انواع حجم معامله

Bearish volume action

حجم معاملات در بورس و نحوه سیگنا‌ل‌گیری با استفاده از آن

یادگیری تجزیه و تحلیل تکنیکال به‌عنوان شاخصی است که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با استفاده از آن بتوانند زمان مناسب برای ورود یا خروج به سهم و همچنین اطلاعات قیمتی مهم در رابطه با آن را به دست آورند. به‌علاوه این اطلاعات به سرمایه‌گذاران کمک خواهد کرد که بتوانند خوب یا بد بودن تجارت خود را تعیین کرده و نسبت به آن تصمیم‌گیری بهتری نمایند. بنابراین می‌توان گفت که تحلیل صحیح سهام با استفاده از ابزارها و روش‌های مختلف باید برای تریدرها مهم باشد. در این میان، مبحث حجم معاملات به عنوان یکی از اساسی‌ترین مشخصه‌های تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود که بسیاری از افراد تازه‌کار هیچ توجهی به آن ندارند. از این رو بر آن شدیم تا در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ به بررسی مفهوم حجم معاملات در بورس و نحوه سیگنا‌ل‌گیری با استفاده از آن بپردازیم.

حجم معاملات در بورس چیست؟

حجم معاملات در بورس عبارت است از تعداد سهام معامله شده (خرید و فروش) که در یک بازه‌ی زمانی خاص (مثلاً یک روز کاری، یک ماه یا یک هفته) انجام می‌شود. حجم معاملا‌ت می‌تواند برای تمام بخش‌های بازار همچون شاخص بورس، شاخص صنعت و یا سهم خاص مورد بررسی قرار گیرد. به اعتقاد چارلز داو:“حجم معاملات به‌عنوان یک اندیکاتور ثانویه و حمایتی با پتانسیل رفتار قیمتی سهم در آینده مرتبط می‌باشد”. به این معنا که ما می‌توانیم از طریق حجم و رفتار نمودار رفتار قیمتی سهم را در آینده پیش‌بینی نماییم. اندیکاتور حجم (volume)، از تعدادی ستون (column) تشکیل شده و هر ستون مربوط به یک کندل می‌باشد.

تعیین روند با استفاده از حجم معاملات در بورس

یکی از نکات قابل توجهی که در مورد حجم معاملا‌ت در بورس وجود دارد این است که حجم معاملا‌ت باید تایید کننده‌ی روند معاملات باشد و این مهمترین کاربردی است که حجم معاملات می‌تواند در تحلیل سهام داشته باشد. به ‌این صورت که:

• در روند صعودی، حجم باید همزمان با افزایش قیمت، افزایش یابد و در هر روند اصلاحی با کاهش قیمت، کاهش یابد که به این رفتار «Bullish volume action» گفته می‌شود.
• در یک روند نزولی، حجم باید همزمان با کاهش قیمت، افزایش یابد و در هر روند اصلاحی بالارونده با افزایش قیمت کاهش یابد که به این رفتار «Bearish volume action» گفته می‌شود.

👈📖 شاید این مقاله هم برایتان مفید باشد: حجم مبنا در بورس و نحوه محاسبه آن

نحوه تعیین روند با استفاده از حجم معاملات روی نمودار

برای درک عمیق‌تر تعیین روند با استفاده از حجم معاملات در بورس به مثالی که در ادامه آورده‌ایم، توجه نمایید:

همان‌طور که می‌بینید در نمودار زیر یک روند صعودی روبرو هستیم. طبق نمودار همزمان با افزایش قیمت، حجم هم افزایش پیدا می‌کند و در روندهای اصلاحی و نزولی، همزمان با کاهش قیمت، کاهش حجم معاملات در بورس را خواهیم داشت. در نهایت دوباره با افزایش قیمت، افزایش حجم نیز در پی خواهد بود. گفتیم که این رفتار حجم را در اصطلاح «Bullish volume action» می‌نامند.

Bullish volume action

اما در شکل زیر که در یک روند نزولی شاهد این هستیم که بر خلاف کاهش قیمت، حجم معاملات در بورس افزایش پیدا می‌کند. این موضوع نشان‌دهنده‌ی آن است که شرکت‌کننده‌های انواع حجم معامله عمده‌ی بازار بر کاهش قیمت توافق نظر دارند. حتی در روند اصلاحی، شاهد این هستیم که با افزایش قیمت، حجم معاملات کاهش پیدا می‌کند که این خود حاکی از آن است که سرمایه‌گذاران علاقه‌ای به افزایش قیمت ندارند. به این ترتیب، شاهد تداوم روند نزولی در آینده خواهیم بود که به این رفتار حجم را در اصطلاح «Bearish volume action» می‌نامند.

Bearish volume action

همگرایی و واگرایی حجم معاملات در بورس

موضوع دیگری که در رابطه با حجم معاملات در بورس باید مورد توجه قرار داد، همگرایی و واگرایی حجم و قیمت می‌باشد که تاییدکننده‌ی روند هستند. در ادامه‌ی این بخش راجع به این موضوع بیش‌تر توضیح خواهیم داد.

• همگرایی (Convergence): همگرایی حجم زمانی رخ می‌دهد که حجم افزایش یابد. بدون در نظر گرفتن مسیر قیمت. به‌عبارتی، همگرایی حجم معاملات در بورس وقتی اتفاق می‌افتد که معامله‌گران و سرمایه‌گذاران تمایل به افزایش یا کاهش قیمت داشته باشند؛ به این معنا که در چنین حالتی کل بازار در مسیر افزایش و یا کاهش قیمت با یکدیگر اتفاق نظر دارند.
• واگرایی (Divergence): واگرایی حجم، صرف نظر از رفتار قیمت، زمانی رخ می‌دهد که حجم معاملات در بورس کاهش یابد. در واقع همزمان با واگرایی حجم، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران در راستای روند قیمتی اتفاق نظر ندارند. به ‌بیانی هیچ ‌یک از آن‌ها علاقه‌ای به افزایش یا کاهش قیمت ندارند و نظرشان خلاف نظر بازار می‌باشد.

بررسی همگرایی و واگرایی حجم انواع حجم معامله معاملات روی نمودار

همان‌طور که می‌بینید، در نمودار زیر شاهد یک روند صعودی هستیم که هم‌زمان با افزایش قیمت، کاهش حجم اتفاق افتاده است. گفتیم که در چنین حالتی معامله‌گران و شرکت‌کننده‌های بازار، علاقه‌ای به افزایش قیمت ندارند. در شکل زیر هم می‌بینید که در روند صعودی همزمان با افزایش قیمت، حجم معاملات کاهش پیدا می‌کند. حتی در زمانی‌که بازار با کاهش قیمت مواجه است، افزایش حجم اتفاق خواهد افتاد. این موضوع حاکی از آن است که بازار بیش‌تر تمایل به کاهش قیمت دارد تا افزایش قیمت. این حرکت و رفتار حجم را واگرایی منفی (Bearish Divergence) می‌گویند و این سیگنال را به تریدرها می‌دهد که در آینده روند قیمتی می‌تواند به‌صورت نزولی و کاهشی باشد.

بررسی همگرایی و واگرایی حجم معاملات روی نمودار (Bearish Divergence)

در یک روند نزولی، مشاهده می‌کنیم که همزمان با کاهش قیمت، حجم هم کاهش پیدا می‌کند و این برای معامله‌گران نشان‌دهنده‌ی این است که شرکت‌کننده‌های بازار علاقه‌ای به کاهش حجم معاملات در بورس ندارند و بیش‌تر تمایل به افزایش قیمت دارند. زمانی هم که سهم اصلاح می‌خورد و قیمت آن خلاف جهت و به سمت بالا حرکت می‌کند، همزمان با مشارکت بیش‌تر بازار و افزایش حجم می‌باشد. این حرکت و رفتار حجم را واگرایی مثبت (Bullish Divergence) می‌گویند و این سیگنال را به تریدرها می‌دهد که در آینده‌ی نزدیک، سهم بیش‌تر تمایل به افزایش قیمت و صعودی شدن خواهد داشت.

بررسی همگرایی و واگرایی حجم معاملات روی نمودار (Bullish Divergence)

نحوه به‌دست آوردن حجم معاملات در بورس و تحلیل هر سهم

برای مشاهده‌ی حجم معاملات در بورس تنها کافی است تا به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com)، مراجعه نمایید. سپس در قسمت جستجو، نام نماد موردنظر را بنویسید تا اطلاعات مربوط به نماد را مشاهده کنید. در قسمت سمت راست می‌توان علاوه بر حجم معاملات، اطلاعات مهم دیگری نظیر تعداد معاملات، ارزش معاملات و ارزش بازار را مشاهده کرد. لازم به ذکر است که حجم هر معامله به صورت روزانه تعیین شده و برای مشاهده‌ی حجم یک سهم در بازه‌ی زمانی مشخص، نیاز است از نمودار سهم استفاده نمایید. اما سوالی که اینجا پیش می‌آید این است که چگونه از این اطلاعات برای تحلیل هر سهم استفاده کنیم؟

خب فرض کنید که به تازگی اقدام به خرید سهامی در بازار کرده‌اید. بعد از گذشت چند روز متوجه می‌شوید که حجم معاملات سهم به‌صورت روزانه و به‌سرعت افزایش می‌یابد. در چنین حالتی دانش تحلیل حجم معاملات در بورس به کمک شما می‌آید تا به‌راحتی تشخیص دهید که این سیگنال برای آینده‌ی سهم شما مثبت است یا خیر؟ به‌این صورت که اگر حجم معاملات سهم شما در جهت مثبت و ایجاد صف خرید باشد، (تعداد خرید) می‌تواند بیانگر مسیر صعودی و اگر در جهت منفی باشد، سیگنال حرکت نزولی آن را به شما خواهد داد.

انواع شاخص حجم معاملات

اما می‌رسیم به معرفی انواع شاخص حجم معاملات در بورس و نحوه‌ی استفاده از آن‌ها. شاخص‌های حجم معاملات در حقیقت یک سری فرمول‌هایی هستند که به تحلیل‌گران تکنیکال این امکان را می‌دهند تا روند حرکتی آینده‌ی یک سهم را تخمین بزنند. تعداد شاخص‌های معاملاتی که به تحلیل‌گران برای تحلیل چارت و تابلو بورس کمک می‌کنند، بسیار زیاد است. اما در این میان On-Balance Volume و Chaikin Money Flow از مهم‌ترین شاخص‌هایی هستند که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

• شاخص On-Balance Volume: اغلب آن‌را با نام OBV می‌شناسند. جالب است بدانید این شاخص به‌عنوان یکی از ساده‌ترین شاخص‌های حجم معاملات در بورس، شناخته می‌شود. بر اساس شاخص OBV زمانی‌که حجم معاملات سهم در قیمت‌های بالا متوقف شود، افزایشی و زمانی‌که در قیمت‌های پایین متوقف شود، کاهشی خواهد بود.
• شاخص Chaikin Money Flow: این شاخص را CMF می نیز می‌نامند؛ شاخص CMF، نشان می‌دهد که افزایش قیمت سهم‌ها می‌بایست با افزایش حجم معاملات، همراه باشد. بنابراین، هرگاه قیمت در میزان بالایی از خط رنج بسته شود، افزایش حجم و چنانچه قیمت سهم در سطح پایین‌تر از خط رنج متوقف شود، کاهش حجم معاملات را مشاهده خواهیم کرد.

حجم معاملات در بورس و ارتباط آن با ورود و خروج پول هوشمند

اندیکاتورها و بسیاری از شاخص‌های بورسی به کمک میزان حجم معاملات، داده‌های بسیار مهم و اساسی در اختیار تریدرها قرار می‌دهند که از جمله آن‌ها می‌توان به ورود و خروج پول هوشمند در معاملات اشاره کرد. در واقع میان حجم معاملات در بورس و ورود و خروج نقدینگی، ارتباط مستقیم وجود دارد. بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد، زمانی‌که افزایش حجم در یک یا چند سهم را مشاهده می‌کنند، تصور می‌کنند که این سهم روند مثبتی در آینده‌ی نه چندان دور دارد و قطعاً برایشان سودآور خواهد بود. اما حقیقت ماجرا این است که ورود و خروج پول هوشمند، تنها با یک نقد و بررسی ساده قابل پیش‌بینی نمی‌باشد.

دقت داشته باشید که افزایش حجم معاملات در بورس ضمن این‌که می‌تواند خبرهای خوبی برای معامله‌گران به همراه داشته باشد، می‌تواند بیانگر وضعیتی هشداردهنده نیز باشد! اما برای دستیابی به اطلاعات دقیق در این زمینه باید دید که این میزان از حجم معاملات در چه شرایطی صورت گرفته است؟ همچنین به تعداد معامله‌کنندگان هم باید توجه شود. اگر حجم معاملات یک سهم بالا و قیمت روز آن سهم مثبت باشد، اما تعداد خریداران آن کم باشد، خبر از ورود پول هوشمند به آن سهم می‌دهد.اما در مقابل حجم معاملات بالا و تعداد فروشندگان پایین، نشان‌گر خروج پول هوشمند از سهم است؛ ضمن این‌که در این حالت قیمت روز سهم نیز در بازه‌ی منفی قرار دارد. به این ترتیب، به‌سادگی می‌توانید فرصت‌های معاملاتی مطلوب را بیابید و همچنین از ایجاد روندهای نزولی احتمالی، جلوگیری نمایید.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی حجم معاملات در بورس و نحوه سیگنا‌ل‌گیری با استفاده از آن پرداختیم. به‌طور کلی حجم معاملات را می‌توان یکی از مفیدترین ابزارهای دنیای بورس معرفی کرد. امروزه جهت استفاده از حجم معاملات، روش‌های متعددی وجود دارد که به‌راحتی از طریق آن‌ها می‌توان روند آینده‌ی سهام را پیش بینی کرد. بسیاری از تحلیلگران این شاخص مهم را به عنوان تاییدی بر حرکات (مثبت و منفی) و روند معکوس یک سهم می‌دانند؛ اما همان‌طور که گفتیم، گاهی مواقع شاهد افزایش سریع حجم معاملات هستیم. در چنین شرایطی بررسی و تشخیص حجم مشکوک اهمیت فراوانی در تصمیم‌گیری تحلیلگران دارد که باید به آن توجه شود. چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.

رابطه‌ی حجم معامله و قیمت در بورس چگونه است؟

فراگرفتن تحلیل تکنیکال و استفاده از آن می‌تواند کمک بزرگی برای سرمایه‌گذارانی باشد که می‌خواهند در نقاط خوبی وارد سهم شده و در بهترین زمان ممکن از آن خارج شوند. عموماً تحلیل گران نه با یک نشانه که پس از دریافت چندین نکته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مثبت در خصوص شرایط مناسب برای خرید، وارد یک سهم می‌شوند. یکی از روش‌هایی که در تحلیل سهام بسیار حائز اهمیت است استفاده از حجم معاملات است که معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران تازه‌وارد بازار معمولاً از آن غافل‌اند. در این مقاله به بررسی انواع قیمت، حجم معاملات و دلایل اهمیت آن و نحوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی استفاده از آن در معاملات خود می‌پردازیم.

انواع قیمت در بورس

همان‌طور که در معاملات خود و نیز در تابلوی معاملاتی مشاهده کرده‌اید انواع مختلفی از قیمت وجود دارد که هرکدام کارایی خود را دارد اما چون مبنای کلی بازار بر قیمت پایانی است، ما نیز هر جا اسمی از قیمت آوردیم منظورمان همان قیمت پایانی است. قیمت پایانی یک سهم قیمتی است که مبنای معاملات روز معاملاتی بعدی قرار می‌گیرد.

در واقع قیمت پایانی خود با مفهوم حجم معاملات پیوند عمیقی دارد زیرا که در شکل‌گیری آن تأثیرگذار است. باید بدانیم محاسبه قیمت پایانی در دو حالت انجام می‌شود. ۱‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ حجم سهام معامله شده کمتر از حجم مبنا باشد. ۲‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ حجم سهام معامله شده مساوی یا بیشتر از حجم مبنا باشد. حجم مبنا تعداد سهام مقرر شده از سمت سازمان بورس است که باید در هر روز معاملاتی جابه‌جا شود. اگر حجم معاملات از حجم مبنا کمتر باشد در این شرایط بر قیمت معامله برای روزهای آتی اثرگذار خواهد بود.

حجم معاملات چیست؟

به بیان ساده حجم معاملات به مجموع تعداد کل سهم‌های جابه‌جا (معامله) شده در یک نماد معاملاتی گفته می‌شود. حجم معاملاتی در تمامی بازارهای بورسی یا قراردادی کاربرد دارد. برای مثال فرض کنید که سهام abc دارای ۲ معامله است. سرمایه‌گذار اول ۴۰۰ سهم و سرمایه‌گذار دوم ۳۰۰ سهم از سهام abc را خریده‌اند. پس حجم معاملات abc تا این لحظه برابر ۷۰۰ خواهد بود. حجم معاملات را می‌توان برای کل معاملات بازار در تمام نمادها نیز محاسبه و استفاده نمود. یکی دیگر از مواردی که دارای اهمیت است و در برخی موارد کاربردی است، حجم معاملات در هر قیمت است که واکنش فعالین بازار در آن قیمت را بهتر نمایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.

اهمیت رابطه حجم معامله و قیمت سهام

حجم معاملات نه‌تنها در بازار بورس ایران بلکه در بیشتر بازارهای مالی سراسر دنیا دارای اهمیت زیادی است. باید این نکته را در نظر بگیریم که حجم معاملات دارای ارجحیت بیشتری نسبت به قیمت معاملات است. اما افزایش یا کاهش این حجم‌ها به چه معناست؟ ممکن است تصور کنید افزایش حجم معاملات نشانهٔ فروش سهم است اما باید تأمل بیشتری در این زمینه داشته باشیم. توجه به نمودار قیمت سهم کاری است که باید در این شرایط انجام دهیم زیرا که مثلاً ممکن است با افزایش قیمت حجم معاملات کاهش یابد که علامتی است که به ما می‌گوید حرکت صعودی سودسازی در پیش نداریم. همان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور که اگر حجم و قیمت سهم هم‌زمان افزایش یافت می‌توانیم منتظر تغییرات مثبتی برای سهام خود باشیم.

همچنین اگر قیمت در سطوح پایینی و یک‌روند نزولی باشد و با افزایش حجم روبرو باشیم، نوید تغییر روند و یک رشد خوب را می‌دهد؛ بنابراین بررسی هم‌زمان حجم معاملات و قیمت‌ها بسیار حائز اهمیت است.

رابطه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی حجم معامله و قیمت و سایر پارامترها

حجم معاملات از جمله موارد با اهمیتی است که بر روی پارامترهای مختلفی اثرگذار است. توجه مداوم به حجم معاملات برای استنتاج نتایج صحیح در خصوص مؤلفه‌هایی که در ادامه مطرح خواهیم کرد الزامی است و این درست همان نکته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای است که وجه افتراق میان معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران حرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای و معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران مبتدی است.

• نقدشوندگی

نقدشوندگی را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان سرعت تبدیل دارایی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به پول نقد ضمن درنظرگرفتن هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مبادلاتی دانست. مطابق تعریف، نقدشوندگی یکی از مسائل بسیار بااهمیت در خصوص هر سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری است و یکی از مؤلفه‌هایی است که در مقایسه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی بازارهای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری با یکدیگر از آن استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. اما برای پی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بردن به میزان نقدشوندگی یک سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان از حجم معاملاتی آن کمک گرفت و به وسیله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی آن شرایط یک سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری را در پارامتر نقدشوندگی سنجید. هرچه حجم معامله‌ها بیشتر باشد نشان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی آن است که میزان نقدشوندگی سهام نیز بیشتر خواهد بود. سهمی که نقدشوندگی مناسبی داشته باشد بیشتر موردتوجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته و بنابراین با بهبود حجم معاملاتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش، ورود و خروج به آن سهل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر خواهد بود و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران در صفوف عریض‌وطویل خریدوفروش با مشکل مواجه نخواهند شد.

• حباب بازار

اگر سهمی نوسانات نامنظم و بدون دلیل مناسب بنیادی داشته باشد، بی‌اعتمادی مردم و سرمایه‌گذاران را در پی خواهد داشت. با بی‌اعتمادی مردم و خروج سرمایه از سهم و سوق سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مردم به بازارهای رقیب، کاهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های محسوسی در حجم معاملات احساس خواهد شد. بدین ترتیب در شرایطی که بازاری رشد قیمتی انواع حجم معامله را دارد اما هم‌زمان خروج پول را هم تجربه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند و با افت حجم همراه است، این پیام را متبادر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند که بازار یا سهم مدنظر دارای حباب قیمتی است.

به‌طورکلی باید در نظر داشته باشیم که بررسی رابطه قیمت و حجم در بازه‌های زمانی مختلف، متفاوت خواهد بود. یعنی تحلیل رابطه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی این دو وابسته به شرایط است اما می‌دانیم که بهتر است بازه‌های زمانی بلندمدت‌تری برای بررسی اثرگذاری این دو عامل بر هم در نظر بگیریم. زیرا که در کوتاه‌مدت ممکن است هر یک تحت شرایط خاصی دستخوش تغییرات گردد.

بهبود معاملات با استفاده از حجم

یکی از مفاهیم بااهمیت در خصوص سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری در هر بازاری روند آن بازار است. هر سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری باید بتواند روند بازاری که قصد سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری در آن دارد را شناسایی کرده و مطابق با آن اقدام به سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری در بازار مدنظر خود کند.

پس از تشخیص روند مسئله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی حائز اهمیت دیگری که موضوعیت پیدا خواهد کرد، بحث قدرت روند است. میزان قدرت روندها ارتباط تنگاتنگی با ادامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار بودن آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از منظر زمانی دارد؛ بنابراین شناسایی قدرت و ضعف روند نیز بسیار حائز اهمیت خواهد بود. برای شناسایی قدرت و ضعف روند یکی از مواردی که کمک بسیار زیادی خواهد کرد، مسئله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مربوط به حجم معاملات است. قدرت یا ضعف روندها اطلاعاتی است که از بررسی حجم معاملات قابل‌مشاهده است. ما نیاز به شناسایی حرکت‌های قوی و ورود به آن‌ها داریم. اگر بازار روندی ضعیف داشته باشد آنگاه شناسایی معکوس شدن بازار، ارزشمند خواهد بود.

بنابراین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان گفت توجه به حجم معاملات و ارتباط آن با قیمت در هر شرایطی برای بهبود معاملات کمک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده خواهد بود.

• تأیید روند

بازاری که درحال‌ رشد یا نزول روند دار و قدرتمند است، حجم معاملاتی بالایی خواهد داشت. بیشتر شدن خریداران و افزایش حجم معاملات کمک شایانی به صعود قیمت‌ها خواهد داشت البته که برعکس این قضیه نیز صادق است و بازار رو انواع حجم معامله به نزول نیز با افزایش فشار فروش ریزش شارپ تری را تجربه می‌کند.
اگر در روند صعودی شاهد کاهش حجم معاملات باشیم نشان کم‌شدن جذابیت آن نماد خواهد بود. پس به‌طورکلی روند قوی سهم عموماً با حجم معاملاتی بالا همراه است.

• اشباع حرکت و حجم معاملات

گاهی در بازار، سرمایه‌گذارانی وجود دارند که مدت زیادی است صبر کرده‌اند. این افراد هنگامی‌که در رشد بیشتر و دریافت سودهای بالاتر شک دارند، ممکن است با اقدام به معامله جهت بازار را معکوس کنند.
در بازارهای دارای روند چه صعودی و چه نزولی پس از مدتی قیمت‌ها اشباع می‌شود. اشباع‌ها حرکاتی هستند که با افزایش حجم معاملات همراه است.
برای مثال هنگامی که بازار نزولی است فشار زیادی بر سرمایه‌گذاران می‌آید و این ترس و فشار فروش باعث افت بیشتر قیمت‌ها و بالاتر رفتن حجم معاملات می‌شود که نشانه‌ای برای تمام شدن روند نزولی است.

• تاریخ حجم معاملات

یکی از جملات پرکاربرد بورس آن است که تاریخ تکرار می‌شود، اما حجم معاملات باید مرتبط با تاریخ اخیر باشد. مورد قیاس قراردادن حجم معاملات امروز با معاملات چند دهه قبل کاری غیرمنطقی است و اطلاعات درستی به ما نمی‌دهد.

جمع‌بندی پیرامون حجم معامله و قیمت

حجم معاملاتی و رابطه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی آن با قیمت یک دانش بسیار حیاتی برای کسانی است که می‌خواهند سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریسک و دقیقی داشته باشند. سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران حرفه‌ای همواره از این روش استفاده می‌کنند تا ضعف و قدرت بازار و سهام مد نظرشان را بسنجند. باید به یاد داشته باشیم که استفاده از حجم نه یک روش صرف بلکه یک ابزار کمکی برای تحلیل دقیق‌تر و اطمینان از وضعیت بازار است. به کمک حجم معاملات می‌توانیم نقاط شکل‌گیری یا تضعیف روندها را بهتر تشخیص دهیم.

حجم معاملات در بورس چیست و انواع آن کدامند؟

ساعد نیوز: به تعداد معاملات خرید و فروشی که در یک بازه زمانی بر روی یک سهم انجام می­‌پذیرد، حجم معاملا‌ت آن سهم و به تعداد معاملات خرید و فروش کل سهام موجود در بازار در یک بازه زمانی، حجم معاملات بازار گفته می­­‌شود؛ لازم به ذکر است که بازه زمانی را می­توان روزانه، هفتگی و یا ماهانه در نظر گرفت.

حجم معاملات چیست؟

به تعداد معاملات خرید و فروشی که در یک بازه زمانی بر روی یک سهم انجام می­ پذیرد، حجم معاملا ت آن سهم و به تعداد معاملات خرید و فروش کل سهام موجود در بازار در یک بازه زمانی، حجم معاملات بازار گفته می­­ شود؛ لازم به ذکر است که بازه زمانی را می­توان روزانه، هفتگی و یا ماهانه در نظر گرفت. حجم معاملا ت را می توان برای تمام بخش های بازار مانند شاخص بورس، شاخص صنعت و یا سهم خاص مورد بررسی قرار داد.
حجم معاملات از مفید ترین ابزار هاست و روش های زیادی جهت استفاده از این ابزار وجود دارد. دستورالعمل های زیادی برای تایید قدرت یا ضعف خط روند بازار موجود هستند.
به عبارت دیگر حجم معاملاتی تاییدی بر حرکات قیمت و سیگنال معکوس شدن قیمت می باشد. از آنجایی که شاخص ها از مهمترین موضوعات در آموزش بورس می باشند، شاخص های حجمی هم نقش ویژه ای در پروسه تصمیم گیری معامله گران دارند. خلاصه، حجم معاملاتی یک ابزار دقیق برای ورود و خروج از معامله نمی باشد.
اگر چه با کمک گرفتن از اندیکاتور ها، سیگنال های ورود و خروج از طریق بررسی عملکرد قیمت (Price action )، حجم معاملات و شاخص حجمی ایجاد می شوند.

انواع حجم معامله

اندیکاتور حجم یا volume:

این اندیکاتور یکی از پرکاربردترین و ساده ترین نوع حجم برای معامله گران تکنیکال است که در نمودارها به صورت میله های سبز و قرمز نشان می دهند که میله های سبز نشان دهنده افزایش حجم معاملات در آن بازه زمانی و میله های قرمز نشان از کاهش حجم معاملات در آن بازه زمانی نسبت به روز قبلش را نشان می دهد.
نکته! اندیکاتور حجم معاملات بسیار مهم و پرکاربرد است حتما از این اندیکاتور در تحلیل هایتان استفاده کنید و از آن برای تایید گرفتن از صحت تحلیل هایتان استفاده نمایید.
نکته! با استفاده از اندیکاتور volume می توان سود را افزایش داد و همچنین ریسک معاملات را به حداقل رساند.

اندیکاتور حجم متوازن یا OBV:

این اندیکاتور شامل دو نوع ساده و پیچیده است و برای دسترسی به برخی از آنها باید از کامپیوتر استفاده کرد زیرا دارای محاسبات سنگینی هستند. این اندیکاتور ها با ترکیب قیمت و حجم معاملات میزان قدرت تغییر در معاملات را نشان می دهند.
نکته! اندیکاتور حجم متوازن بسیار دقیق می باشد.
یکی از ویژگی های استفاده از حجم معاملات در تاييد يا تثبيت كردن الگوهاي نموداري است. الگوهايي مانند سر و شانه، مثلث ، پرچم و ديگر الگو هاي قيمت را مي توان با استفاده از حجم معادلات تاييد و تثبيت نمود. در الگوهاي نموداري چندين نقطه اساسي وجود دارند كه نقش كليدي در انتقال برخي مطالب به خواننده نمودار دارند. اساسا اگر حجم معادلات براي تاييد نقاط اساسي و محوري الگوي نموداري مورد نظر وجود نداشته باشد،كيفيت علائم تشكيل شده بوسيله اين الگوها پايين مي آيد و تضعيف مي گردد.

افزایش حجم معاملات سهام

افزایش یکباره حجم معاملات صرفا یک هشدار برای سرمایه گذار به حساب می آید.

افزایش حجم معاملات در جهت مثبت:

هنگامی که افزایش حجم معاملات در جهت مثبت باشد در چنین حالاتی انتظار می رود که یک حرکت صعودی برای سهم در روزهای آتی رخ دهد.

افزایش حجم معاملات در جهت منفی:

هنگامی که افزایش حجم معاملات در جهت منفی باشد در چنین حالاتی انتظار می رود که یک حرکت نزولی برای سهم در روزهای آتی رخ دهد و باید در چنین شرایطی سرمایه گذار سریعا جهت فروش سهم اقدام کند.

افزایش ناگهانی حجم معاملات:

امکان دارد یک سهم با افزایش ناگهانی حجم معاملات روبه رو شود و قیمت سهم هم مثبت شود ولی با مشاهده نمودار سهم متوجه شویم که سهم در محدوده مقاومتی خود در حال معامله می باشد در چنین شرایطی احتمال کاهش قیمت وجود دارد پس باید توجه داشته باشید در این حالت این یک سیگنال خرید محسوب نمی شود، اما اگر افزایش ناگهانی حجم معاملات یک سهم با افزایش سهم در محدوده حمایت تکنیکالی رخ دهد می توان گفت که با این افزایش انتظار رشد قیمت سهم وجود دارد واین حالت یک سیگنال خرید محسوب می شود.

نکته! افزایش حجم معاملات در محدوده های حمایت و مقاومت تکنیکالی، نکته مهمی هست که باید مد نظر قرار گیرد.
نکته! از نظر تکنیکالی با رسیدن قیمت به حمایت های معتبر در سهم، انتظار افزایش تقاضا و حجم معاملات را داریم و در مقاومت ها هم شاهد افزایش حجم فروش و عرضه های فراوان هستیم.
نکته! حجم معاملات هر سهم را می توانید به صورت روزانه در سایت مدیریت فناوری بورس تهران مشاهده کنید.
نکته! وقتی قیمت کاهش پیدا می کند در صورتی که حجم معاملات هم پایین می باشد نمی تواند یک سیگنال قوی محسوب بشود. اما سیگنالی که حجم معاملات پایین همراه با افزایش قیمت صورت بگیرد، سیگنال مهم تری محسوب می شود.
نکته! بعد از بروز حجم معاملات باید بررسی کنید که افزایش حجم معاملات همگام با افزایش قیمت سهم بوده است یا کاهش قیمت سهم.

حجم معاملات سهم

حجم معاملات هر سهم را به صورت روزانه می توان در صفحه سایت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس tsetmc.com مشاهده کرد. به عنوان مثال در شکل زیر حجم معاملات سهام شرکت سایپا نشان داده شده است.

همانطور که در تصویر فوق مشاهده می کنید حجم معاملات سهام این شرکت حدودا 19,512,000 سهم بوده است. این حجم به صورت روزانه نشان داده می شود و زمانی که قصد دیدن حجم معاملات سهم را در یک بازه زمانی چند روزه و یا چند ماهه داشته باشیم باید از طریق نمودار سهم آن را مشاهده کرد.

حجم معاملات در نمودارها در انتهای نمودار و به صورت هیستوگرام نشان داده می شود. شکل زیر نمودار سهام شرکت سایپا را نشان می دهد که حجم معاملات آن نیز در طی چند ماه گذشته مشاهده می کنید.

اما نکته اصلی اینجاست که کارکرد استفاده از حجم معاملات در بازار سرمایه چیست و چگونه می توان از آن در معاملات بازار سهام استفاده کرد که سعی می کنیم با یک مثال آن را به بیان ساده توضیح دهیم. فرض کنید حجم معاملاتی سهمی به صورت میانگین همواره بین 400 تا 600 هزار سهم است. در یک روز خاص مشاهده می کنیم که حجم معاملات سهم به یکباره افزایش پیدا کرده و به 1200000 هزار سهم رسیده است.

تا اینجای کار سرمایه گذار به این نتیجه می رسد که حجم معاملات سهم به صورت غیر عادی افزایش پیدا کرده و باید به دنبال دلیل آن و بررسی سهم باشد. تا به اینجای کار افزایش یکباره حجم معاملات صرفا یک هشدار برای سرمایه گذار به حساب می آید. حال باید بررسی کرد که افزایش حجم معاملات همگام با افزایش قیمت سهم بوده است یا کاهش قیمت سهم.
افزایش حجم معاملات در جهت مثبت، می تواند انتظار برای حرکت صعودی سهم در روزهای آینده باشد و حرکت نزولی هم نشان از احتمال انتشار خبر منفی در سهم هست که عده ای از این موضوع مطلع هستند و زودتر به فروش سهام اقدام کردند.
البته افزایش حجم معاملات در محدوده های حمایت و مقاومت تکنیکالی، نکته مهمی هست که باید مد نظر قرار گیرد. از نظر تکنیکالی با رسیدن قیمت به حمایت های معتبر در سهم، انتظار افزایش تقاضا و حجم معاملات را داریم و در مقاومت ها هم شاهد افزایش حجم فروش و عرضه های فراوان هستیم.
بنابراین ممکن است در سهمی افزایش یکباره حجم معاملات را داشته باشیم و قیمت سهم هم مثبت شود ولی با مشاهده نمودار سهم می بینیم که سهم در محدوده مقاومتی خود در حال معامله می باشد و احتمال کاهش قیمت بعد ازآن وجود دارد و این به عنوان یک سیگنال خرید در سهم به حساب نمی آید.
از طرفی ممکن است در سهمی افزایش یکباره حجم معاملات را داشته باشیم و این افزایش سهم در محدوده حمایت تکنیکالی اتفاق افتاه باشد. در این حالت می توان گفت که با افزایش یکباره حجم معاملات و آن هم در محدوده مثبت انتظار رشد قیمت سهم وجود دارد.
البته با وجودیکه افزایش یکباره حجم معاملات و همزمان تغییر قیمت در سهم، به عنوان یکی از نشانه ها در تحلیل تکنیکال به حساب می آید، نباید صرفا به خاطر افزایش حجم معاملات، تصمیم به خرید و فروش گرفت.

حجم معاملات در بورس یکی از مهمترین موضوعات تحلیل تکنیکال می باشد و معمولا مبتدیان آن را نادیده می گیرند. در حالی که به عنوان یک متریک در تحلیل های فنی اهمیت زیادی دارد. مهم است بدانیم دیگر سرمایه گذاران چه سهامی را معامله می کنند و در آینده نزدیک حرکت های بزرگ از طرف کدام سهام ها اتفاق خواهد افتاد.
در واقع حجم معاملات در بورس یک ابزار ساده ای برای تشخیص این حرکات بزرگ در بازار سهام است. مانند بسیاری از اندیکاتورها، حجم هم با دیگر شاخص ها کار می کند. به عنوان یک مبتدی، ضروری است بدانیم حجم معاملات چیست، در بازار

سهام چه اهمیتی دارد و چطور می توانیم به بهترین شکل از آن استفاده کنیم؟

۱- حجم معاملات و بازار سهام :

حجم معاملات در بورس باید در یک بازار رو به رشد، بالا باشد. بایستی با زیاد شدن خریداران، قیمت ها هم به سمت بالا حرکت کنند. افزایش قیمت ها و کاهش حجم معاملاتی یک هشدار برای معکوس شدن احتمالی خط روند است.
اگر قیمت ها صعودی باشد و کاهش جزئی در حجم مشاهده شود، سیگنال قوی برای معکوس شدن بازار نیست. در حقیقت افزایش یا کاهش قیمت با حجم خیلی زیاد یک سیگنال قوی را صادر می کند.

۲- حجم معاملات و معکوس شدن بازار:

حجم معاملات در بورس نقش مهمی در نشان دادن علایم معکوس شدن بازار ایفا می کند. زمانی که حجم معاملات کاهش پیدا می کند و قیمت ها هم نزولی هستند، آنگاه یک سیگنال صعودی صادر می شود. به طور مشابه وقتی حجم معاملات کاهش می یابد و قیمت ها رو به بالا هستند، این وضعیت نشان دهنده سیگنال نزولی است.

۳- بریک اوت (شکست) در مقایسه با بریک اوت های نادرست :

شکست یا بریک اوت اولیه از محدوده رنج یا پترن های چارت همراه با افزایش حجم معاملات در بورس بیانگر یک حرکت قدرتمند می باشد. تغییرات کوچک یا کاهش حجم معاملات در بریک اوت نشان دهنده بریک اوت یا شکست نادرست است.

چرا حجم معاملات در بورس اهمیت زیادی دارد؟

چنانچه در بالا توضیح داده شد، در تحلیل تکنیکال از حجم معاملات در بورس برای تایید خط روند و پترن های چارت استفاده می شود. قدرت تمام تغییرات قیمت از طریق حجم معاملات اندازه گیری می شود.

۱- حجم معاملات و پترن های چارت:

حجم معاملات در بورس نقش مهمی در تایید پترن های چارت چون مثلث ها (triangles)، سر و شانه (head and shoulders)، پرچم ها (flags) و غیره دارد. اگر افزایش حجم معاملات همراه با این پترن ها رویت نشود، سیگنال معاملاتی ارائه شده چندان قابل اعتماد نیست.

۲- حجم معاملاتی قبل از قیمت سیگنال می دهد:

تحلیلگران تکنیکال از نزدیک حجم معاملات در بورس را آنالیز کردند تا ببینند عمل معکوس شدن کی اتفاق می افتد. زمانی که حجم معاملات در خط روند صعودی، کاهش می یابد بیانگر سیگنال معکوس شدن فوری روند است.

شاخص های حجم معاملات در بورس

شاخص های حجم معاملات در بورس یک سری فرمول های ریاضی هستند و در چارت نمایش داده می شوند. تعداد زیادی شاخص های معاملاتی وجود دارد. شاخص های حجمی از مهمترین بحث های آموزش بورس است. بیایید در مورد آنها بحث کنیم :

۱- شاخص حجم معاملات On-Balance Volume :

On-Balance Volume به اختصار OBV یکی از ساده ترین شاخص های حجم معاملات در بورس است. در شاخص OBV، حجم معاملات وقتی بازار در قیمت های بالاتر بسته می شود افزایش می یابد. و زمانیکه بازار در قیمت های پایین تر بسته می شود، از میزان حجم معاملاتی کاسته می شود.
همچنین از این شاخص به عنوان واگرایی استفاده می شود وقتی قیمت ها افزایش می یابد و حجم معاملات با سرعت کمتری زیاد می شود یا در حال کاهش است.

۲- شاخص Chaikin Money Flow :

افزایش قیمت ها باید همراه با افزایش حجم معاملات در بورس باشد. وقتی قیمت در سطح بالایی از خط رنج بسته می شود و حجم در حال افزایش است، بازار صعودی است. زمانی که قیمت در سطح پایین تر از رنج قرار دارد، حجم معاملات هم منفی خواهد شد.

حجم معاملات در تحلیل تکنیکال چیست؟

حجم (Volume)، مقدار اوراق بهادار و یا دارایی‌ای است که در یک بازه زمانی (معمولاً روزانه) جابه‌جا می‌شود. برای مثال، حجم سهام، اشاره به تعداد سهام مبادله شده در بین بازه زمانی باز شدن، و بسته شدن بازار دارد. حجم، و تغییرات آن در طی زمان، اطلاعاتی مهم برای معامله‌گران تکنیکال به شمار می‌رود.
نکات کلیدی:

• حجم، تعداد سهام یا دارایی مبادله شده در طی یک بازه زمانی است.
• به‌طورکلی، اوراق بهاداری با حجم بالا، دارای نقدینگی بیشتری نسبت به اوراقی هستند که حجم معاملاتی پائینی دارند؛ زیرا آن‌ها «فعال‌تر» می‌باشند.
• حجم، یک اندیکاتور مهم در تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود، زیرا برای بررسی اهمیت حرکت قیمت در بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• هرچه حجم یک حرکت قیمتی بیشتر باشد، آن حرکت از اهمیت بیشتری برخوردار است و هرچه حجم در طی یک حرکت قیمتی کمتر باشد، آن حرکت از اهمیت پایین‌تری برخوردار است.

درک مفهوم حجم

هرگونه مبادله‌ای که بین خریدار انواع حجم معامله و فروشنده یک سهم انجام می‌شود، در محاسبه حجم معاملاتی کلی آن سهم؛ در نظر گرفته می‌شود. معامله، زمانی صورت می‌گیرد که خریدار قبول کند تا مبلغ مورد نظر فروشنده را بپردازد. اگر تنها 5 سهم در یک روز معامله شوند، حجم معاملاتی آن سهم در آن روز، برابر با عدد 5 بوده است.

برای آشنایی با میانگین حجم معاملات روزانه مقاله آموزشی «میانگین حجم معاملات روزانه» را مطالعه نمایید.

تمامی بازارهای مبادلاتی، حجم‌های معاملات را ثبت کرده و آن‌ها را به شکل اطلاعات حجم معاملاتی (trading volume)، به‌صورت رایگان و یا با دریافت هزینه‌ای با کاربران خود به اشتراک می‌گذارد.

اعداد مربوط به حجم‌های معاملاتی، ساعتی یک‌بار طی روز معاملاتی بروز رسانی می‌شوند. البته در نظر داشته باشید که این گزارش‌های منتشرشده، تخمینی می‌باشند. هم‌چنین میزان کلی حجم معاملاتی که در پایان روز اعلام می‌شود نیز عددی تخمینی است.

اعداد واقعی و دقیق، در روز بعدی منتشر می‌شوند. هم‌چنین ممکن است سرمایه‌گذاران به دنبال حجم تیک (tick volume) یک سهم، و یا تغییرات در قیمت قراردادها (changes in contract’s price)، به‌عنوان جایگزینی برای حجم معاملاتی باشند. زیرا قیمت‌ها در حجم‌های معاملاتی بالا تمایل به تغییر بیشتری دارند.

حجم معاملاتی به سرمایه‌گذاران در مورد فعالیت بازار و میزان نقدینگی (liquidity) آن اطلاع‌رسانی می‌کند. میزان حجم معاملاتی بالاتر برای یک سهام به معنی نقدینگی بالا، اجرای بهتر دستورات معاملاتی و بازاری فعال برای متصل کردن خریداران و فروشندگان به یکدیگر، می‌باشد.

زمانی که سرمایه‌گذاران در مورد جهت حرکت بازار مُردد هستند، حجم معاملاتی در قراردادهای آتی افزایش می‌یابد، که باعث می‌شود که قرارداد اختیار معامله (options) و قراردادهای آتی (futures) مربوط به این سهام، به‌صورت فعال‌تری مورد معامله قرار گیرند.

حجم‌های معاملاتی به‌صورت کلی حین باز شدن و بسته شدن بازارها، بالاتر می‌باشند. هم‌چنین میزان این حجم‌های معاملاتی در روزهای دوشنبه و جمعه بالاتر است. به یاد داشته باشید که حجم‌های معاملاتی در ظهر و هم‌چنین روزهای پیش از تعطیلات، کاهش پیدا می‌کنند.

حجم در تحلیل تکنیکال

برخی از سرمایه‌گذاران از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند، استراتژی که بر اساس قیمت سهام بنا شده و به‌منظور تصمیم‌گیری برای ورود به یک سهم از آن استفاده می‌شود.

تحلیل‌گران تکنیکال به دنبال پیدا کردن نقاط ورود و یا خروج هستند. سطوح حجم بازار نقشی مهم را در یافتن این نقاط بازی می‌کنند، و می‌تواند سرنخ‌هایی برای پیدا کردن بهترین نقاط ورود و یا خروج از بازار را به ما بدهند.

حجم، یک اندیکاتور مهم در تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود، زیرا برای بررسی میزان اهمیت حرکات بازار از آن استفاده می‌شود. اگر قیمت‌ها در بازار، حرکت بزرگی را در یک بازه زمانی داشته باشند، قدرت این حرکت به دو شکل تفسیر می‌شود:

1. یا این قدرت حرکتی به روند ما اعتبار بیشتری می‌دهد
2. ایجاد بدبینی در خصوص حجم معاملاتی در آن بازه زمانی، می‌کند.

هر چه حجم معاملاتی در یک حرکت قیمتی بالاتر باشد، آن حرکت از اهمیت بیشتری در تحلیل ما برخوردار خواهد بود. به‌طور عکس، اگر حجم معاملاتی در یک حرکت قیمتی پایین‌تر باشد، آن حرکت اهمیت پایین‌تری خواهد داشت.

حجم یکی از شاخصه‌های اصلی در اندازه‌گیری قدرت حرکت سهام، برای معامله‌گران و تحلیل‌گران تکنیکال می‌باشد. از دیدگاه مزایده‌ای (َauction perspective)، زمانی که خریداران و فروشندگان در یک قیمت خاص در بازار به فعالیت بیشتری می‌پردازند، حجم معاملاتی بالاتری را نیز در آن نقطه از بازار شاهد خواهیم بود.

تحلیل‌گران از نمودارهای میله‌ای ( bar charts) برای تشخیص سریع سطوح حجم استفاده می‌کنند. نمودارهای میله‌ای هم‌چنین تشخیص روند در حجم‌های معاملاتی را آسان‌تر می‌کنند. زمانی که میله‌ها در یک نمودار میله‌ای از میانگین بالاتر باشند، نشانه‌هایی از حجم معاملاتی بالا و یا قدرت بیشتر بازار، در یک قیمت خاص را شاهد هستیم.

با بررسی نمودارهای میله‌ای، تحلیل‌گران می‌توانند از حجم معاملاتی به‌عنوان یک تأییدیه حرکات قیمتی، استفاده کنند. اگر حجم در هنگام حرکات صعودی و یا نزولی قیمت افزایش پیدا کند، حرکت مد نظر یک حرکت قدرتمند خواهد بود.

اگر معامله‌گران قصد گرفتن تأییدیه بازگشت قیمتی در سطوح حمایتی را داشته باشند، به حجم خرید بالا (high buying volume) نگاه می‌کنند. به‌طور عکس، اگر معامله‌گران به دنبال تأییدیه شکست یک سطح حمایتی باشند به دنبال حجم معاملاتی پایین از خریداران، خواهند بود.

اگر معامله‌گران بخواهند تا تأییدیه در خصوص بازگشت قیمتی در یک سطح مقاومتی (یا سقف قیمتی) را به دست آورند، آن‌ها به دنبال حجم فروش بالا در بازار خواهند بود. به‌طور عکس، اگر معامله‌گران به دنبال تأییدیه یک شکست در یک محدوده مقاومتی باشند، به دنبال حجم معاملاتی بالا از خریداران، خواهند بود.

دیگر ملاحظات

در دوران اخیر، معامله‌گرانی که با تناوب بالا به معامله می‌پردازند (High Frequency Traders – HFT) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در شاخص‌ها (Index Funds)، بخش مهمی از حجم‌های معاملاتی در بازارهای ایالات‌متحده آمریکا را تشکیل داده‌اند.

با استناد به تحلیل سال 2017 موسسه JP Morgan، سرمایه‌گذاران منفعل مانند صندوق‌های قابل معامله در بازار بورس (Exchange traded funds – ETFs) که از الگوریتم‌های متناوب برای معامله‌گری استفاده می‌کنند، حدود 60 درصد از کل حجم معاملاتی در بازار را تشکیل داده‌اند.

در حالی‌که معامله‌گران بنیادی اختیاری (fundamental discretionary traders) – یا معامله‌گرانی که پیش از سرمایه‌گذاری، به بررسی عوامل بنیادی تأثیرگذار در قیمت سهام می‌پردازند – تنها 10 درصد از کل حجم معاملاتی در بازار را تشکیل داده‌اند.

اگر علاقه مند به یادگیری بیشتر در این حوزه هستید می‌توانید از نقشه راهنمای دیجی کوینر به نام «درخت یادگیری» دیدن نمایید که از نقطه ابتدایی تا انتهای مسیر را ریل گذاری کرده است.

شما با مطالعه درخت یادگیری تا حد مطلوبی دانش خود را افزایش داده‌اید اما برای حرفه ای شدن و انجام معاملات در این بازار نیاز به یک راهنمای مجرب و با تجربه دارید. مجموعه دیجی کوینر بر آن است که با برگزاری کلاس‌های آموزشی تجریبات چند ساله خود را در اختیار هم وطنان عزیز قرار دهد تا در این بحران اقتصادی بتوانند در آمد دلاری کسب نمایند. (تاریخ برگزاری کلاس‌ها متعاقبا از طریق وب‌سایت اعلام خواهد شد.)

تیم تحریریه دیجی کوینر

این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.

حجم معاملات چیست و چه تاثیری بر بازار دارد؟

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

زمانی که حجم معاملات در بازار بورس عددی بزرگ را نشان می‌دهد می‌توان این تحلیل را داشت که اوضاع خوب است و تاثیر این حجم خبر از رونق در معاملات را می‌دهد.

برای ورود به دنیای سرمایه گذاری به ویژه اگر هدف‌مان سرمایه گذاری در بورس باشد، نیازمند دانستن اصطلاحات و زوایایی از بازار سهام هستیم. حجم معاملات یکی از مهم‎‌ترین قسمت‌هایی است که نشان از حال و اوضاع بازار دارد. رصد علامت‌های کلی در بورس مانند حجم معاملات در تحلیل تکنیکال جایگاه ویژه‌ای دارد. همین اندازه کافی است که بگوییم اگر حجم معاملات در بازار زیاد باشد نشان می‌دهد سهام از روزهای دیگر فعال‌تر است و همین شروع خوبی برای رفتن به سراغ دیگر اندیکاتورها و شاخص‌ها برای بررسی‌های بیش‌تر است. ممکن است وقتی تازه‌کار هستیم، در نگاه اول کمی بابت ارقام بزرگی که در حجم معاملات به چشم می‌خورد بهت‎‌زده شویم و عقب نشینی کنیم. اما به راحتی و با تعابیری کلی می‌توان از اعداد بزرگ هم بهترین تحلیل‌ها به دست آورد. در ادامه با شناخت مفهوم حجم در معاملات و تاثیر آن بر بازار، یک گام دیگر برای شناخت بیش‌تر بورس برمی‌داریم.

حجم معاملات چیست؟

اندیکاتورها که به زبان فارسی می‎‌توان نمایش‌گر اندازه‌گیری ترجمه‌شان کرد در زندگی ما نقش موثری دارند؛ نمایش‌گرها از کیلومترشمار خودرومان تا عددی که در قسمت دیجیتالی و یا مکانیکی آبگرم‌کن می‌بینیم به ما می‌گویند که عملکرد مدنظر به چه شکل است. آیا سرعت‌مان زیاد است یا نزدیک به نقطه خطر هستیم؟ یا همه چیز در وضعیتی عالی قرار دارد. حضور این اعداد در نمایش‌گرهای اندازه‌گیری به این دلیل است که ما به طور ذاتی متوجه کنش‌ها و واکنش‌ها نمی‌شویم. در بورس نیز هیچ کس نیست که بتواند ادعا کند رفتار و کنش‌های هر سهم را در دقیقه می‌فهمد. آخر اصلا انجام چنین کاری از توان انسان خارج است و تنها محاسبات داده‌ها در فضای آنلاین می‌تواند چنین برآوردی را به ما نشان دهد. حجم معاملات و عددی که نشان می‌دهد عهده‌دار این وظیفه مهم است. هزاران کندل و نشانه و گزارش روزانه از طرف شرکت‌های پذیرفته شده در بورس فراتر از محاسبات سرانگشتی و پیش‌بینی‌های افراد حاضر در بازار است. همان‌طور که گفتیم می‌توان زمانی که حجم معاملات در بازار بورس عددی بزرگ را نشان می‌دهد این تحلیل را داشت که اوضاع خوب است و تاثیر این حجم خبر از رونق در معاملات را می‌دهد. اما ما چطور می‌توانیم این رقم بزرگ را مبنا قرار دهیم؟ با یک مثال جامع توضیح خواهیم داد.

مثالی برای استفاده از حجم معاملات

نیاز به ترس از اعداد بزرگ نمایش داده شده در قسمت حجم معاملات نیست. به عنوان مثال اگر حجم معاملات در یک روز 2 میلیون سهم بود می‌شود این‌طور تصور کرد که یک شخص در یک روز 2 میلیون سهم فروخته و نفر دیگری آن را خریده است. این اولین گام برای به دست آوردن مفهوم حجم معاملات است. جالب است بدانیم در حالی که بسیاری از ما از اعدادی همچون حجم معاملات چشم پوشی می‌کنیم و به سادگی از کنارشان می‌گذریم بسیاری از وبسایت‌هایی که به راهنمایی برای معامله در بورس مشغول هستند بیش‌ترین استفاده را از این اعداد می‌کنند. بزرگ‌ترین کمکی که می‌توان از حجم کلی معاملات در بورس برد فهمیدن این است که چه روزی مناسب خرید و فروش سهام است و چه روزی باید دست نگه داشت. مانند صیادی که از آب و هوا و شرایط کلی جوی متوجه می‌شود که آیا باید قایق خود را از ساحل امن به آب بسپارد و به دل دریا بزند و یا این‌که نه، در حال حاضر چنین کاری به نفع‌اش نیست.

ناحیه حمایت و مقاومت

گفتنی است که حجم معاملات می‌تواند بر ناحیه حمایت یا مقاومت هر سهم تاثیر به‌سزایی داشته باشد. اگر سری به صفحات هر سهم در وبسایت رهآورد زده باشید، بی شک خطوط حمایت و مقاومت را دیده‌اید. در قسمت‌هایی از روند نمودار هر سهم می‌بینیم که جایی حرکت نمودار از کاهشی به افزایشی تغییر مسیر داده است؛ درست در همان قسمتی که حرکت از کاهشی به افزایشی تغییر پیدا کرده است را ناحیه مقاومت می‌نامند. بر خلاف ناحیه مقاومت، زمانی که روند نمودار تغییر مسیر به سمت کاهش می‌دهد را نقطه حمایت می‌نامند. حال اگر معلوم نباشد که در پایان روز برای روند نمودار سهم مدنظر ما چه اتفاقی می‌افتد با مراجعه به عدد حجم معاملات می‌توان تغییر بعدی را تا حدودی متوجه شد. اگر حجم معاملات نسبت به روزهای قبل افزایش پیدا کرده باشد می‌‎تواند تاثیر مثبت در سهم موردنظر ما داشته باشد و اگر کاهشی باشد و رونق در معاملات مانند روزهای قبل نباشد می‌شود گفت نباید به آن‌چه پیش روی سهم مدنظر ما در آن روز قرار دارد، زیاد امیدوار نبود.

انواع حجم معامله

گفتنی است که حجم معاملات هم انواع دارد؛ به طور معمول دو نوع برای حجم معامله قائل می‌شوند که به توضیح هر کدام خواهیم پرداخت؛

نوع اول؛ استفاده از اندیکاتور OBV یکی از دو نوع حجم معاملات است که به حجم متوازن هم معروف است. نوع OBV دو حالت ساده و پیچیده دارد. پیشنهاد می‌شود که برای استفاده از این نوع از رایانه استفاده شود؛ چرا که محاسبات آن کمی پیچیده است. مزیت این نوع از محاسبه حجم معاملات در این است که از ترکیب قیمت و حجم معاملات برای میزان سنجی در انجام معاملات استفاده می‌شود که باید گفت بسیار هم دقیق است.

نوع دوم؛ جدا از اندیکاتور OBV، یک نوع دیگر برای محاسبه حجم معاملات وجود دارد به نام اندیکاتور حجم یا به اصطلاح (Volume). این اندیکاتور را کاراترین و البته ساده‌ترین نوع برای محاسبه و نمایش حجم معاملات در نظر گرفته‌اند. معامله‌گرهایی که از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند به طور مرتب از این اندیکاتور در محاسبه حجم معاملات بهره می‌برند. احتمالا کندل‌های سبز و قرمز را در صفحه هر سهم در وبسایت رهآورد دیده‌ باشید؛ سبز به معنی افزایش حجم معاملات است و آن دسته که قرمز هستند نشان از کاهشی شدن حجم معامله نسبت به روز قبل دارند. این اندیکاتور با شفافیتی که دارد تحلیل خوبی از بازه‌های زمانی حجم معاملات در اختیار معامله‎‌گران قرار می‌دهد. می‌توان گفت که دقیق‌ترین تحلیل‌ها را می‌توان از این نوع محاسبه در حجم به دست آورد.

در تصویری که ارائه داده‌ایم می‎توان دو نوع اندیکاتورهایی که بر مبنای حجم معاملات هستند را دید.

سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس

بی شک در طول مطالعه نکات گفته شده به این فکر افتاده‌ایم که ای کاش به جای انجام این محاسبات و حجم معاملات بتوانیم به راحتی و بدون وقت گذاشتن و کسب دانش مربوطه سرمایه‌گذاری موفقی را انجام دهیم. باید گفت که صندوق‌های سهامی که از ابزارهای شناخته شده در سرمایه گذاری غیر مستقیم در بازار سهام هستند می‌توانند بهترین راهکار برای انجام یک سرمایه گذاری موفق در بورس باشند. حضور تحلیل‌گران و متخصصین در این صندوق‌ها باعث می‌شود تا ما از هر گونه یادگیری مباحث تخصصی بورس بی نیاز شویم و در ساعاتی که مشغول به کار و تخصص خود هستیم از این‌که صندوق به خوبی در حال انجام معاملات است آسوده خاطر باشیم. هر کدام از ما برای یادگیری و انجام این گونه محاسبات نیاز به صرف وقت و هزینه داریم که البته این کار برای بسیاری از ما امکان‌پذیر نیست. به این علت می‌توان از فضای سرمایه گذاری آنلاین استفاده کرد و از طریق اپ سرمایه گذاری به راحتی بهترین مسیر سرمایه گذاری در بورس را با استفاده از صندوق‌های سرمایه گذاری انتخاب نمود.