توجه بورس به خبرهای سیاسی

اقتصاد

واکنش بورس به تجمعات اخیر

بورس در معاملات ۲ مهر ماه ۱۴۰۱ با ریزش سنگین ۲۷۰۵۷ واحدی به کار خود خاتمه داد. شاخص کل در پایان معاملات امروز روی کانال ۱ میلیون و ۳۲۸ هزار و ۱۲۸ واحدی قرار گرفت.

اقتصاد

براساس گمانه زنی‌ها حدود ۷۰ درصد بی‌اعتمادی سهامداران به بورس حاصل بلاتکلیفی موضوعات سیاسی کشور در مورد نتیجه مذاکرات و بلاتکلیفی برجام است و شاید بتوان گفت ۳۰ درصد آن حاصل مدیریت اشتباه مسئولان در این بازار است.

بورس معاملات آخرین روز هفته را با ریزش آغاز کرد و این حجم از ریزش در میانه بازار به بیش از ۱۱ هزار واحد هم رسید. نمادهای بورسی فارس، وپاسار، فولاد، فملی و وامید با تاثیر منفی ریزش شاخص کل را شدیدتر کردند. طبق نظر کارشناسان بورس در حال حاضر شاخص کل در محدوده حساسی قرار گرفته است و عملاً به محدوده حمایتی معتبر خود نفوذ کرده است و ادامه این روند اصلاحی می تواند به معنای شکست این محدوده حمایتی تلقی شود.

شاخص هم وزن بورس امروز در نخستین ساعت معاملات با ریزش نسبی روبه‌رو شد ولی در ادامه روند نزولی شدت یافت تا با کاهش ۹۱۶۲ واحدی به ۳۸۶ هزار و ۵۱۵ واحد رضایت دهد.

در پایان معاملات بازار امروز شاخص کل در نهایت با ریزش بیش از ۲۷ هزار واحدی به کار خود پایان داد. ارزش بازار در پایان معاملات امروز ۴۹,۹۵۸,۲۶۴.۸۲۵ میلیارد ریال، ارزش معاملات ۲۹,۳۵۶.۳۴۷ میلیارد ریال و حجم معاملات ۵.۳۱۲ میلیارد سهم است.

نمادهای تاثیرگذار بر شاخص کل بورس در معاملات امروز زاگرس، آریا، شراز، شاوان، صبا، شگویا و دی هستند.

تابلوی بورس سرخ تر از قبل! ناکامی دولت رئیسی در احیای بورس/ با ریزش سنگین، نگرانی در مورد بازگشت به کانال 1.2 وجود دارد

بازدهی نیمسال نخست بورس پس از ۶ سال مجددا منفی شد. آخرین بار سال ۹۵ بود که شاخص کل سهام در ۶ ماه آغازین سال، افت ۵ درصدی را ثبت کرده بود.

جی پلاس؛ بر اساس وعد‌ه‌ها قرار بود بورس امسال رونق بسیار خوبی داشته و زیان سهامداران جبران شود اما پس از گذشت شش ماه خبری از جبران زیان نیست و بلکه رکود نزول بازار سرمایه پس از ۶ سال گذشت.

بازدهی نیمسال نخست بورس پس از ۶ سال مجددا منفی شد. آخرین بار سال ۹۵ بود که شاخص کل سهام در ۶ ماه آغازین سال، افت ۵ درصدی را ثبت کرده بود. حالا در نیمه نخست سال ۱۴۰۱ نیز به واسطه تداوم روند کاهشی قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای که بخشی از آن به نااطمینانی سهامداران از نقطه پایانی رکودی که دو سال است روی معاملات بازار سایه انداخته است.

بخش دیگر آن مربوط به بلاتکلیفی‌های برجامی و روند رو به کاهش قیمت‌ها در بازارهای جهانی است، شاخص کل سهام ۰.۹ درصد از نقطه شروع سال پایین‌تر نشسته است. در سال ۹۵ نیز رکود در قیمت‌های جهانی نفت و کالا و نگرانی از عقب‌نشینی بانک‌های مرکزی از سیاست‌های انبساطی عامل مهمی در شکل‌گیری ضعف مزمن بورس بود.

از ابتدای سال تا به امروز ۴۸ درصد روزهای بورس مثبت و ۵۲ روز باقی مانده منفی بوده‌اند. نکته اساسی اینجاست که روزهای مثبت بورس بسیار قوی نبوده و تنها شاخص چند درصد مثبت بوده است.

کدام ماه‌ها بیشترین زیان را کردند؟

شاخص کل بورس روز ۶ فروردین ماه شروع به کار کرد و در این روز در سطح یک میلیون و ۳۹۰ هزار واحد ایستاد و در آخرین کاری ماه نیز به محدوه یک میلیون و ۵۱۲ هزار واحدی رسید و رشد بیش از ۱۰ درصدی را تجربه کرد.

شاخص هم‌وزن نیز در اولین روز کاری سال در سطح ۳۵۰ هزار واحدی بود و در پایان فروردین ماه به ۴۰۱ هزار واحد رسید و رشد ۱۵٫۲۶ درصدی را تجربه کرد.

اولین روز کاری اردیبهشت ماه شاخص کل بورس روی عدد یک میلیون و ۵۰۴ هزار واحدی بود و در نهایت با رشد حدود ۴٫۴۶ درصدی در آخرین روز ماه به محدوده یک میلیون و ۵۷۹ هزار واحد رسید. شاخص هم‌وزن در ماه رشد حدودا ۹٫۶ درصدی داشت و در نهایت به محدوده ۴۴۰ هزار واحدی رسید.

خرداد ماه وضعیت بورس تغییر کرد و روی مدار نزول افتاد و در این شاخص از عدد یک میلیون و ۵۸۲ واحدی به یک میلیون و ۵۳۹ هزار واحدی رسید و افت در حدود ۲٫۵ درصدی را تجربه کرد. شاخص هم‌وزن نیز در این ماه همانند شاخص کل رفتار کرد و با افت ۳٫۸ درصدی به ۴۲۳ هزار واحدی رسید.

تیر ماه شاخص کل و هم‌وزن همانند یکدیگر رفتار کردند و این شاخص‌ها در حدود ۴٫۴ درصد نزول کردند. در نهایت شاخص کل به محدوده یک میلیون و ۴۷۱ و شاخص هم‌وزن به ۴۰۳ هزار واحدی رسید.

دقیقا روز ۱۸ تیر ماه شاخص کل بورس از کانال یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی خداحافظی کرد و به محدوده ۱٫۳ میلیونی واحدی رسید.

در مرداد ماه نیز شاخص کل از محدوده یک میلیون و ۴۷۳ هزار واحدی به یک میلیون و ۴۲۴ رسید و افت بیش از ۳٫۲ درصدی را تجربه کرذ. شاخص هم‌وزن نیز از محدوده ۴۰۴ هزار واحدی به ۳۹۷ واحدی رسید و افت بیش از ۱٫۸ درصدی داشت.

در آخرین ماه تابستان شاخص کل افت بیش از چهار درصدی داشت و به محدوده یک میلیون و ۳۵۵ هزار واحدی رسید. شاخص هم‌وزن نیم درصدی در سطح ۳۹۵ هزار واحدی قرار گرفت.

چرا بورس ریخت؟

شاخص کل بورس در دوران ریاست ابراهیم رئیسی روند نزولی به خود گرفت و این روند در حالی است که مقام مسوول وعده ترمیم وضعیت بورس را داده بود. در دو ماهه ابتدای سال به واسطه اخبار مثبت جهانی و وضعیت مطلوب شرکت‌ها روند شاخص روبه بالا شد. اما از دومین ماه سال به علت کاهش اخبار مثبت و عدم تحقق وعده‌ها روند مثبت بورس کمی کم رنگ شد.

در نهایت از سومین ماه سال شاهد سقوط بورس بودیم و بازار توانست رکورد تاریخی نزول بورس را نیز بشکند. نکته مهم اینجاست که دولت وعده ترمیم بورس را داده بود ولی با عملکرد خود باعث شد که سقوط بازار تاریخی شود.

این نوع عملکرد دولت سیزدهم در سایر بازارها نیز وجود داشت و شاهد افزایش قیمت در سایر بازارهای مالی بودیم. دولت سیزدهم نتوانست عملکرد مطلوبی درخصوص وضعیت اقتصادی کشور داشته باشد و باعث وضعیت وخیم در بازارهای مالی شد.

ریزش سنگین بورس / شاخص کل به کانال ۱.۲ بازمی‌گردد؟

ریزش سنگین بورس در طول معاملات امروز، ترس سهامداران نسبت به سقوط شاخص به کانال یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی را برانگیخت.

شاخص کل بورس تهران امروز ۲ مهر ۱۴۰۱ با افتی بیش از ۲۶ هزار واحدی به مسیر خود در جهت نزولی ادامه داد. ریزش ۲۷ هزار و ۵۷ واحدی بورس باعث ثبت رقم یک میلیون و ۳۲۸ هزار واحدی روی تابلوهای بازار سهام تهران شد. شاخص هم وزن نیز با افتی بالغ بر ۲.۳ درصدی به محدوده ۳۸۶ هزار واحدی بازگشت. تابلوهای بورس رقم ۳۸۶ هزار واحدی را برای شاخص هم‌وزن به ثبت رساندند که در هفته‌های اخیر بی‌سابقه است.

ریزش سنگین بورس

با مقایسه ریزش شاخص در طول سال جاری با روند معاملات امروز حاکی از ثبت رکوردی نگران‌کننده در بازار سهام تهران است. افت نزدیک به ۲ درصدی شاخص کل که در سال ۱۴۰۱ تنها یکبار دیگر تکرار شده باعث بروز نگرانی بین اهالی بورس تهران شده است. روند شاخص هم‌وزن نیز که در طول هفته های اخیر اندکی مایه دلگرمی سهامداران بود نیز افتی بیش از ۹ هزار واحدی را تجربه کرد که در نوع خود سقوط سنگینی محسوب می‌شود.

رئیسی و بورس

بورس تهران امروز با ثبت رکوردی جدید به روند نزولی در هفته‌های اخیر ادامه داد. این وضعیت باعث ایجاد ترس و واهمه در بازار سهام شده است. بسیاری از سهامداران نسبت به روند کنونی بازار اعتراض داشته و معتقدند سیاست‌های نامتوازن و غیراصولی دولت وضعیت فعلی را رقم زده است. این در حالیست که بسیاری از همین سهامداران در انتخابات ۱۴۰۰ و با توجه شعارهای ابراهیم رئیسی مبنی بر ایجاد رونق بورس به وی رای داده بودند.

حالا به نظر می‌رسد همان عده‌ای که امید زیادی به بورس در دوران ریاست جمهوری رئیسی داشتند از آینده بازار بسیار نگرانند. سیاست‌هایی که در دسته‌بندی‌های مرسوم به عنوان اقتصاد دستوری شناخته می‌شوند و در تعارض کامل با شعارهایی است که رئیسی سال گذشته سر داده بود.

از جمله مهمترین این شعارها می‌توان به حذف قیمت‌گذاری دستوری اشاره کرد. سیاستی که اقتصاد ایران در یک قرن اخیر همواره با آن عجین بوده اما رئیسی قول داده بود این سیاست را دستخوش تحول کند. هرچند اقتصاددانان در همان زمان نیز از توجه بورس به خبرهای سیاسی غیرعملی بودن چنین وعده‌ای سخن می‌گفتند اما کابینه سیزدهم با رویکرد حذف قیمت‌گذاری در شهریور ۱۴۰۰ آغاز بکار کرد. اما کارنامه یکساله دولت نشان می‌دهد عملکرد کابینه نه تنها در جهت اجرای این شعار نبوده بلکه با شدت بیشتری نسبت به اسلافش در جهت اعمال سیاست قیمت‌گذاری دستوری کوشیده است.

دومین افت سنگین امسال شاخص کل بورس رقم خورد

ریزش سنگین بورس در طول معاملات امروز، ترس سهامداران نسبت به سقوط شاخص به کانال یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی را برانگیخت.

به گزارش تجارت‌نیوز، ریزش سنگین بورس در طول معاملات امروز، ترس سهامداران نسبت به سقوط شاخص به کانال یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی را برانگیخت.

شاخص کل بورس تهران امروز ۲ مهر ۱۴۰۱ با افتی بیش از ۲۶ هزار واحدی به مسیر خود در جهت نزولی ادامه داد. ریزش ۲۷ هزار و ۵۷ واحدی بورس باعث ثبت رقم یک میلیون و ۳۲۸ هزار واحدی روی تابلوهای بازار سهام تهران شد.

شاخص هم وزن نیز با افتی بالغ بر ۲.۳ درصدی به محدوده ۳۸۶ هزار واحدی بازگشت. تابلوهای بورس رقم ۳۸۶ هزار واحدی را برای شاخص هم‌وزن به ثبت رساندند که در هفته‌های اخیر بی‌سابقه است.

ریزش سنگین بورس

با مقایسه ریزش شاخص در طول سال جاری با روند معاملات امروز حاکی از ثبت رکوردی نگران‌کننده در بازار سهام تهران است. افت نزدیک به ۲ درصدی شاخص کل که در سال ۱۴۰۱ تنها یکبار دیگر تکرار شده باعث بروز نگرانی بین اهالی بورس تهران شده است.

روند شاخص هم‌وزن نیز که در طول هفته های اخیر اندکی مایه دلگرمی سهامداران بود نیز افتی بیش از ۹ هزار واحدی را تجربه کرد که در نوع خود سقوط سنگینی محسوب می‌شود.

رئیسی و بورس

بورس تهران امروز با ثبت رکوردی جدید به روند نزولی در هفته‌های اخیر ادامه داد. این وضعیت باعث ایجاد ترس و واهمه در بازار سهام شده است.

بسیاری از سهامداران نسبت به روند کنونی بازار اعتراض داشته و معتقدند سیاست‌های نامتوازن و غیراصولی دولت وضعیت فعلی را رقم زده است.

این در حالیست که بسیاری از همین سهامداران در انتخابات ۱۴۰۰ و با توجه شعارهای ابراهیم رئیسی مبنی بر ایجاد رونق بورس به وی رای داده بودند.

حالا به نظر می‌رسد همان عده‌ای که امید زیادی به بورس در دوران ریاست جمهوری رئیسی داشتند از آینده بازار بسیار نگرانند.

سیاست‌هایی که در دسته‌بندی‌های مرسوم به عنوان اقتصاد دستوری شناخته می‌شوند و در تعارض کامل با شعارهایی است که رئیسی سال گذشته سر داده بود.

از جمله مهمترین این شعارها می‌توان به حذف قیمت‌گذاری دستوری اشاره کرد. سیاستی که اقتصاد ایران در یک قرن اخیر همواره با آن عجین بوده اما رئیسی قول داده بود این سیاست را دستخوش تحول کند.

هرچند اقتصاددانان در همان زمان نیز از غیرعملی بودن چنین وعده‌ای سخن می‌گفتند اما کابینه سیزدهم با رویکرد حذف قیمت‌گذاری در شهریور ۱۴۰۰ آغاز بکار کرد.

اما کارنامه یکساله دولت نشان می‌دهد عملکرد کابینه نه تنها در جهت اجرای این شعار نبوده بلکه با شدت بیشتری نسبت به اسلافش در جهت اعمال سیاست قیمت‌گذاری دستوری کوشیده است.

• روسیه: ۳۰۰ مزدور خارجی در یک حمله موشکی در نیکولایف کشته شدند
• دلیل کمیابی روغن موتور در بازار چیست؟/ افزایش حضور روغن های تقلبی
• سخنگوی وزارت صمت: امسال باید ۱.۶ میلیون دستگاه خودرو تولید شود
• محصولات معدنی ۲۷ درصد از کل صادرات را به خود اختصاص داده اند
• جدیدترین قیمت کارخانه ای محصولات ایران خودرو
• صادرات گوجه فرنگی و سیب زمینی برای تنظیم بازار داخلی مشمول عوارض شد
• شناور شدن قیمت تاکسی در تهران/ تغییر نرخ کرایه در زمان ترافیک
• زمان واریز پاداش پایان خدمت بازنشستگان اعلام شد
• شرکت بازرگانی دولتی ایران: خرید تضمینی گندم ۵۸ درصد رشد داشته است
• پرداخت وام ازدواج ۵۵ درصد افزایش یافت
• امین تارخ درگذشت
• افزایش ۶۱ درصد نرخ اجاره‌بهای مسکن در کشور

نشر مطالب با ذکر نام روزنامه عصر اقتصاد بلامانع است. عصر اقتصاد مسئولیت مطالب از سایر منابع را عهده دار نمی باشد.

توجه بورس توجه بورس به خبرهای سیاسی به خبرهای سیاسی

در روز افت ۲۷ هزار واحدی شاخص، دو سهم قندی، سه شرکت دارویی به همراه ۱۰ نماد دیگر، مشمول معاملات مشکوک شدند.

پرداخت الکترونیک سامان کیش به همراه سه شرکت بورسی دیگر، زمان برگزاری مجمع عادی بطور فوق العاده و فوق العاده را اعلام کردند.

بررسی آخرین آمار صنعت فولاد نشان می‌دهد در ۵ ماه سال بالغ بر ۵.۱ و ۳.۸ میلیون تن مقاطع طویل و تخت فولادی تولید و نسبت به مدت مشابه قبل، رشد ۲۱ درصدی را تجربه کرد.

کارشناس بین‏‏‏‏‏‏‌المللی مدیریت سرمایه‌گذاری و ریسک با اعلام ۴ معضل ریشه دار بورس، پیش بینی کرد وضعیت فعلی و رکود بازار در نیمه دوم سال هم تداوم خواهد یافت.

رئیس کمیته بهره وری وزارت اقتصاد با اعلام شرط پرداخت پاداش هیأت مدیره بانک‌های دولتی،گفت: بخش پولی و مالی برنامه بهره وری بزودی ابلاغ می شود.

بانک تجارت در نظر دارد ۱۷ تا ۱۰۰ درصد سهام ۹ شرکت زیرمجموعه واقع در ۶ استان را بصورت یکجا و نقد از طریق مزایده واگذار کند.

۱۰ کارشناس بازار سرمایه در قالب نظرسنجی، روند بازار و شاخص بورس در هفته جاری را پیش بینی و علت انتخاب گزینه ها را اعلام کردند.

سه کارشناس بازار سرمایه ضمن ارزیابی روند فعلی و اثر نقدینگی بر بورس با احتمال عدم‌ تعیین‌ تکلیف مسائل سیاسی، پیش بینی کردند در نیمه دوم سال هم رشدی در بازار مشاهده نخواهد شد.

طرح جدید فروش اقساطی 8 خودرو چینی با قیمت های 487 میلیون تا 1.1 میلیارد تومانی و موعد تحویل 45 روز کاری شروع شد.

مدیرعامل توجه بورس به خبرهای سیاسی شرکت ملی صنایع پتروشیمی از شناسایی ۲۰ محصول جدید پیشنهاد به صاحبان خوراک های بالادست برای سرمایه‌گذاری در تولید این محصولات خبر داد.

نماینده مجلس گفت: آئین نامه واردات خودرو حاکی از این است که وزارت صنعت تحت تاثیر قدرت های پشت پرده ای است که سال ها مورد حمایت بود.

مجله آمریکایی ، ۱۵ بانک در کشورهای عربی خلیج فارس را در فهرست ۵۰ بانک امن در بازارهای نوظهور طی سال ۲۰۲۲ قرار داد.

شهرداری تهران پس از پذیرش دو واحد مسکونی و یک ملک در بورس کالا، یک آپارتمان دیگر را در این بورس پذیرش کرد.

رئیس سازمان غذا و دارو گفت: پایه گذاری ارز ترجیحی در سال ۹۷ موجب نابودی صنعت دارو و از دست دادن بازار رقابت و کیفیت شد.

نایب رییس اتاق مشترک ایران و روسیه گفت: خودروسازان ایران به‌دنبال تولید مشترک در روسیه هستند و آمادگی برای سرمایه‌گذاری اعلام و چند ساختمان‌ و دفتر کاری خریداری کردند.

در روز افت ۲۷ هزار واحدی شاخص، دو سهم قندی، سه شرکت دارویی به همراه ۱۰ نماد دیگر، مشمول معاملات مشکوک شدند.

پرداخت الکترونیک سامان کیش به همراه سه شرکت بورسی دیگر، زمان برگزاری مجمع عادی بطور فوق العاده و فوق العاده را اعلام کردند.

نتیجه آزمون حذف رانت خودرو چه بود؟/ دست دلالان از بازار خودرو کوتاه شد؟

دنیای اقتصاد نوشت: آنچه دلالان و واسطه‌گران را برای خرید خودرو با قیمت کارخانه‌ای به صف کرده و می‌کند، اختلاف زیاد بین قیمت کارخانه و بازار خودروهاست. بنابراین این «رانت» اگر به اندازه کافی جذاب نباشد، از آن استقبال نخواهد شد. این اتفاق حالا برای شاهین رخ داده و به دلیل آنکه اختلاف قیمت کارخانه و بازار این خودرو به‌شدت افت کرده، تقاضای کاذب آن از بین رفته است. این در حالی است که خودروهای عرضه‌نشده در بورس کالا همچنان با رانتی هنگفت بین قیمت کارخانه و بازارشان مواجه‌اند و بنابراین کماکان دارای تقاضایی کاذب هستند.

درحالی‌که وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنان در مقابل عرضه تمام‌وکمال خودروهای داخلی در بورس کالا مقاومت می‌کند، تجربه عرضه چند خودرو در بستر بورس، به‌ویژه شاهین سایپا، نشان می‌دهد این شیوه (بورسی شدن خودرو) می‌تواند روش مناسبی برای جایگزینی قیمت‌گذاری دستوری (حداقل در کوتاه‌مدت) باشد.

طی بیش از سه ماه گذشته چند خودرو داخلی اعم از تولیدات بخش خصوصی و دولتی در بورس کالا عرضه شده است؛ اتفاقی که نه‌تنها رضایت مصرف‌کنندگان را به همراه داشته، بلکه توانسته تولیدکنندگان را نیز راضی کند. علاوه بر اینها، در جریان عرضه شاهین، اتفاقی رخ داده که به نظر می‌رسد اگر تمام خودروهای داخلی روانه بورس کالا شوند، به شرط تیراژ لازم و کافی، امکان تعمیم آن به کل بازار وجود دارد. در جریان عرضه شاهین در بورس کالا، درحالی‌که امکان معامله ۱۰۰ دستگاه از این خودرو وجود داشته، تعداد کمتری (به روایت بورس کالا ۳۹ دستگاه و به روایت سایپا ۶۴ دستگاه) از آن به فروش رفته است. هر کدام از این اعداد صحیح باشند، در اصل ماجرا یعنی کمتر بودن تقاضا نسبت به عرضه تفاوتی نمی‌کند، اتفاقی که طی چهار سال گذشته و در جریان فروش خودرو از مسیر لاتاری و سامانه یکپارچه رخ نداد.

در این چهار سال به دلایل مختلف به‌ویژه رشد انتظارات تورمی، صعود نرخ ارز و افت تولید، قیمت خودرو در بازار به‌شدت بالا رفت و این در حالی بود که به دلیل اعمال سیاست قیمت‌گذاری دستوری، نرخ کارخانه‌ای خودروها سرکوب شد. به همین دلیل، فاصله زیادی بین قیمت کارخانه و بازار خودروها ایجاد شد و دلالی و واسطه‌گری به‌شدت رونق گرفت. از همین رو وزارت صمت و البته شورای رقابت (تا وقتی که در عرصه قیمت‌گذاری خودرو حضور داشت) ابتدا سیستم قرعه‌کشی را در فروش خودرو پیاده کردند و در ادامه با حفظ آن، فروش را به سامانه یکپارچه (سامانه‌ای که وزارت صمت ایجاد کرد) انتقال دادند. با ایجاد این سامانه، همه خودروسازان حتی خصوصی‌ها ملزم به عرضه محصولاتشان در این پلتفرم شدند که اتفاقا اعتراض‌ها و انتقادات زیادی را به دنبال داشت.

خودروسازان به دنبال این بودند که وزارت صمت را مجاب کنند قیمت‌گذاری دستوری خودرو را کنار گذاشته و حکم به آزادی قیمت دهد. با وجود آنکه گفته می‌شود مسوولان وزارت صمت قلبا مایل به ادامه سیاست قیمت‌گذاری دستوری نیستند، اما اراده لازم برای حذف این سیاست نیز در آنها وجود نداشت و هنوز هم ندارد. در همین شرایط بود که موضوع عرضه خودرو در بورس کالا جدی‌تر شد و وزارت صمت نیز با وجود بی‌میلی به اجرایی کردن این شیوه، سرانجام توجه بورس به خبرهای سیاسی کوتاه آمد. عرضه خودروهای داخلی در بورس کالا از مدت‌ها قبل توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی و در قالب طرح ساماندهی خودرو مطرح شد. اما در نهایت بند مربوطه از مصوبه نهایی حذف و بورسی شدن خودرو به نوعی به کما رفت. این در حالی بود که با توجه به صعود شدید قیمت و عدم‌موفقیت دولت در تنظیم بازار خودرو، وزارت صمت مجبور شد عرضه خودرو در بورس کالا را به‌رغم میل باطنی بپذیرد. البته وزارت صمت فعلا به بورسی شدن همه خودروها به خصوص پرتیراژها رای نداده و تنها برخی محصولات بخش خصوصی به علاوه هایمای ایران‌خودرو و شاهین سایپا مجوز حضور در بورس کالا را دریافت کرده‌اند.

با توجه به عرضه اندک خودروها در بورس، انتظار می‌رفت تمام محصولاتی که در این بستر ارائه می‌شوند، در چشم‌برهم‌زدنی به فروش بروند، اما شاهین به عنوان خودرویی تولیدی در خودروسازی وابسته به دولت، از این قاعده مستثنی شد. هرچند امکان دارد مسائل کیفی نیز در به فروش نرفتن بقیه شاهین‌های عرضه‌شده در بورس کالا اثرگذار بوده، با این حال به نظر می‌رسد اصل ماجرا به کاهش فاصله قیمت کارخانه و بازار شاهین مربوط می‌شود. در مقطع فعلی شاهین را می‌توان با قیمتی کمی بیش از ۳۶۰میلیون تومان در بازار خرید، بااین‌حال قیمت کارخانه‌ای آن ۳۴۴میلیون تومان است. بنابراین اختلاف قیمت کارخانه و بازار شاهین به زیر ۲۰میلیون تومان رسیده که طبعا برای واسطه‌گران جذابیتی ندارد. آنچه دلالان و واسطه‌گران را برای خرید خودرو با قیمت کارخانه‌ای به صف کرده و می‌کند، اختلاف زیاد بین قیمت کارخانه و بازار خودروهاست. بنابراین این «رانت» اگر به اندازه کافی جذاب نباشد، از آن استقبال نخواهد شد. این اتفاق حالا برای شاهین رخ داده و به دلیل آنکه اختلاف قیمت کارخانه و بازار این خودرو به‌شدت افت کرده، تقاضای کاذب آن از بین رفته است. این در حالی است توجه بورس به خبرهای سیاسی که خودروهای عرضه‌نشده در بورس کالا همچنان با رانتی هنگفت بین قیمت کارخانه و بازارشان مواجه‌اند و بنابراین کماکان دارای تقاضایی کاذب هستند.

با توجه به تجربه شاهین، طبعا اگر اختلاف قیمت کارخانه و بازار باقی خودروها نیز کاهش پیدا کرده و جذابیت خود را از دست بدهد، عملا سفره رانت در بازار خودرو جمع شده و بازار به سمت حذف تقاضای کاذب می‌رود. هرچند راهکار استاندارد برای تحقق این هدف، آزادسازی قیمت خودرو و البته رشد عرضه است، بااین‌حال فعلا وزارت صمت قصدی برای این کار ندارد؛ بنابراین می‌توان از راهکار میانه در این ماجرا استفاده کرد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو، این راهکار می‌تواند عرضه تمام‌وکمال خودروهای داخلی در بورس کالا باشد. بورسی شدن خودرو مشروط بر آنکه عرضه به میزان کافی صورت گرفته و قیمت پایه دستوری نباشد، می‌تواند بازار را به سمت حذف رانت و خاموشی تقاضای کاذب ببرد.

با توجه به قواعد و قوانین بورس کالا، وقتی خودرویی در این بستر عرضه می‌شود، عملا قیمت کشف‌شده برای آن از دل نظام عرضه و تقاضا بیرون می‌آید و از آنجا که قیمت کشفی معمولا نزدیک به بازار است، دیگر جذابیت خاصی برای دلالان و واسطه‌گران نخواهد داشت. به عبارت بهتر، با بورسی شدن خودرو، بیشتر تقاضایی که ایجاد می‌شود، از ناحیه مصرف‌کنندگان واقعی است؛ درست مانند اتفاقی که برای شاهین سایپا رخ داده است. به احتمال قریب به یقین، همه آنهایی که در حراج اخیر شاهین شرکت کرده‌اند، مصرف‌کننده واقعی بوده‌اند؛ زیرا اختلاف زیر ۲۰میلیون بین نرخ کارخانه و بازار این خودرو جایی برای واسطه‌گری و دلالی نمی‌گذارد.

با توجه به اینکه تعداد تقاضا برای شاهین‌های عرضه‌شده در بورس کالا، کمتر از ۱۰۰ دستگاه عرضه‌شده بوده، مشخص می‌شود که این خودرو با قیمت پایه (۳۰۴میلیون تومان) به فروش رفته است. با در نظر گرفتن اینکه مشتریان باید بالغ بر ۴۰میلیون تومان نیز بابت مواردی مانند ارزش افزوده، شماره‌گذاری و . نیز بپردازند، شاهین عملا با همان قیمت کارخانه‌ای به فروش رفته است. بنابراین ۳۹ یا ۶۴ نفری که به عنوان مصرف‌کننده واقعی شاهین را از بورس کالا خریده‌اند، عملا سود کرده‌اند؛ زیرا اگر می‌خواستند این خودرو را از بازار آزاد بخرند، باید چیزی حدود ۲۰میلیون تومان بیشتر هزینه می‌کردند.

بررسی روال فروش خودرو در بورس کالا نشان می‌دهد به شرط عرضه لازم و کافی و قیمت پایه غیردستوری، می‌توان انتظار داشت اتفاق رخ‌داده برای شاهین، به دیگر خودروها نیز تعمیم پیدا کند. وقتی خودرویی در بورس کالا عرضه می‌شود، عرضه‌کننده آن را با قیمت پایه مدنظر خود (قیمتی که حداقل زیان نداده و هزینه‌های تولید را پوشش می‌دهد) عرضه می‌کند، اما قیمت نهایی در بستر عرضه و تقاضا کشف خواهد شد. از آنجا که قیمت کشف‌شده معمولا کمتر از بازار خواهد بود، مصرف‌کننده واقعی منتفع خواهد شد، زیرا توانسته خودروی مدنظر خود را با قیمتی کمتر از بازار خریداری کند. از آن سو طبعا تولیدکننده نیز نفع می‌برد، زیرا در مقایسه با شیوه قیمت‌گذاری دستوری، حداقل زیان نخواهد دید و حتی ممکن است سود مناسبی نیز ببرد.

این وسط تکلیف دلالان و واسطه‌گران هم مشخص است، چه آنکه آنها با توجه به کاهش فاصله قیمت کشف‌شده در بورس با نرخ بازار، سرمایه‌گذاری در بازار خودرو دیگر جذابیتی برای آنها نخواهد داشت. در صورتی که این اتفاق رخ بدهد، سیاست قیمت‌گذاری دستوری و تبعات منفی آن عملا کنار گذاشته خواهد شد و بنابراین هم دست دلالان و سوداگران از بازار کوتاه می‌شود و هم تولیدکنندگان از زیاندهی خارج خواهند شد. از آن سو مصرف‌کنندگان هم می‌توانند با قیمتی کمتر از بازار آزاد خودروی مدنظر خود را خریداری کنند.

شفافیت بورس به نفع مشتریان

در کنار مزایایی که بابت عرضه خودرو در بورس کالا مطرح شد، بورسی شدن خودرو عواید دیگری را نیز به دنبال خواهد داشت. به عنوان مثال، بورس با توجه به اینکه قواعد و قوانین شفافی دارد، در مسائلی مانند تحویل به‌موقع خودرو می‌تواند تضمینی قوی به مشتریان بدهد. تخطی از قواعد بورس برای عرضه‌کنندگان، تبعات به دنبال خواهد داشت؛ از همین رو خودروسازان اولا به اندازه توانایی واقعی خود محصول در بورس کالا عرضه می‌کنند و ثانیا در تحویل به‌موقع، نهایت تلاش خود را به خرج خواهند داد. در فروش‌های عادی، معمولا خودروسازان برای آنکه درآمد بیشتری را در کوتاه‌مدت جذب کنند، بیش از توان واقعی‌شان محصول عرضه می‌کنند و در بسیاری از مواقع، تعهدات خود را سر وقت انجام نمی‌دهند.

این در حالی است که قواعد و قوانین شفاف بورس، خودروسازان را مجبور می‌کند علاوه بر عرضه متناسب با توان واقعی، در تحویل هم مطابق تعهد داده‌شده عمل کنند و این به نفع مشتریان است. در کنار این موضوع، خودروسازان وقتی بتوانند محصولات خود را به واسطه عرضه در بورس کالا، بدون ضرر و حتی با سود بفروشند، نقدینگی‌شان افزایش می‌یابد و این موضوع می‌تواند اثرات مثبتی روی تولید و کیفیت بگذارد. یکی از چالش‌های بزرگ خودروسازان کشور کمبود نقدینگی است که خود را در افت تولید و ضعف کیفی نشان می‌دهد. ریشه اصلی این کمبود نقدینگی را می‌توان در سیاست قیمت‌گذاری دستوری و فروش خودرو با قیمت‌هایی که هزینه تولید را پوشش نمی‌دهند، جست‌وجو کرد. بنابراین وقتی خودروهایی با قیمتی غیرزیان‌ده به فروش بروند، نقدینگی مناسبی جذب خزانه خودروسازان خواهد شد که می‌تواند هم به رشد تولید کمک کند و هم به بهبود کیفیت.

با همه این مزایا، وزارت صمت فعلا به عرضه سراسری خودرو در بورس کالا رضایت نداده و سخنگوی این وزارتخانه نیز اخیرا اعلام کرده فروش خودرو در بستر سامانه یکپارچه و در قالب سیستم قرعه‌کشی، در نیمه دوم سال هم ادامه خواهد داشت. البته امید قالیباف این را هم گفته که سیستم قرعه‌کشی نهایتا تا پایان سال ادامه داشته و سال آینده دیگر لاتاری خودرو وجود ندارد. حال پرسش اینجاست که روش جایگزین قرعه‌کشی چه خواهد بود؟ عرضه خودرو در بورس کالا یا آزادسازی قیمت؟