انواع رمزارزها

فناوری

دسته بندی ارزهای دیجیتال براساس کاربرد

کریپتوها یا رمزارزها و یا همان ارزهای دیجیتال از لحاظ فلسفه تولید و کاربری و کارایی به چند دسته تقسیم می شوند، البته این طبقه بندی با توجه به نظر و علاقه مندی های هر کسی میتواند، خلاصه تر یا تفضیلی تر از ارائه زیر باشد، ما در اینجا بحث کاربردهای کلی را داریم و سپس به زیر شاخه هم پرداخته ایم، ممکن است یک ارز دیجیتال بین دسته بندی هایی که در زیر آمده تکرار شود یعنی چند منظوره باشد این گونه ارزها اعتبار بیشتری دارند و شناخت آنها برای ما، در کسب سودهای بیشتر از معامله با آنها موثر است.

در واقع ممکن است بعضی از کاربردها در همه این ارزهای دیجیتال مشترک باشد مانند : پرداخت و انتقال ارزش، امنیت بالا، حذف واسطه ، کاهش تورم (اکثرا) و . که جهت خلاصه گویی، از ذکر این شاخص ها در بیان مکرر خصوصیات ارزهای دیجیتال صرف نظر شده است. مانند BNB و اتریوم

کلی ترین دسته بندی و سپس طبقه بندی های ارزهای دیجیتال بر اساس تخصص را، در متن زیر مطالعه بفرمایید (سعی تمام داشته ایم که این صفحه کامل و مرجعی برای شما عزیزان باشد از نقایص احتمالی پوزش میطلبیم و به روزرسانی آیتمهای این صفحه در لیست اقدامات مهم ما است):

دسته اول، معروف ترین نوع ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریم هستند که نقش ذخیره ارزش، ابزار معامله، یا واحد پولی که در بازار دادوستد می شود. چیزی شبیه به ارزهای فیات (دلار، یورو ، تومان (نشان) و یوان و . )

مثلا بیت کوین به عنوان یک کالای با ارزش مانند سهام یا طلا یا روش پرداخت، ارزش پولی دارد، که در ازای سایر پول ها قابلیت خرید و فروش دارد و اعتماد مردم به آن ارزش می دهد.

برخی از توکن های این دسته، دارای پشتوانه هستند که در ادامه لیست کرده ایم مانند توکن پیمان، که یک ارز دیجیتال با پشتوانه طلا توسط شرکت ققنوس و با همکاری ۴ بانک پارسیان، پاسارگاد، ملی و ملت معرفی شده است.

میتوانید جهت دیدن مشخصات، قیمت لحظه ای و اخبار فاندامنتال هریک از ارزها، با کلیک روی آیکون به توضیحات و اطلاعات کامل و نیز تحلیل تکنیکال برسید.

آموزش کیف پول

یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های سرمایه‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال، نگهداری از رمزارزهایی است که خریداری کرده‌اید. معمولا برای نگهداری از ارزهای دیجیتال، از کیف پول‌هایی تحت عنوان کیف پول ارز دیجیتال استفاده می‌شود.

کیف پول رمز ارز باید امنیت بالایی داشته باشد؛ از رمزارزهایی که خریداری کرده‌اید، پشتیبانی کند و به سهولت قابل دسترسی باشد. از این رو شناخت بهترین کیف پول کریپتو کارنسی یک نیاز مهم و ضروری محسوب می‌شود.

در این سری از مطالب بیتستان:

1. به معرفی کیف پول رمز ارزها می‌پردازیم
2. صفر تا صد استفاده از کیف پول ارزهای دیجیتال را آموزش می‌دهیم
3. ترفندهای هر کدام از کیف پول‌های موجود در این حوزه را بیان می‌کنیم
4. کیف پول‌های مختلف حوزه رمزارزها را با هم مقایسه می‌کنیم تا بتوانید با آگاهی کاملی، کیف پول مناسبی را انتخاب کنید

معرفی و آموزش ولت ارزهای دیجیتال:

کیف پول ارز دیجیتال همانند حساب بانکی شماست و می‌توانید دارایی‌های دیجیتالی خود را در آن‌ها ذخیره کنید. کیف پول‌های موجود در صنعت کریپتوکارنسی، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که عبارتند از: کیف پول روی دسکتاپ، کیف پول روی موبایل، کیف پول آنلاین یا روی وب، کیف پول کاغذی و کیف پول سخت افزاری.

در میان این کیف پول‌ها، کیف پول سخت افزاری به عنوان ایمن‌ترین کیف پول شناخته می‌شود و یک دستگاه فیزیکی است که تنها هدفش، ذخیره‌سازی کلیدهای عمومی و خصوصی‌تان است. شرکت‌های مختلفی اقدام به انتشار کیف پول اختصاصی خود کرده‌اند که از آن‌ها می‌توان به بایننس، تراست ولت و غیره اشاره کرد.

انواع شبکه های انتقال ارز دیجیتال

برای انتقال و نگهداری ارزهای دیجیتال از کیف پول و شبکه های انتقال می توان بهره برد. این شبکه های بلاکچین به نوعی جایگزین بانک ها برای انتقال می باشند با این تفاوت که غیرمتمرکز می باشند. بسترهای انتقال ارز دیجیتال یا شبکه انتقال در اصل مسیر انتقال یک رمز ارز می باشند. حتما در انتقال ارزهای دیجیتال مبحثی به نام کارمزد یا Fee انتقال به گوشتان خورده است. این کارمزد به شبکه بلاکچینی که برای انتقال از آن استفاده می شود بستگی دارد. از طرفی همه ی ارزهای دیجیتال دارای شبکه اختصاصی خود نیستند و برای شروع کار باید با استانداردهای یک بلاکچین سازگار شده و روی بلاکچین آن سوار شوند، اما ممکن است در شبکه های گوناگون قابل انتقال باشند.کارمزد انتقال در شبکه های مختلف متفاوت انواع رمزارزها بوده و به پارامترهای گوناگونی همچون نوع الگوریتم اجماع و مقیاس پذیری شبکه بستگی دارد .

انواع شبکه های بلاکچین

شبکه های مختلفی در دنیای ارزهای دیجیتال وجود دارد که هرکدام با یک هدف و برای رفع نیاز خاصی ایجاد شده اند. شما برای انجام تراکنش های خود نیازی به فهم کامل زیر ساخت این شبکه ها ندارید اما باید به چند مورد توجه بسیار ویژه ای داشته باشید، این موارد عبارتند از: ارز مورد نظر شما بر بستر چه بلاکچنی ایجاد شده است و اینکه هنگام انتقال آن، مبدا و مقصد مورد نظر چه شبکه هایی را برای انتقال رمز ارز شما پشتیبانی می کند. مورد آخر مقدار کارمزد انتقال تحت شبکه مورد نظر است .

دلیل اهمیت بالای مورد دوم این است که حتما باید در انتقال ارزهای دیجیتال نوع شبکه انتخابی در مبدا و مقصد یکسان باشد، در غیر این صورت دارایی شما از بین رفته و تقریبا غیر قابل برگشت خواهد بود .

شبکه های بلاکچینی گوناگونی در حال حاضر وجود دارد که این شبکه ها بستری برای ایجاد توکن های دیگر، انتقال و ذخیره اطلاعات همچون انتقال رمز ارزها، قراردهای هوشمند و . می باشند. هر بلاکچین یک مفهومی به نام " استاندارد توکن " را داراست که یک فرمت خاص خود را دارند و توسعه دهندگان توکن ها با پیروی از این فرمت ها، دیگر نیازی به راه اندازی شبکه خود را ندارند. بلکه در عوض، قادر به استفاده از آن شبکه هستند .

بیت کوین BTC

بیت کوین نسل اول شبکه های بلاکچین می باشد که با هدف همتا به همتا کردن تراکنش ها، حذف واسطه ها و تمرکززدایی ایجاد شد. یکی از مشکلات BTC مقیاس پذیری پایین آن می باشد. مقیاس پذیری به معنای تعداد تراکنش های تایید شده در ثانیه است، که برای بیت کوین این فاکتور هفت تراکنش در ثانیه است، که در بلاکچین بیت کوین هر تراکنش به طور متوسط در حدود 10 دقیقه انجام می پذیرد .

شبکه ERC-20

ERC20 یک شبکه بلاکچین نسل دوم با توکن بومی اتریوم می باشد. توکن های ایجاد شده روی شبکه ERC20 از شبکه اتریوم برای انتقال و انجام تراکنش های خود بهره می برند. کارمزد انتقال در این شبکه با استفاده از معیاری به نام گس فی Gas Fee تعیین می شود که بنابر شلوغی شبکه شناور می باشد. به دلیل پشتیبانی این شبکه برای اولین بار از قراردادهای هوشمند این شبکه نیز با مشکل مقیاس پذیری و شلوغی شبکه مواجه است که باعث بالا بودن کارمزد انتقال های عادی نیز شده است .

شبکه BEP-2

این استاندارد مبتنی بر شبکه بایننس اسمارت چین است، که توسط صرافی بایننس ایجاد شده است. توکن بومی آن BNB می باشد و کارمزدها نیز در این شبکه با این کوین پرداخت می شوند. به این صورت که برای انتقال یک توکن BEP-2 باید مقداری BNB در کیف پول خود داشته باشید. می توانید رمز ارزهای بسیاری را به صورت توکن های Pegged بر روی این شبکه نیز انتقال دهید. این توکن ها ارزهایی هستند که ارزش آنها به یک توکن بر روی شبکه دیگر گره خورده است و ارزش معادل آن را دارد. این کار امکان خرید و فروش توکن ها در شبکه های مختلف را فراهم میکند .

شبکه BEP-20

این شبکه نیز توسط صرافی بایننس ایجاد شده و توکن بومی آن نیز BNB می باشد. تفاوت این شبکه با شبکه موازی BEP-2 در این است که BEP-20 یک بلاکچین برای اجرای قراردادهای هوشمند و سازگار با ماشین مجازی اتروم EVM نیز است. به این صورت که امکان انتقال توکن های ERC-20 را نیز با کارمزد به مراتب پایین تر فراهم میکند .

شبکه TRC-20

این استاندارد برای ایجاد توکن های سازگار در بلاکچین ترون می باشد. این شبکه به سریع بودن و کارمزد پایین شناخته شده است و از رقبای بزرگ اتریوم می باشد. از توکن های معروف و پرکاربرد آن تتر USDT می باشد و کم هزینه ترین شبکه انتقال ارز دیجیتال تتر نیز می باشد .

تفاوت ERC20 و TRC20

توکن‌های ERC20 بر روی بلاکچین اتریوم و توکن ‎ های TRC20 نیز بر روی بلاکچین ترون قرار دارند. برای نمونه، تتر که یک استیبل کوین پرطرفدار با ارزش دلاری ثابت معادل یک دلار آمریکا است، بر روی هر دو بلاکچین اتریوم و ترون قابل انتقال است. همانطور که در بالا اشاره شد یکی از مشکلات بزرگ بلاکچین اتریوم هزینه بالای کارمزد تراکنش‌ها می باشد، به همین دلیل بسیاری از کاربران به منظور خرید و فروش تتر از بلاکچین ترون به دلیل کارمزد پایین تر استفاده کرده و تتر USDT-TRC20 را به USDT-ERC20 ترجیح می‌دهند .

تفاوت ERC20 و BEP2

ERC20 استاندارد توسعه توکن در بلاکچین اتریوم و BEP2 استاندارد توسعه توکن در بلاکچین بایننس است. آدرس توکن‌های BEP2 همواره با حروف bnb آغاز شده اما آدرس توکن‌های ERC20 با 0 X شروع می‌شود .

همچنین کارمزد تراکنش ها در شبکه BEP2 بسیار پایین تر از ERC20 است .

جمع بندی شبکه ها

ERC-20 بلاکچین اتریوم

BEP-2 بلاکچین بایننس

BEP-20 بایننس اسمارت چین

TRC-20 بلاکچین ترون

آدرس توکن های شبکه

آدرس ERC20 با 0 X آغاز می شود .

آدرس BEP2 با bnb آغاز می شود و معمولا هنگام انقال توکن های تحت این شبکه نیاز به وارد کردن memo است .

آدرس BEP20 نیز همانند ERC20 می باشد .

بهترین شبکه برای انتقال بیت کوین

اولین ملاک برای انتخاب بهترین شبکه انتقال بیت کوین طبیعتا کارمزد پایین شبکه است. انتخاب شبکه با کارمزد پایین در اولین مرتبه به شبکه های ساپورت شده توسط مبدا و مقصد بستگی دارد. برای مثال در انتقال بیت کوین از صرافی کوکوین به تراست ولت، تراست ولت فقط BTC-Segwit را پشتیبانی می کند، اما صرافی کوکوین شبکه های مختلفی را برای انتقال بیت کوین پشتیبانی می کند که کمترین کارمزد برای انتقال با شبکه KCC است. لازم به ذکر است که تعرفه کارمزد تراکنش‌های صرافی های ارز دیجیتال، متفاوت است. کافیست هزینه‌های یک معامله را به طور همزمان در چند سایت خرید و فروش ارز دیجیتال بررسی نمایید تا به این موضوع پی ببرید. اما در کل کارمزد انتقال بیت کوین تحت شبکه لایتنینگ بیت کوین و شبکه BEP20 از دیگر شبکه ها پایین تر می باشد .

شبکه های انتقال اتریوم

اتریوم که دارای شبکه اختصاصی خودش می باشد و انتقال آن در اکثر صرافی ها تحت شبکه ERC20 صورت میگیرد. اما در کل آن را می توان تحت شبکه های گوناگون اعم از Tomochain ، Heco ، BSC و Avalanche در صورت پشتیبانی مبدا و مقصد آن را انتقال داد. بالا بودن و افزایش کارمزد انتقال اتریوم و توکن های تحت شبکه اتریوم برای معامله گران مشکل بزرگی می باشد، از طرفی جذابیت و سود بالایی برای ماینرها دارد. اما راه کارهایی برای کاهش کارمزد انتقال در این شبکه وحود دارد که عبارتند از : انجام تراکنش ها در ساعات کم ترافیک روز، استفاده از پروژه های لایه دوم اتریوم، استفاده از گس توکن ها و .

اختلاف کارمزد در ساعت های مختلف شبانه روز

کارمزد در این شبکه با فاکتوری به نام Gas Fee محاسبه می شود که در اوقات شلوغی شبکه کارمزد نیز بالا می رود، زیرا میانرها تراکنش هایی را برای تایید در الویت قرار می دهند که سود بالایی برای آن ها داشته باشد. طبق داده های سایت Etherscan.io بیشترین کارمزد در اوج ساعات شلوغی شبکه یعنی بین ساعات 17 الی 21 به وقت ایران می باشد، و کمترین کارمزد در ساعات 12 بامداد الی 3 بامداد می باشد. تصویر زیر کارمزد تخمینی سایت etherscan.io در ساعاتی که ترافیک شبکه پایین می باشد است، که سطر اول مربوط به کارمزد انتقال عادی رمزارزهای تحت شبکه ERC-20 و سطر دوم کارمزد سواپ در صرافی یونی سواپ می باشد، که این صرافی هم تحت شبکه ERC-20 فعالیت می انواع رمزارزها کند. با اینکه این کارمزد ها در ساعات کم ترافیک روز می باشند اما باز هم در مقایسه با شبکه هایی همچون BEP-20 و TRC-20 نسبتا بالا است .

حسابداری ارزهای دیجیتال چگونه است ؟

ارز دیجیتال در سال‌های اخیر بیش از پیش ظهور پیدا کرده است. از همین رو حسابداری ارزهای دیجیتال مبحث جدیدی است که حسابداران با آن سروکار دارند. به دلیل تازگی این ارزها، قوانین مربوط به آن‌ها چندان شفاف نیست و هنوز در برخی زمینه‌ها ناشناخته هستند. از همین رو باید برخی نکات را در خصوص حسابداری ارزهای دیجیتال مدنظر قرار داد.

ارز دیجیتال از مفاهیم حاضر در دنیای مدرن است. از آن‌جا که این موضوع، اکنون کانون توجه بسیاری از جوامع است ، در آینده دانش حسابداری ارزهای دیجیتال نیز کاربردهای بسیاری در کسب و کار ها خواهد داشت . ارزهایی مانند اتریوم ، بیت‌کوین و … اکنون در بازارهای مالی دادوستد می‌شوند. این استقبال گسترده موجب ایجاد چالش‌هایی برای حسابداران می‌شود . رمزارز یا همان ارز دیجیتال در سراسر دنیا هنوز وضعیت رسمی و مشخصی ندارد. اما با این‌همه به تدریج وارد دنیای واقعی ما شده است و می‌توان از آن در خرید کالا یا خدمات بهره برد.

ارز دیجیتال چیست ؟

یک تعریف ویکی پدیایی و خلاصه از ارز دیجیتال میتواند این باد که یک واحد پولی ست که به صورت الکترونیکی ذخیره و جا به جا میشوند و مبنای آن‌ها صفر و یک است و هر ارزش ایجاد شده آن در بستر دیجیتال است. (ارز دیجیتال به انگلیسی : Digital currency )

نکته : ارز دیجیتال را نباید با پول الکترونیکی اشتباه گرفت.

محبوبترین انواع ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۰

• بیت کوین Bitcoin
• اتریوم Ethereum
• ریپل Ripple
• استلار Stellar
• زی کش Zcash
• نئو NEO
• ای او اس EOS

کشورهایی که رمز ارزها در آن معاف از مالیات هستند

ژاپن : سودهای حاصل از رمزپایه معاف از مالیات

اسلوونی : سود سرمایه بیت کوین معاف از مالیات (بسته به نحوه سرمایه گذاری)

استونی : معاملات ارزهای دیجیتال معاف از مالیات بر ارزش افزوده است ولی سود رمز ارزها مانند سود سرمایه نیز مشمول مالیات میشود

مالت : رمزارز به عنوان دارایی و سود آن معاف از مالیات است اما از درآمد معامله گران رمزارز مالیات اخذ میشود

پرتغال : تمام رمز ارزها از مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد

لوکزامبورگ : معاملات ارزهای دیجیتال معاف از مالیات بر ارزش افزوده

بلاروس : ماینینگ ، تجارت و سرمایه حاصل از رمز ارزها تا سال ۲۰۲۳ معاف از مالیات

هنگ کنگ : ارزهای دیجیتال از مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد سرمایه معاف است

آلمان : ارزهای دیجیتال و سود آن اگر بیش از ۱سال نگه داشته شود معافیت از مالیات بر ارزش افزوده

معافیت مالیاتی بیت کوین و دیگر رمزارزها در ایران

مراکز استخراج رمزارزها ، به عنوان واحد تولید صنعتی شناخته شده و مشمول مقررات مالیاتی خواهند بود.

واحدهای یاد شده در صورتی که محصول خود را صادر و ارز حاصل از آن را بر اساس ضوابط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند،مشمول مالیات با نرخ صفر خواهند بود. منبع

حسابداری ارزهای دیجیتال

از جمله چالش‌های حسابداری در این خصوص این است که این نوع از دارایی به این دلیل که تازه و جدید است نیازمند بررسی بیشتری است. حسابداری ارزهای دیجیتال به شیوه‌ای صحیح و اصولی موجب صرفه‌جویی زمانی و مالی برای کارفرما خواهد شد.

در ایران ارزهای دیجیتال قانونی شناخته نمی‌شوند؛‌ اما غیرقانونی هم نیستند! از آن‌جا که این تراکنش‌ها در سیستم‌ بانکی کشور وارد نمی‌شوند، اموری مانند مالیات نیز در آن‌ها قابل پیگیری نخواهد بود. تنها موردی که قانون شفافی در مورد آن وجود دارد، استخراج ارزهای دیجیتال است که می‌توان با اخذ مجوز از وزارت صمت آن را انجام داد. بر طبق بخشنامه سازمان امور مالیاتی، مراکزی که در آن ارز دیجیتال استخراج می‌شود، به عنوان واحدهای صنعتی شناخته می‌شوند و از همین رو مشمول مالیات هستند. اما اگر درآمد ارزی حاصل از ارزهای دیجیتال مجددا به چرخه اقتصادی تزریق شود، معاف از مالیات خواهد بود.

در این مطلب از محاسبان تلاشگر خبره قصد داریم به بیان نکاتی ارزشمند در خصوص حسابداری ارزهای دیجیتال بپردازیم . به این ترتیب می‌توانید این دارایی را ثبت و به آسانی گزارش کنید. به همین ترتیب بروز مشکلات قانونی محتمل در آینده تا حد ممکن کاهش خواهد یافت .

دانستنی های مهم حسابداری ارزهای دیجیتال در ایران

در ادامه به بیان نکات مهم در این خصوص می‌پردازیم.

ارزهای دیجیتال ابزارهای مالی پرریسک هستند

ارزهای دیجیتال و مصارف غیرقانونی

به گزارش محاسبان ، در کشورهای مختلف قوانین مختلفی برای ارزهای دیجیتال وضع شده است. مثلا در چین هرگونه استفاده از ارز دیجیتال غیرقانونی محسوب می‌شود. در نتیجه اطلاع از قوانین بین‌المللی لازمه حسابداری ارزهای دیجیتال است. چرا که در غیر این صورت احتمال بروز مشکلات قانونی در حسابداری کسب و کار ها وجود دارد. در روسیه نیز مانند کشور ما قانون به صراحت در این خصوص صحبت نکرده است اما در کانادا، جمهوری چک و ایسلند، استخراج ارز دیجیتال قانونی است. آمریکا نیز ارزهای دیجیتال را به چشم کالا نگاه می‌کند اما استخراج آن (به جز در یک ایالت) امری مجاز و قانونی است.

چالش‌های حسابداری در ارزهای دیجیتال

وجود ارزهای دیجیتال مختلف، موجب افزایش چالش‌های حسابداری می‌شود

تبادل ارزهای دیجیتال و تراکنش‌هایی که در آن انواع مختلفی از این دارایی حضور دارند، موجب ایجاد لایه‌های محاسباتی برای یافتن ارزش منصفانه بازار، بهای تمام‌شده تعدیلی و سود و زیان می‌شود که این موارد از جمله چالش‌های حسابداری در خصوص ارز دیجیتال محسوب می‌شود. بر همین اساس، حسابداری ارزهای دیجیتال نیازمند دقت و زمان بیشتری خواهد بود.

فراموش نکنید فعالیت‌های غیرقانونی به کمک ارز دیجیتال در حال انجام است

به گزارش محاسبان تلاشگر خبره ، از آن‌جا که در مبادله ارز دیجیتال نیازی به تشخیص هویت طرفین معامله وجود ندارد، یافتن روشی برای استفاده قانون‌مند از این دارایی کار دشواری است. بانک‌ها و دولت‌ها هم در این خصوص قانون‌گذاری شفافی ارائه نکرده‌اند. از همین رو از ارزهای دیجیتال برای پول‌شویی، فرار مالیاتی و سایر اقدامات غیرقانونی از این قبیل استفاده می‌شوند. این امر یکی از چالش‌های حسابداری در حوزه ارزهای دیجیتال را رقم می‌زند. قانون می‌تواند متوجه تراکنش بزرگ یا مستمر در زمینه ارزهای دیجیتال شود. پس باید از جزئیات دقیق تراکنش‌های خود یا مشتری اطلاع داشته باشید. هم‌چنین باید امنیت کافی را در این خصوص ایجاد کنید و مدارک لازم را برای اثبات ادعا در دست داشته باشید.

تعیین ارزش تراکنش ارزهای دیجیتال طبق ارزش منصفانه بازار در همان‌ روز انجام می‌شود

تفاوتی ندارد که ارز دیجیتال را به چه منظوری معامله می‌کنید؛ یعنی چه به عنوان کالا چه به عنوان پول، ثبت درآمد باید بر اساس ارزش منصفانه بازار باشد. پس در حسابداری ارزهای دیجیتال باید این نکته را مدنظر داشته باشید. برای مثال اگر به ارائه خدمات حسابداری مشغول هستید و مشتری معادل ۰٫۰۰۵ بیت کوین را به جای دستمزد به شما پرداخت می‌کند، درآمدتان برابر است با حاصل‌ضرب ۰٫۰۰۵ در قیمت فروش بازار یک بیت کوین در زمانی که آن را از مشتری دریافت کرده‌اید.

محاسبه سود و زیان ارزهای دیجیتال بر اساس بهای تمام‌شده تعدیلی است

بهای تمام‌شده تعدیلی در واقع متوسط بهای ارزهایی است که به دست آورده‌اید. یعنی باید متوسط ارزش تمام سکه‌هایی را که تاکنون دریافت کرده‌اید محاسبه کنید. اگر در تراکنش‌های خود چند ارز دیجیتال مختلف دارید، باید بهای تمام‌شده تعدیلی را به صورت جداگانه و منحصربه‌فرد برای هر یک از انواع ارز دیجیتال محاسبه کنید.

اصول حسابداری در ارزهای دیجیتال

ارز دیجیتال در ایران واحد پولی نیست

از آن‌جا که این دارایی در ایران قانونا به عنوان پول تلقی نمی‌شود به عنوان کالایی برای سرمایه‌گذاری به آن نگاه می‌کنند. بنابراین در حسابداری ارزهای دیجیتال باید شیوه‌ای مانند سرمایه‌گذاری سهام و یا اوراق قرضه را برای آن‌ها در نظر گرفت.

پس از این رو تفاوتی ندارد که در حال استخراج ارز دیجیتال هستید یا خرید و فروش آن. هر سود و زیانی که از این ارزها حاصل شود، مشمول مالیات خواهد بود و باید در حسابداری ارزهای دیجیتال به عنوان مالیات پرداختنی لحاظ شود (مگر شرایط ابلاغیه سازمان امور مالیاتی که تصویر آن در پاراگراف های بالا درج شده را داشته باشد ). اگر تراکنش در رابطه با خرید و فروش دو ارز دیجیتال است ( یعنی بیت‌ کوین را می‌فروشید و اتریوم می‌خرید) بهای تمام شده ارز دوم برابر با قیمت فروش ارز اول خواهد بود. در این‌جا قیمت فروش بیت کوین مبنای محاسبه بهای اتریوم خواهد بود.

البته گفتیم که ارز دیجیتال در ایران وضعیت مبهمی دارد؛ پس ثبت مالیات پرداختنی فقط در صورت قانونی بودن معاملات انجام خواهد شد و در غیر این صورت نیازی به آن نیست.

استخراج ارز دیجیتال کسب‌وکار است

طبق قوانین ایران به دست آوردن ارز دیجیتال از طریق ماینینگ نوعی جایزه به شمار می‌رود که در ازای خدماتی که ماینر به کمک برق و کامپیوتر انجام می‌دهد به دست می‌آيد. به همین خاطر است که استخراج ارز دیجیتال به طریقی کسب‌وکار محسوب می‌شود. پس در حسابداری ارزهای دیجیتال هر ارز دیجیتالی که از این طریق حاصل شود، باید به عنوان درآمد ثبت شود. بر همین اساس مالیات پرداختنی نیز در این مورد ثبت خواهد شد. البته لازم به ذکر است که مراکزی که به استخراج ارز دیجیتال مشغول هستند اگر ارز حاصل از کسب و کارشان را به چرخه اقتصادی کشور برگردانند فعلا مشمول معافیت مالیاتی هستند.

جمع بندی

ارزهای دیجیتال قدمتی بیش از ۱۰ سال دارند. در سال‌های اخیر توجه به این ارزها بیش از پیش است. از همین رو حسابداری ارزهای دیجیتال در درجه اهمیت بالایی قرار می‌گیرد. درست است که اکنون قوانین چندان مشخصی و شفافی در این حوزه وجود ندارد، اما قانون های مالیاتی در ایران مدام در حال تغییر است. پس انواع رمزارزها به نکاتی که در این گزارش از محاسبان تلاشگر خبره اشاره شد توجه داشته باشید تا برای هرگونه اتفاقی آماده باشید .

معرفی دسته بندی مختلف رمزارزها

فناوری

اکوسیستم رمزارزها در چند سال گذشته به‌شدت رشد کرده است و این رشد آن‌قدر سریع بوده که برای افراد تازه‌‌وارد درک کاربردهای مختلف رمزارزها ممکن است مشکل باشد. بعد از خواندن این مقاله مدل‌هایی ذهنی خواهید داشت که می‌توانید در مواجهه با پروژه‌های جدید بلاک‌چین از آن استفاده کنید.

توکن‌ با کوین چه تفاوتی دارد؟

کوین‌ها دارایی‌هایی هستند که روی بلاک‌چین خودشان ساخته می‌شوند؛ درحالی‌که توکن‌ها دارایی‌هایی هستند که روی بلاک‌چینی دیگر ساخته می‌شوند. مثالی برای کوین، بیت کوین روی بلاک‌چین بیت کوین و اتر روی بلاک‌چین اتریوم است. مثال توکن نیز تتر است که به‌عنوان توکنی لایه دو روی چندین بلاک‌چین قرار دارد یا توکن‌های یونی سواپ (UNI) و چین‌لینک (LINK) که روی بلاک‌چین اتریوم وجود دارند.

ساختن توکن‌ها روی بلاک‌چین اتریوم بسیار مرسوم است و به این توکن‌ها اصلاحا توکن‌های ERC-۲۰ می‌گویند. بعضی از توکن‌ها پس از اینکه روی بلاک‌چینی گسترش یافتند و تکمیل شدند، روی بلاک‌چین خودشان منتشر می‌شوند. برای مثال، توکن BNB ابتدا روی بلاک‌چین اتریوم ساخته شد و پس از توسعه روی بلاک‌چین محلی‌اش با نام بایننس‌چین منتشر شد.

باید به این نکته توجه کرد که در بسیاری از مقاله‌ها و ویدئوهای منتشر‌شده، این دو واژه اغلب به‌جای هم به‌کار می‌روند؛ ولی در‌حقیقت از‌لحاظ فنی با‌هم تفاوت دارند. تفاوت کوین و توکن امری فنی است؛ اما می‌توانیم آنها را براساس کاربردهایشان به دسته‌های مختلفی طبقه‌بندی کنیم. هرچند کابردهای زیادی برای رمزارزها وجود دارد، دو دسته‌ی اصلی آن توکن‌های بهادار (Security Token) و توکن‌های کاربردی (Utility Token) هستند.

توکن‌های بهادار (Security Token)

منظور از دارایی بهادار، دارایی مالی است که قابل معامله باشد. با «آزمون هاوی» می‌توان به بهاداربودن دارایی پی برد: «قرارداد یا تراکنش یا طرحی که به‌موجب آن شخصی پولش را در شرکتی بازرگانی سرمایه‌گذاری می‌کند و تنها از تلا‌ش‌های بانیِ کار یا شخص سوم انتظار سود دارد و طبق قانون اوراق بهادار امریکا دارایی بهادار محسوب می‌شود.

این آزمون اغلب به‌صورت زیر به‌سادگی بیان می‌شود:

آیا سرمایه‌گذاری مالی انجام شده است؟

آیا پول در شرکتی بازرگانی سرمایه‌‌گذاری شده است؟

آیا انتظار سودی وجود دارد؟

آیا سودها صرفا از محل تلاش‌های بانیِ آن کار یا شخص سومی به‌دست آمده است؟

مثال‌هایی از توکن‌های بهادار در عرضه‌ی اولیه‌ی توکن‌های بهادار (STO) است و از وب‌سایت icholder و coincodex می‌توان فهرست آنها را مشاهده کرد. بیت کوین توکنی بهادار نیست؛ زیرا پولی در شرکتی بازرگانی سرمایه‌گذاری نشده است.

توکن‌ سهامی (Equity Tokens)

توکن سهامی گونه‌‎ای از توکن‌های بهادار است که همانند سهمی سنتی عمل می‌کند و سهام شرکت‌ها یا شخص ثالث یا سرمایه‌گذاری خطرپذیر را شامل می‌شود و ارزشش را از موفقیت یا شکست شرکت به‌دست می‌آورد. همانند سهم‌های دیگر، دارندگان این توکن به‌معنای واقعی کلمه، مالیکت درصدی از سهام شرکت را دارند و از سود سهام شرکت بهره می‌گیرند و حق رأی درباره‌ی آینده‌ی شرکت را دارند. تنها تفاوت برجسته‌ی توکن سهامی با سهام سنتی در شیوه‌ی مالکیت آن است. سهام سنتی در پایگاه‌های داده ثبت می‌شود و گواهی سهام (برگه سهام) دارد و اطلاعات مالکیت توکن سهامی روی بلاک‌چین ذخیره می‌شود.

توکن با پشتوانه‌ی دارایی (Asset-Backed Token)

توکنیزه‌کردن دارایی‌ها آنها را قابل‌معامله می‌کند. به‌جای دادوستد خودِ دارایی، می‌توان توکن آن را معامله کرد. این کار همانند پول کاغذی است و به‌جای دادوستد طلا، می‌توان کاغذی را معامله کرد که نمایانگر مقداری مشخص از طلا است.

صدور توکن‌ها با پشتوانه‌ی دارایی فاقد نظارت است؛ البته صادرکننده‌ی توکن می‌تواند ادعا کند که این توکن هر نوع پشتوانه‌ای دارد؛ اما بدون انجام بازرسی واقعی این ادعا هیچ ارزشی ندارد. ازجمله دارایی‌هایی که می‌توانند توکنیزه شوند، می‌توان به این‌ها اشاره کرد:

فلزات گران‌بها: PAXG و DGX دو نمونه‌ی توکن با پشتوانه‌ی طلا است.

سهام شرکت‌ها: به‌جای دادوستد سهام شرکت‌ها ازطریق کارگزاری‌های شناخته‌شده می‌توان این کار را ازطریق توکن‌های رمزارز انجام داد.

سایر کالاها: توکن پترو (XPD) ادعا می‌کند که با ذخایر نفت و موادمعدنی پشیبانی می‌شود.

املاک و مستغلات: چندین توکن وجود دارند که نمایانگر املاک و چندین کشور نیز به‌دنبال عرضه‌ی املاک به‌صورت توکن‌های رمزارز هستند. IHT Coin در این مسیر گام برداشته است؛ اما به‌نظر می‌رسد هنوز آماده‌ی این کار نیست. ایده‌ی این کار بسیار درخورتوجه، اما هنوز به‌خوبی عرضه نشده است.

توکن‌های کاربردی (Utility Token)

توکن‌های بهادار با انتظار کسب سود مستقیم از آنها دادوستد می‌شوند؛ اما درمقابل از توکن‌های کاربردی انتظار می‌رود که کاربرد داشته باشند. برای مثال، توکن فایل کوین (FIL) یا سیاکوین (SIA) برای ذخیره‌سازی فایل و توکن سیویک (CIV) برای تأیید هویت استفاده می‌شود. در دنیای واقعی، گیفت‌کارت‌ها یا بلیت‌های حمل‌و‌نقل عمومی مثال‌هایی از توکن‌های کاربردی هستند. دیگر مثال‌های توکن‌های کاربردی توکن بَت (BAT) و گالم (Golem) است.

توکن غیر‌قابل‌معاوضه (NFT)

تمامی کوین‌ها و اغلب توکن‌ها با‌ یکدیگر قابل‌معاوضه هستند. اگر اسکناس یک‌دلاری داشته باشید، فرقی ندارد کدام‌یک را خرج می‌کنید. با‌‌این‌حال‌، اگر آثار کلکسیونی مانند کمیک‌ یا تمبر یا کارت بسکتبال داشته باشید، این آثار باهم تفاوت دارند. اثر مشهور ون‌گوگ با دیگر اثرش متفاوت است. معادل این امر در دنیای رمزارزها در NFTها وجود دارد. ایده این است که فقط‌و‌فقط خودتان می‌توانید آن اثر را داشته باشید.

این ویژگی مخصوصا برای بازی‌های رایانه‌ای جذاب است که در آن بازیکنان هزینه‌ی زیادی برای اشیای نایاب خرج انواع رمزارزها می‌کنند و قراردادن این اشیاء روی بلاک‌چین به بازیکنان امکان می‌دهد روی دارایی‌هایشان نظارت کنند. حتی ممکن است بتوان این NFTها را در بازی‌های مختلف باهم دادوستد کرد.

NFTها بهشت هنرمندان دیجیتال است؛ زیرا می‌توانند آثارشان را روی این بستر بدون نیاز به واسطه‌ها مستقیما دراختیار مخاطبان بگذارند و در‌عین‌حال، مالیکت اثر برای همیشه روی بلاک‌چین دراختیار صاحب اثر یا خریدار آن باقی می‌ماند.

توکن غیرقابل معاوضه (NFT) را می‌توان با استفاه از پروتکل‌های ERC-۷۲۱ و ERC-۱۱۵۵ روی بلاک‌چین اتریوم ساخت.

استیبل کوین‌ (Stablecoin)

استیبل کوین معادل دیجیتالی ارزهای فیات (پول بی‌پشتوانه) است و سعی می‌کند قیمتش همیشه معادل ارز یکی از کشورها (اغلب دلار امریکا) باشد. استیبل کوین‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:

با وثیقه‌ی پول فیات: پشتوانه‌ی این دسته پول فیات است. مثال‌های آن تتر (USDT) و جمینی دلار (GUSD) با پشتوانه‌ی دلار امریکا هستند.

با وثیقه‌ی رمزارز: پشتوانه‌‌ی این دسته رمزارزها هستند و مثال آن دای (DAI) است که پشتوانه‌ی آن اتریوم قفل‌شده در قراردادهای هوشمند است.

بدون وثیقه (الگوریتمی): این دسته از استیل‌کوین‌ها به قراردادهای هوشمند وابسته هستند که با خریدوفروش استیبل کوین نرخ آن را ثابت نگه می‌دارند.

باید توجه کرد که بعضی از استیبل کوین‌ها درحقیقت کوین نیستند؛ بلکه توکن هستند. دو مثال استیبل کوین، TerraUSD و Steem Dollars و دو مثال استیبل توکن، تتر و USD Coin هستند که هر دو روی بلاک‌چین اتریوم و به‌صورت توکن ERC-۲۰‌ وجود دارند.

ذخیره‌ی ارزش

تنها یک دارایی در این دسته قرار دارد و البته این کوین تصمیم نداشت که در این دسته قرار بگیرد. بیت کوین در اصل به‌عنوان ارزی دیجیتالی طراحی شد؛ اما به‌دلیل هزینه‌های تراکنش زیاد و تغییر در توقعات کاربران موجب شد که به چیزی شبیه طلا یا «ذخایر ارزش» تبدیل شود. منظور از ذخیره‌ی ارزش دارایی‌ای است که در طول زمان ارزشش را حفظ می‌کند. طلا و سایر فلزات گران‌بها ذخایر ارزش هستند؛ زیرا ماندگاری‌شان حتمی است. بیت کوین برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود و برای خرج‌کردن مستقیم به‌کار نمی‌رود؛ به‌همین‌دلیل، کاربردهای مستقیم محدودی دارد.

ارز دیجیتال

این دسته همان چیزی است بیت کوین در اصل می‌خواست در آن قرار گیرد؛ اما امروزه مملو از مشتقات بیت کوین است و فناوری‌های جدید در این دسته بر تراکنش‌های ارزان‌تر و سریع‌تر تمرکز دارند. کاربردهای ارزهای دیجیتالی از خریدهای روزمره تا فعالیت‌های عظیم فرامرزی و نقل‌و‌انقالات بین‌بانکی را شامل می‌شود.

باید توجه کرد که تعداد زیادی از موارد قرار‌گرفته در این دسته، قراردادهای هوشمند نیز ارائه می‌کنند؛ اما تاکنون به‌دلیل سرعت تراکنش و استفاده به‌عنوان ارز، در کانون توجه هستند. از عضوهای مهم این دسته می‌توان به ریپل (XRP)، لایت کوین، بیت کوین کش، استلار، بیت کوین اس‌وی، ترا / لونا، دش و هورایزن اشاره کرد.

توکن‌های فرا بلاک‌چینی و مبادله‌ای

این توکن‌ها یا شبکه‌ها در اصل به‌عنوان راه‌حلی برای مشکل ارتباط بین شبکه‌های بلاک‌چین مختلف و دنیای غیربلاک‌چین و انواع رمزارزها انتقال دارایی‌ها بین این موانع اشاره‌شده ایجاد شده‌اند. ازجمله‌ی این توکن‌ها می‌توان به چین‌لینک (LINK)، کاسماس، رِن، آیکان و رِیوِن کوین اشاره کرد.

توکن حریم شخصی

همان‌گونه که از اسم این توکن‌ها مشخص است، این توکن‌ها سعی می‌کنند اندازه‌ی ممکن داده‌های روی شبکه یا تراکنش یا کیف دیجیتال را به‌طورناشناس حفظ کنند. هرچند توکن‌های حریم شخصی بعضی اوقات درمعرض اتهام کمک به فعالیت‌های غیرقانونی قرار دارند، کاربرانی که می‌خواهند حریم خصوصی‌شان را حفظ کنند، کاری نادرست انجام نداده‌اند. مونرو و زی‌کش و ورج (Verge) از جمله‌ی این دسته هستند.

قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (دَپ)

قراردادهای هوشمند قطعا عمومی‌ترین کاربرد را برای بلاک‌چین و رمزارزها ارائه می‌کنند و درهای زیادی را برای اپلیکیشن‌های خاص و ساختارهای مالی می‌گشایند. دَپ یا اپلیکیشن غیر متمرکز (Decentralized Application) برنامه‌ای رایانه‌ای است که روی سیستم رایانه‌ای توزیع‌شده‌ای اجرا می‌شود. دپ‌ها با فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) مانند بلاک‌چین اتریوم محبوب شدند و از آنها اغلب با نام قرارداهای هوشمند نام برده می‌شود. قرارداد هوشمند برنامه‌ای رایانه‌ای یا پروتکل تراکنشی است که به‌صورت خودکار بندهای قرارداد یا توافقی را اجرا و بر آنها نظارت می‌کند. هدف قراردادهای هوشمند کاهش نیاز به واسطه‌های مالی مطمئن است.

مهم‌ترین کاربرد دپ‌ها، استفاده‌ در امور‌مالی غیر‌متمرکز یا دیفای (Decentralized Finance) است که حول دپ‌هایی می‌چرخد که عملکردهای مالی را روی بلاک‌چین اجرا می‌کند. دپ‌ها به کاربران کمک می‌کنند کارهایی ازین‌دست را انجام دهند:

قرض‌گرفتن پول از دیگران یا قرض‌دادن پول به آنان

خرید استقراضی (Long) یا فروش استقراضی (Short)

دادوستد کوین‌ها و کسب بهره از حساب‌های پس‌انداز بدون نیاز به واسط مالی متمرکز

در اساس تمامی رمزارزهای حاضر در این دسته تلاش می‌کنند جای اتریوم را به‌عنوان صدرنشین بلامنازع این دسته بگیرند. از دیگر اعضای این فهرست بلندبالا می‌توان به کاردانو، پولکادات، آیاس، الراند، ترون، آوالانچ، نیو، سولانا، اتریوم کلاسیک، ماتیک و. اشاره کرد.

قرض‌دادن و بانکداری و کشت سود

این توکن‌ها روی قرض‌دادن و بانکداری (حساب‌های پس‌انداز) بدون نیاز به اعتماد متمرکزند و کشت سود را ازطریق قرض‌دادن امکان‌پذیر می‌کنند. به‌طورکلی در کشت سود، این توکن‌ها کاربران را به استیک‌کردن به‌معنی قفل‌کردن دارائهایشان از سایر شبکه‌ها به شبکه‌ی خود تشویق و درمقابل توکن شبکه‌ی خود را ارائه می‌کنند. ازجمله‌ی این توکن‌ها می‌توان به آوه، میکر، کامپاند، سلسیوس و یرن فایننس اشاره کرد.

توکن‌های بسته‌بندی‌شده یا رپَد (Wrapped Token)

توکن‌های رپد برای این منظور طراحی شده‌اند تا امکان استفاده از رمزارزها را در بلاک‌چین‌های مختلف ایجاد کنند و زمانی‌که کاربر در پلتفرمی در بلاک‌چینی دیگر در حال دادوستد است، مجبور نشود دارایی‌اش را بفروشد. اساسا توکن رپَد گونه‌ای خاص از رمزارزها است که ارزش آن معادل ارزش رمزارزی دیگر است (همانند استیبل کوین). برای مثال، بیت کوین را می‌توان به‌صورت رپَدشده در چندین بلاک‌چین دیگر مانند اتریوم (Wrapped Bitcoin) یا بایننس (Bitcoin BEP۲) پیدا کرد. می‌توان از این رپَد بیت کوین‌‌ها در دَپ‌های خاص برای سرمایه‌گذاری استفاده و به‌جای نگه‌داری صرف در کیف دیجیتال، از آن کسب سود کرد.

توکن صرافی

این توکن‌ها در اصل با صرافی‌های رمزارزها چه متمرکز (CEX) چه غیرمتمرکز (DEX) در ارتباط هستند. صرافی رمزارز ممکن است توکن خود را بنابه دلایل مختلفی صادر کند که اغلب برای تشویق کاربران آن صرافی است. در کل، اغلب صرافی‌ها از توکن‌های خود برای افزایش نقدینگی صرافی و تشویق به فعالیت‌های مرتبط با دادوستد و تسهیل فرآیند حاکمیت در جامعه‌ی کاربران آن صرافی استفاده می‌کنند. صعود و نزول ارزش این توکن‌‌ها به موفقیت صرافی صادرکننده‌ی آن بستگی دارد. بایننس کوین (BNB)، یونی سواپ (UNI)، هوبی توکن (HT)، سوشی سواپ (SUSHI)، پنکیک سواپ (CAKE) و. ازجمله‌‌ی توکن‌های صرافی رمزارز هستند.

سایر توکن‌ها یا کوین‌ها

توکن‌ها یا کوین‌هایی هستند که کاربردهای ویژه‌ای دارند و اگر در استفاده‌ای که برایشان تعریف شده، موفق شوند، ارزششان افزایش می‌یابد. بعضی از اعضای این دسته در درازمدت در حال حرکت به‌سوی دسته‌بندی‌های اصلی هستند؛ اما در‌حال‌حاضر کاربردی خاص دارند. از‌جمله‌ی این توکن‌ یا کوین‌ها می‌توان به این‌ها اشاره کرد:

دوج کوین: رمزارزی ساخته‌شده براساس میمی اینترنتی

تتا (THETA): استریم غیرمتمرکز ویدئو

وی‌چین(VeChain): پشتیبانی زنجیره تأمین

آیوتا (IOTA): پشتیبانی اینترنت اشیاء

فایل‌کوین (Filecoin): هاستینگ غیرمتمرکز

گراف (Graph): ایندکس کردن سرچ غیرمتمرکز

بیت‌تورنت (BitTorrent): اجرای پروتکل بیت‌تورنت روی بستر بلاک‌چین

بَت (Basic Attention Token): جایگزین بازاریابی و تبلیغات روی وب

دسنترالند (Decentraland): پلتفرم واقعیت مجازی غیرمتمرکز

انجین کوین (Enjin Coin): آیتم‌های بازی‌های ویدیوئی و اقتصاد درون بازی

سیا کوین (Siacoin): هاستینگ فایل غیرمتمرکز

استکس (Stacks): افزونه‌ی دَپ درون شبکه‌ی بیت کوین

در هنگام مواجهه با پروژه‌ای جدید در دنیای رمزارزها، می‌توانید این سوالات را از خود بکنید:

آیا توکن است یا کوین؟ اگر توکن است، از کدام بلاک‌چین استفاده می‌کند. آیا پروژه برای مثال از روی اتریوم شروع به کار کرده و تصمیم گرفته است در آینده‌ی به بلاک‌چین خودش نقل مکان کند؟ این پرسش می‌تواند به شما بینشی در این زمینه بدهد که با چه مسئله‌ی امنیتی درباره‌ی کوین یا توکن مواجه خواهید شد. همچنین، می‌توانید به این نکته پی ببرید که این پروژه چقدر کار خواهد برد تا تکمیل شود و آیا هزینه‌های چشمگیر گس اتریوم و اتریوم ۲.۰ برایش مشکلی به‌وجود نخواهد آورد.

انتخاب بین یکی از گروه‌های اصلی (اشاره‌شده در بالا): آیا این پروژه ارز دیجیتال، توکن صرافی، قراردادی هوشمند، NFT، توکن با پشتوانه‌ی دارایی، توکن کاربردی یا چیزی غیر از این‌ها است؟ پاسخ به این پرسش می‌تواند به شما در درک تأثیر مقررات بر پروژه و کاربردهای آن برای کاربران کمک کند.