس یادتان باشد که گین و حجم مفاهیم بسیار مشابهی هستند، اما هنگام میکس کردن تفاوت هایی دارند که نباید نادیده گرفته شود.

• حجم مقدار بلندی صدای خارج شده از کانال یا آمپلی فایر است و بلندی را کنترل می کند، نه تن صدا را.
• گین میزان بلندی صدای وارد شده به کانال یا آمپلی فایر است و تن صدا را کنترل می کند، نه بلندی آن را.

امیدوارم این مقاله به شما کمک کند تا با آگاهی نسبت به گین و حجم، میکس های بهتری انجام بدهید و هر روز موفق تر از دیروز باشید.