اوراق بدهی مانند سند بدهی بانک، اوراق قرضه و سهام قرضه
اوراق حقوق صاحبان سهام مانند سهام عادی و …
ابزارهای مشتقه مثل، قرار دادهای آتی، اختیار معامله، پایاپای
شرکت یا بنگاهی که اوراق بهادار منتشر می کند، «منتشرکننده» نامیده می شود. ساختار قوانین کشورها واجد شرایط بودن اوراق بهادار را تعیین می کنند.اوراق بهادار، می توانند به صورت گواهی صادر شوند، یا به طور عام تر بدون گواهی باشند و تنها در مدخلی الکترونیکی ثبت شده باشند. گواهی ها می توانند در وجه حامل باشند، به این معنا که حامل آن صاحب حقوق ورقه بهادار است، یا با نام باشند، که در این صورت تنها شخصی که اوراق به نام اوست صاحب حقوق است. اوراق بهادار شامل سهام شرکت ها یا صندوق های سرمایه گذاری مشترک، اوراق قرضه منتشره شده توسط شرکت ها یا واسطه های دولتی، سهام با اختیار معامله یا هرنوع اختیار معامله دیگر، واحدهای شراکت محدود و انواع مختلفی از ابزارهای رسمی سرمایه گذاری است که قابل معامله و تعویض باشند.
قرارداد مضاربه
در این مقاله با قرارداد مضاربه، نکات قرارداد مضاربه شرعی، شرایط قانونی بودن قرارداد مضاربه، سود قرارداد مضاربه، ابطال قرارداد مضاربه و ضرر در قرارداد مضاربه آشنا شوید.
جهت مشاوره حقوقی تخصصی راجع به قرارداد مضاربه می توانید با شرایط اوراق مضاربه چیست وکلای پایه یک دادگستری موسسه حقوقی دادپویان مشاوره تلفنی یا مشاوره حضوری داشته باشید.
از طریق سیستم رزرواسیون دادپویان، وقت مشاوره خود را به صورت آنلاین رزرو کنید.
قرارداد مضاربه شرعی جزو معاملاتی است که در اسلام مطرح شده است و سودی که از آن به دست می‌آید کاملا حلال است. احتمالا این نام را در معاملات بانکی شنیده‌اید یا حتی تجربه‌ای در مورد آن داشته‌اید.
قرارداد مضاربه چیست
در این نوع معامله دو نفر در یک کار شریک می‌شوند، یکی مالک و دیگری ضارب. پول لازم برای کار توسط یکی تامین می‌شود و کار هم توسط دیگری انجام می‌شود.
افراد باید یک تعهد و قراردادی برای تقسیم سود بین خودشان ببندند و به نسبت پول و کار، سود را تقسیم کنند. در این امر می‌توان از یک وکیل قرارداد کمک گرفت. ماده 546 قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران می‌گوید: مضاربه عقدی است که در آن یکی از متعاملین سرمایه را تامین می‌کند با شرط این که طرف دیگر با آن تجارت کند. دو طرف در سود آن شریک هستند.
همچنین صاحب سرمایه مالک و فرد کارکننده ضارب نامیده می‌شود. یکی دیگر از مواردی که در قانون مطرح شده است، این است که می‌توان در معامله نوع تجارت را مشخص نکرد. در چنین صورتی فرد عامل می‌تواند هر نوع تجارتی را با توجه به عرف و دین انجام دهد. به طور مثال می‌توان قرارداد مضاربه بورس یا قرارداد مضاربه بانکی انجام داد و سود را بین طرفین تقسیم کرد.
نکات قرارداد مضاربه شرعی
یکی از نکاتی که باید به آن توجه داشته باشید، این است که امکان حرام شدن این معامله شرعی وجود دارد.
یعنی اگر کمی بی دقتی شود معامله مضاربه سر از ربا در خواهد آورد. این معامله برای افرادی مفید است که دارای سرمایه کافی هستند. اما به دلایلی نمی‌خواهند کار کنند. در این صورت باید با یک نفر معامله کنند و به اصطلاح معروف بازاریان به شکل کار از یکی و سرمایه از یکی عمل کنند. اما باید مواظب بود که این قرارداد به ربا آلوده نشود. و مسائل شرعی آن را با احتیاط لازم انجام دهند.
شرایط قانونی بودن قرارداد مضاربه
سهم هر یک از افراد چگونه است: باید توجه داشته باشید که سهم هر یک از طرفین قرارداد باید جزء مشاع از کل باشد.
یعنی یا نصف یا ثلث یا ربع باشد. البته این مقدار می‌تواند درصدی هم تعیین شود. طبق قانون سهم یکی از طرفین نمی‌تواند 100% باشد. حتی نمی‌توان مبلغ مشخصی برای یکی از افراد تعیین کرد و گفت مابقی سود برای فرد دیگر است.
سرمایه الزاما باید به صورت نقدی باشد: طرفین معامله باید در نظر داشته باشند که سرمایه کار باید به صورت نقدی باشد.
این مورد در ماده 547 قانون مدنی هم گفته شده است. به طور مثال نمی‌توان یک وسیله یا دستگاه را در اختیار یک فرد قرار داد و بعد از او سود حاصل از کار را طلب کرد. در این مورد باید یادآوری کنیم که وجه نقد می‌تواند پول رایج هر کشوری باشد.
عدم استفاده از طلب و بدهی: هیچ وقت نمی‌توان طلب و بدهی را به عنوان سرمایه قرار داد. همچنین نمی‌توان چک مدت دار یا چیزی شبیه به آن دریافت کرد و مبلغ سرمایه را برعهده گرفت.
اوراق بدهی چیست؟
بسیاری از افراد برای خرید خانه، جهیزیه، ماشین و موارد دیگر اقدام به اخذ وام می‌کنند. موسسات مالی و شرکت‌ها نیز ممکن است برای گسترش فعالیتهای خود و یا طرح‌های توسعه نیاز به مبلغی داشته باشند و برای تامین آن، وام اخذ کنند. حال شرایطی را در نظر بگیرید که بانک یا هر نهاد دیگری که یک شرکت برای اخذ وام به آن مراجعه می‌کند، توانایی تامین مبلغی را که آن شرکت درخواست می‌کند نداشته باشد. اینجاست که اوراق بدهی کاربرد دارند. در چنین شرایطی یک شرکت برای تامین منابع خود اقدام به انتشار اوراق قرضه یا اوراق بدهی می‌کند و آن را به افراد واگذار می‌کند. بر اساس این اوراق، نهاد یا شرکت صادر کننده متعهد می‌شود که در زمانی مشخص مبلغ معینی را به افراد دارای اوراق قرضه بپردازد. این نوع از اوراق بهادار می‌تواند یک منبع با ریسک پایین برای سرمایه‌گذاری باشد که در آن در زمان مشخص شده شما اصل پول و سود آن را از شرکت منتشر کننده این اوراق دریافت میکنید. این اوراق تنها نشان دهنده بدهی شرکت به شما و یا قرضی است که به شرکت دادهاید و هیچ گونه حقی نسبت به مالکیت در آن شرکت برای شما ایجاد نمیکند.
شما با خرید این اوراق مبلغی را در اختیار طرف مقابل قرار میدهید و طرف مقابل نیز در دورههایی مشخص سود معینی(نرخ آن ثابت است) را به شما پرداخت می‌کند. در عین حال اصل پول خود را نیز پس از مدتی که به آن تاریخ سررسید اوراق قرضه می‌گویند، از طرف مقابل دریافت میکنید.
مشخصات اوراق بدهی
- سند بستانکاری: این سند، همان برگهای است که به هنگام خرید اوراق قرضه از طرف صادرکننده آن به شما داده می‌شود و مانند یک رسید است که آن را در زمان سررسید باید به شرکت ارائه دهید تا اصل پول و سود آن به شما پرداخت شود.
- ارزش اسمی:
اصل مبلغی که در زمان واگذاری اوراق پرداخت میکنید و در تاریخ سررسید آن را دریافت میکنید، ارزش اسمی نامیده می‌شود.
تاریخی که در آن شما میتوانید با ارائه سند بستانکاری به نهاد صادر کننده اصل (ارزش اسمی) را دریافت کنید، تاریخ سررسید نام دارد.
اگر به هر دلیلی شما نخواهید تا تاریخ سررسید برای دریافت ارزش اسمی صبر کند، میتوانید سهم خود را در بازار و با قیمت روز به خریدار دیگری بفروشید.
به نرخ سودی که تا تاریخ سررسید و به صورت دوره ای( این دورهها در اوراق مشخص شده‌اند) به دارندگان اوراق پرداخت می شود، نرخ سود اسمی میگوییم.
صادرکننده اوراق جهت ضمانت اوراق منتشره باید ملک یا ساختمانی را به عنوان وثیقه معرفی کند. وثیقه برای همه شرکت‌ها لازم نیست. اگر یک شرکت در صنعت خود یک شرکت معتبر به حساب بیاید و صورت‌های مالی مشخصی داشته باشد، نیازی به وثیقه نیست.
این ویژگی تنها در برخی اوراق قرضه خاص دیده می‌شود و همالنطور که از نامش پیداست، دارندگان اوراق به واسطه آن می‌توانند در برخی از تصمیمات شرکت نظر دهند و حق رای دارند.
- امین دارندگان اوراق قرضه
به فردی که نقش واسطه بین صاحبان اوراق و صادرکننده آنها را دارد، امین دارندگان اوراق قرضه می‌گویند. در فروشهای عمومی اوراق و زمانی که خریداران بسیار باشند، چنین فردی انتخاب می‌شود تا بر فعالیتهای صادرکننده نظارت داشته باشد و از حقوق دارندگان محافظت کند.
انواع اوراق بدهی
اوراق قرضه
این اوراق بر اساس معیار شرایط اوراق مضاربه چیست های مختلفی از جمله نرخ بهره، سررسید، شدت قابلیت تبدیل و تسعیر(نوسانات)، دسته بندی می شوند.
بر اساس نرخ بهره، دو دسته اوراق قرضه داریم:
همانطور که از نامش پیداست، در دورههایی که در اوراق مشخص شده است شما نرخ یا درصد ثابتی سود دریافت میکنید. اوراق شرایط اوراق مضاربه چیست قرضه رهنی و اوراق قرضه درآمدی از جمله اوراق با نرخ سود ثابت هستند.
دستهای از اوراق قرضه وجود دارند که در دورههای معینی نرخ سود آنها مورد بازبینی قرار گرفته و سود پرداختی ممکن است در دورههای پرداخت سود، متفاوت باشد.
اوراق صکوک
در کشورهای مسلمان، این اوراق به نحوی جانشینی برای اوراق قرضه هستند هرچند در این کشورها هر دو نوع اوراق در معاملات استفاده می‌شوند. اوراق صکوک در واقع اوراق قرضه اسلامی هستند. اوراق صکوک خود باید دارای ارزش بوده و پشتوانه مالی داشته باشد. این اوراق برای جلوگیری از ربا پدید آمده است. اوراق صکوک در واقع نشانی از مالکیت بر یک دارایی است در حالیکه اوراق قرضه تنها نشان دهنده طلبکار بودن دارنده از صادرکننده اوراق قرضه است. انواع متخلفی از اوراق صکوک وجود که تنها استفاده از تعدادی از آنها رواج دارد. شایان ذکر است که این اوراق همانند اوراق قرضه در بازارهای ثانویه قابل نقد شدن دارند.
در ادامه به بررسی انواعی از اوراق صکوک میپردازیم.
- صکوک اجاره: به واسطه اوراق صکوک اجاره، دارنده به طور مشترک مالک قسمتی از یک دارایی معین است که منافع آن به موجب این قرارداد به شخص دیگری واگذار شده است. در چنین قراردادی وجود سه طرف لازم است: بانی، واسط و امین. انواع صکوک اجاره عبارتند از: اوراق اجاره تامین دارایی، اوراق اجاره تامین نقدینگی، اوراق اجاره جهت تشکیل شرکتهای لیزینگ و اوراق اجاره رهنی.
- اوراق سلف: از لحاظ مفهوم دقیقا برعکس نسیه است. در چنین قراردادی، منتشرکننده برای تامین منابع مالی تولید محصولات خود، اقدام به دریافت مبالغی از دارندگان اوراق سلف می‌کند و متعهد می‌شود در زمان معینی، محصولی را با شرایط مشخص شده تحویل دارندگان اوراق سلف دهد.
- اوراق مشارکت: به موجب این اوراق، بخشی از یک دارایی حقیقی که متعلق شخص حقیقی یا حقوقی دیگری است، متعلق به دارنده اوراق بوده و تا سررسید مشخص شده برای اوراق، هر نوع تغییر ارزش دارایی متوجه دارنده اوراق مشارکت است. اوراق مشارکت خود دو دسته هستند. این اوراق یا قابل تعویض با سهام هستند و یا قابل تبدیل به آن.
قراردادهای اختیار معامله، قراردادهای آتی، قراردادهای مزارعه، اوراق مرابحه، اوراق قرضالحسنه، اوراق وقفی، اوراق منفعت، اوراق جعاله، اوراق استصناع، اوراق مضاربه، اوراق مساقات، اوراق مشتقه و قرارداد معاوضه سایر اوراق صکوک هستند.
اوراق گواهی سپرده
این اوراق خود دسته هستند:
- گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری عام: سپردهای با مدت معین که در بانک افتتاح شده است و بانک گواهیای با عنوان گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری عام صادر می‌کند.
- گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری خاص: سپردهای که بانک به منظور تجهیز منابع و تأمین مالی طرح‌های جدید تولیدی، ساختمانی، خدماتی و نیز انجام طرح‌های سودآور با سررسید مشخص افتتاح می‌کند و گواهیای با عنوان گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری خاص صادر می‌کند.
انواع اوراق بدهی بر اساس صادر کننده
اوراق بدهی دولتی: دولت ها برای تامین منابع مالی مورد نیاز برنامه هایشان، پرداخت حقوق و تامین بودجه اقدام به صدور این اوراق می‌کنند. طبیعتا هر چقدر یک کشور ثبات بیشتری داشته باشد، اوراق بدهی مربوط به دولتش سرمایه گذاری امنتری به حساب می‌آید.
اوراق بدهی شهرداری: این اوراق به منظور تامین منابع مورد نیاز عملیات ها و پروژه های عمرانی تحت نظر شهر ها، کشور ها صادر می شود.
اوراق بدهی شرکتی: این اوراق توسط موسسات مالی وبه منظور تامین هزینه هایشان صادر می شود. ریسک این اوراق از اوراق دولتی بیشتر است و مالیات نیز به آنها تعلق میگیرد اما سود بیشتری هم می توانند داشته باشند.
اوراق بدهی بر اساس زمان سررسید
- اوراق کوتاهمدت که زمان سررسید آنها حداکثر 5 سال است.
- اوراق میانمدت که زمان سررسید آنها بین 5 تا 10 سال متفاوت است.
- اوراق بلندمدت که زمان سررسید آنها حداقل 10 سال است.
مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه
| مزایا | معایب |
| ریسک بسیار پایین نسبت به سرمایه‌گذاری های مشابه | عدم حق رای به جز در انواع خاصی از اوراق |
| در صورت ورشکستگی شرکت صاحبان اوراق، در اولویت شرکت برای پرداخت بدهی قرار میگیرند | عدم کسب سود در صورت صعود قیمت سهام شرکت |
چگونه در اوراق بدهی سرمایه‌گذاری کنیم؟
برای خرید اوراق بدهی باید نرخ سود سالیانه، ریسک نکول و ریسک نقدشوندگی را بررسی کنید.
ریسک نکول
ریسک نکول یعنی صادرکننده اوراق در تاریخ سررسید قادر به پرداخت ارزش اسمی یا همان اصل پول نباشد. ریسک نکول برای اوراق دولتی تقریبا صفر و برای شرکت‌ها بیشتر است. به همین دلیل علاوه بر اعتبار صادر کننده اوراق، باید ضامن اوراق را نیز در نظر داشته باشید.
ریسک نقدشوندگی
ریسک نقدشوندگی یعنی خریداری برای اوراق شما وجود نداشته باشد یا به سختی پیدا شود. در این مورد میتوانید به حجم معاملات اوراق مورد نظر دقت کنید.
چگونه این اوراق را خریداری کنیم؟
- اگر دولت صادرکننده اوراق بدهی باشد، شما میتوانید با مراجعه بانک اقدام به خرید این اوراق کنید.
- اوراق بدهی را در بازار بورس اوراق بهادار میتوانید بخرید و این اوراق قابلیت معامله شدن قبل از تاریخ سررسید را دارند. اگر اوراق مشارکت در بازار پایه فرابورس عرضه شود، معاملات آن از طریق ثبت سفارش اینترنتی و از طریق کارگزاری صورت میگیرد. اطلاعیه‌های پذیره‌نویسی اوراق قابل معامله در فرابورس، قبل از انتشار اوراق بر روی سایت فرابورس برای عموم منتشر می‌شود.
- خرید در میان دوره: این بدان معناست که شما بعد از پرداخت آخرین نوبت سود اقدام به خرید اوراق میکنید و علاوه بر ارزش اسمی، سود فاصله زمانی بین تاریخ خرید تا دوره آخری که سود پرداخت شده است را نیز میپردازید.
- راه دیگر این است که در صندوقهای سرمایه‌گذاری موجود و معتبر، اقدام به سرمایه‌گذاری در تعدادی از این اوراق بکنید. این راه ریسک کمتر و در عین حال، سود و بازده کمتری دارد.
اگر شما کد بورسی دارید، شرایط اوراق مضاربه چیست میتوانید به سایت شركت مديريت فناوری بورس تهران به نشانی www.tsetmc.com مراجعه کنید. سپس از بخش مشخص شده در تصویر، اوراق بدهی را انتخاب کرده و در کارگزاری خود اقدام به معامله آن کنید.
همچنین با مراجعه به سایت اخزا به نشانیwww.ifb.ir مراجعه کرده و اوراق مالی مختلفی که در این سایت وجود دارد را بررسی و برای خرید آن ها اقدام کنید.
سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی یکی از راه‌های با ریسک پایین برای سرمایه‌گذاری است. اسناد خزانه اسلامی به راحتی در بورس اوراق بهادار قابل معامله هستند و شما تنها به کد بورسی و یک کارگزاری نیاز دارید تا این اوراق را معامله کنید. راه‌های دیگری نیز مانند پذیره‌نویسی اوراق مشارکت نیز در متن اشاره شد. سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی مختلف یکی از راه هایی است که ریسک سیستماتیک شما را کاهش می‌دهد و از از دست رفتن سرمایه شما جلوگیری می‌کند.
اوراق بهادار چیست؟ — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)
پیش‌تر، در مطالب «آموزش بورس رایگان | گام به گام برای همه | به زبان ساده» و «بورس چیست ؟ آموزش بورس (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)» با بازار بورس و مفاهیمی مانند شاخص بورس، تابلوخوانی، نوسان‌گیری و حجم مبنا آشنا شدیم. در این آموزش، مطالبی را درباره اوراق بهادار و انواع آن بیان می‌کنیم.
فیلم آموزش رایگان آشنایی با اوراق بهادار
فیلم آموزش رایگان اوراق بهادار به صورت گام به گام، در کادر بالا، به سوالات شما در خصوص اوراق بهادار و انواع آنها، به زبان ساده و به صورت گام به گام پاسخ می‌دهد.
برای پخش و مشاهده ویدئو روی دکمه پلی یا تصویر بالا کلیک کنید.
اوراق بهادار چیست؟
اصطلاح «اوراق بهادار» (Securities) یک ابزار مالی دارای ارزش پولی است که قابلیت تبدیل به پول نقد را دارد. اوراق بهادار می‌تواند نمایانگر ایفای مالکیت در یک شرکت سهامی عام (از طریق سهام) یا رابطه طلبکاری با یک نهاد دولتی یا یک شرکت (از طریق اوراق قرضه) یا حقوق مالکیت دیگری باشد.
اوراق بهادار علاوه بر سرمایه‌گذاری، یکی از راه‌های تأمین مالی است که برای آشنایی کامل با آن، پیشنهاد می‌کنیم به فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه در لینک زیر مراجعه کنید.
برای مشاهده فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه + اینجا کلیک کنید.
انواع اوراق بهادار
اوراق بهادار را می‌توان به طور کلی به سه دسته تقسیم کرد: اوراق سهام (Equity Securities)، اوراق بدهی (Debt Securities) و اوراق مشتقه (Derivative Securities). با این حال، اوراق بهادار ترکیبی (Hybrid Securities) نیز وجود دارند که ترکیبی از سهام و اوراق بدهی با یکدیگر هستند.
اوراق بهادار سهام
اوراق سهام، نشان دهنده منافع مالکیتی سهامداران در یک نهاد (شرکت یا تعاونی) است و به شکل سهام سرمایه تحقق می‌یابد که شامل سهام عادی و ممتاز نیز می‌شود. دارندگان اوراق بهادار عادی معمولاً سود سهام خود را دریافت می‌کنند و هنگام فروش اوراق بهادار می‌توانند از سرمایه سود ببرند (با فرض اینکه ارزش آن سهام افزایش یافته باشد). اوراق بهادار سهام از طریق حق رأی، به دارنده آن این حق را می‌دهد تا در مدیریت شرکتی که سهامدار آن است نقش داشته باشد. در صورت ورشکستگی شرکت، پس از پرداخت کلیه تعهدات به طلبکاران، این سهامداران فقط در باقیمانده سهم شریک هستند. برای آشنایی بیشتر با سهام و انواع آن، پیشنهاد می‌کنیم مطلب «سهام چیست و سهامدار کیست؟ — به زبان ساده» را مطالعه کنید.
اوراق بهادار بدهی
اوراق بدهی بیانگر و گواهی پولی است که صادرکننده آن اوراق وام گرفته است و باید بازپرداخت کند، البته با شرایطی که در آن مقدار وام، نرخ بهره و تاریخ سررسید یا تمدید تعیین شده است. اوراق بدهی، که شامل اوراق قرضه دولتی و شرکتی، گواهی‌های سپرده و اوراق وثیقه‌دار هستند، به طور کلی صادرکننده خود را به پرداخت منظم بهره و بازپرداخت اصل آن (صرف نظر از عملکرد صادرکننده) ملزم می‌کنند، البته همراه با سایر حقوق قراردادی تصریح شده (که شامل حق رأی نیست). این اوراق معمولاً برای مدت معینی صادر می‌شوند و در پایان، صادرکننده می‌تواند آنها را بازخرید کند. اوراق قرضه می‌توانند با تضمین (یا وثیقه) یا بدون تضمین (یا بی‌وثیقه) باشند.
فیلم آموزش اوراق قرضه
اوراق قرضه، یکی از انواع اوراق بهادار بدهی و یک روش سرمایه‌گذاری است. در این فیلم آموزشی، مفهوم اوراق قرضه، ساز و کار و چگونگی سرمایه‌گذاری با استفاده از آن تشریح شده است.
اوراق بهادار مشتقه
اوراق بهادار مشتقه در حقیقت قراردادهایی مالی هستند که ارزش آنها بر مبنای برخی از کالاها و دارایی‌های پایه مشتق شده است و به همین دلیل به آنها مشتقه می‌گویند. این دارایی پایه می‌تواند هر چیز باارزشی مثل کالا، سهام و… باشد. اوراق مشتقه در بورس یا بازارهای خارج از آن انجام می‌شود.
چهار نوع قرارداد مشتقه رایج امروز به شرح زیر است:
- قرارداد سَلَف: نوعی قرارداد است که در زمان معامله، خریدار مبلغ را پرداختی می‌کند، ولی فروشنده آن را در آینده تحویل خواهد داد.
- قرارداد آتی: در قرارداد آتی، فروشنده و خریدار متعهد می‌شوند که یک دارایی پایه را در زمان آینده با قیمت مشخصی داد و ستد کنند. در زمان مورد توافق، خریدار باید هزینه مشخص شده در قرارداد را پرداخت کرده و فروشنده باید کالا را تحویل دهد.
- قرارداد اختیار معامله: این قرارداد دو نوع دارد: اختیار خرید و اختیار فروش. در قرارداد اختیار خرید، به خریدار اختیار (و نه اجبار) داده می‌شود که یک دارایی معین را در قیمت تعیین شده تا زمان مشخصی بخرد. فروشنده این قرارداد نیز اجبار دارد تا قبل از اتمام مهلت، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشته باشد، دارایی معین را در قیمت مشخص معامله کند. برعکس، در قرارداد اختیار فروش، فروشنده ملزم به فروش کالا نیست.
- قراردادهای معاوضه: در قرارداد معاوضه، یک دارایی یا تعهد در مقابل یک دارایی یا تعهد دیگر، به منظور تمدید یا کاهش سررسید معامله می‌شود.
اوراق بهادار ترکیبی
اوراق بهادار ترکیبی، همان‌گونه که از نامش مشخص است، برخی از مشخصه‌های اوراق بدهی و سهام را با هم دارد. مثال‌هایی از اوراق بهادار ترکیبی عبارتند از: گواهی سهام (از اختیارات اعطایی خود شرکت است که به سهامداران حق خرید سهام در یک بازه زمانی مشخص و با قیمت مشخص را می‌دهد)، اوراق قابل تبدیل (اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام عادی شرکت صادر کننده) و سهام ممتاز (سهامی که شرکت پرداخت بهره، سود سهام یا بازده سرمایه را در اولویت نسبت به سایر سهامداران قرار داده است).
هرچند سهام ممتاز از لحاظ فنی به عنوان نوعی سهام طبقه‌بندی می‌شود، اما اغلب به عنوان اوراق بدهی نیز در نظر گرفته می‌شود، زیرا «مانند اوراق» سهام ممتاز نرخ سود ثابتی دارد و ابزاری محبوب برای سرمایه‌گذارانی است که در جست‌وجوی درآمد هستند. این سهام در اصل اوراقی با درآمد ثابت است.
سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار
نهادی که اوراق بهادار را برای فروش منتشر می‌کند، به عنوان صادرکننده شناخته می‌شود و اشخاصی که آنها را می‌خرند، سرمایه‌گذار هستند. به طور کلی، اوراق بهادار نشان دهنده یک سرمایه‌گذاری و ابزاری است که توسط آن، شهرداری‌ها، شرکت‌ها و سایر بنگاه‌های تجاری می‌توانند سرمایه‌های جدید را جذب کنند. شرکت‌ها می‌توانند با مراجعه به مردم پول زیادی به دست آورند؛ برای مثال سهام را با عرضه اولیه عمومی بفروشند. نهادهای کشوری، استانی و شرایط اوراق مضاربه چیست شهری می‌توانند با صدور اوراق قرضه شهری، برای یک پروژه خاص سرمایه زیادی جذب کنند. بسته به تقاضای بازار یا ساختار قیمت‌گذاری یک مؤسسه، افزایش سرمایه از طریق اوراق بهادار می‌تواند یک جایگزین مناسب برای تأمین اعتبار از طریق وام بانکی باشد.
از طرف دیگر، خرید اوراق بهادار با پول وام، عملی که با نام خرید در حاشیه شناخته می‌شود، یک روش سرمایه‌گذاری محبوب است. در اصل، یک شرکت ممکن است حقوق مالکیت را به صورت پول نقد یا سایر اوراق بهادار بدهی (چه در زمان شروع و چه به طور پیش‌فرض) یا سایر تعهدات به نهاد دیگری تحویل دهد. امروزه این تصفیه دیون وثیقه‌ای، به ویژه در بین سرمایه‌گذاران نهادی افزایش یافته است.
اوراق بهادار قابل معامله که در بورس اوراق بهادار فهرست شده‌اند و صادرکنندگان آن می‌توانند با اطمینان از بازار منظمی که در آن تجارت می‌کنند، به دنبال جذب سرمایه‌گذار باشند. سیستم‌های تجارت الکترونیکی در سال‌های اخیر رواج بیشتری یافته‌اند و اکنون اوراق بهادار در بسترهایی مانند بورس، فرابورس یا مستقیماً در بین سرمایه‌گذاران به صورت آنلاین معامله می‌شود. برای آشنایی با تفاوت‌های بورس و فرابورس، پیشنهاد می‌کنیم مطلب «تفاوت بورس و فرابورس چیست؟ — به زبان ساده» را مطالعه کنید.
سلب مسئولیت مطالب اقتصاد: این مطلب صرفاً با هدف افزایش آگاهی عمومی در حوزه اقتصاد نوشته شده است. برای سرمایه‌گذاری، تجارت و آگاهی دقیق از قوانین مربوط به آنها، لازم است حتماً از دانش و مشاوره افراد متخصص کمک گرفته شود. دقت داشته باشید که قوانین بازار سرمایه و قوانین تجاری و اقتصادی کشور، همواره در حال تغییر هستند و بر همین اساس، ممکن است برخی موارد ذکر شده در این مطلب، دیگر صحت نداشته باشند. مسئولیت هر گونه بهره‌برداری از این نوشتار با هدف سرمایه‌گذاری، تجارت، کسب درآمد و غیره، بر عهده خود افراد بوده و مجله فرادرس هیچ مسئولیتی در این رابطه ندارد. برای اطلاعات بیشتر + اینجا کلیک کنید.
مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، میتوانید فهرست این مطالب را ببینید:
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:
صکوک مضاربه در حال نهایی شدن
ایلنا: رئیس مرکز پژوهش سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: مراحل تنظیم مقررات اوراق صکوک مضاربه در حال انجام است و بزودی نهایی می‌شود.
به گزارش ایلنا و به نقل از پایگاه شرایط اوراق مضاربه چیست اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، محمدرضا عربی، در خصوص اوراق صکوک مضاربه، افزود: اوراق مضاربه قراردادی میان یک صاحب سرمایه و عامل است که از این طریق صاحب سرمایه، نقدینگی لازم را به منظور مدیریت به عامل ارائه می‌کند.
وی اظهارداشت: در قرارداد مضاربه، هر کدام از طرفین می‌توانند قرارداد را فسخ کنند اما در صورت بروز هر یک از عوامل زیر فسخ یک قرارداد ممکن نخواهد بود.
وی در خصوص این عوامل گفت: هر دو طرف برای مدتی معین قرارداد مضاربه را به امضا برسانند و در قرارداد ذکر کنند که در مدت مشخصی شرایط اوراق مضاربه چیست نباید قرارداد از هر دو طرف فسخ شود و موضوع قرارداد باید همانی باشد که در قرارداد نوشته شده و خارج از آن حیطه نباشد.
عربی اضافه کرد: مضاربه مطلق، یکی از انواع اوراق مضاربه است که طی آن صاحب سرمایه به عامل اجازه می‌دهد تا سرمایه مربوط به قرارداد را بدون هیچ گونه محدودیتی مدیریت کند.
رییس مرکز پژوهش سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: نوع دیگر اوراق مضاربه، مضاربه خاص است که طی آن یک سری محدودیت‌ها از سوی صاحب سرمایه برای عامل اعمال می‌شود که این محدودیت‌ها می‌تواند در خصوص مکان یا مدت زمان سرمایه گذاری، نوع پروژه و سرمایه گذاری باشد.
وی در خصوص مضاربه عام اظهار داشت: اوراق مضاربه عام نیز از دیگر انواع اوراق مضاربه قلمداد می‌شود که آزادی عمل بیشتری داشته و سرمایه گذاری مختص به کالا با عنوان خاصی نمی‌شود.
یادآور می‌شود، کمیته فقهی با انتشار اوراق مضاربه سرمایه گذاران را به طور کامل در سود و زیان سرمایه گذاری مشارکت داده است و به جای سود علی الحساب، پس از تعیین سود و زیان قطعی با سرمایه گذاران تسویه می‌کند.
بر این اساس، دیدگاه کمیته فقهی در خصوص سود این اوراق، محاسبه و تسویه سود و زیان قطعی به سرمایه گذاران بود، به عبارتی به جای استفاده از فرایند و ساز و کار سود علی الحساب از سودهای قطعی استفاده شود.
تأکید کمیته فقهی بورس در انتشار اوراق مضاربه مشارکت و همراهی سرمایه گذار با سود و زیان بود یعنی اگر سودی شرایط اوراق مضاربه چیست محقق شود طبق نسبتی که از ابتدا طرفین (بانی و سرمایه گذاران) اعلام کردند، آن سود پرداخت می‌شود و اگر خسارت و زیانی از محل آن فعالیت بازرگانی حاصل شود بعد از محاسبه سرمایه گذاران زیان‌های احتمالی را نیز باید تقبل کنند.
در اوراق مرابحه از عقد مرابحه استفاده می‌شود که نرخ سود در آن قطعی و معین است در نتیجه سرمایه گذار نرخ سود قطعی دریافت می‌کند اما در مضاربه نرخ قطعی و ثابتی در کار نیست بلکه سرمایه گذار باید تا زمان روشن شدن سود و زیان قطعی در صورت‌های مالی منتظر بماند و بعد از اینکه سود و زیان قطعی مشخص شد با آنها تسویه می‌شود.
اوراق مضاربه قراردادی میان یک صاحب سرمایه و عامل است که از این طریق صاحب سرمایه، نقدینگی لازم را به منظور مدیریت به عامل ارائه می‌کند.
اوراق بهادار
[ویکی فقه] اوراق بهادار ( اوراق مالی ): اَسناد مالی قابل نقل وانتقال در معاملات بانکی و بورس.
به اسناد مالی دارای نرخ با نام یا بی نام، اوراق بهادار گفته می‌شود که در معاملات بانکی و بازار بورس جریان دارد. این اوراق یا نمودار مشارکت در مؤسّسه یا شرکتی است (اوراق مشارکت) و یا در قرضههای دراز مدّت (اوراق قرضه). عنوان یاد شده از عناوین جدید است که در مسائل مستحدث از آن سخن گفتهاند.
اوراق مشارکت
اوراق مشارکت با توجّه به نوع فعالیّت و مدّت آن، در قالب عقود مضاربه، مزارعه، مساقات و شرکت منتشر می‌شود.
عقد مضاربه
از عقد مضاربه در فعالیّتهای بازرگانی استفاده می شود
دانشنامه عمومی
اوراق بهادار (به فرانسه: valeur mobilière ) یک ابزار مالی قابل داد و ستد و مثلی (عوض دار) ای است که دارای ارزش مالی می باشد. اوراق بهادار به طور کلی به صورت زیر دسته بندی می شوند:
اوراق بدهی مانند سند بدهی بانک، اوراق قرضه و سهام قرضه
اوراق حقوق صاحبان سهام مانند سهام عادی و …
ابزارهای مشتقه مثل، قرار دادهای آتی، اختیار معامله، پایاپای
شرکت یا بنگاهی که اوراق بهادار منتشر می کند، «منتشرکننده» نامیده می شود. ساختار قوانین کشورها واجد شرایط بودن اوراق بهادار را تعیین می کنند.اوراق بهادار، می توانند به صورت گواهی صادر شوند، یا به طور عام تر بدون گواهی باشند و تنها در مدخلی الکترونیکی ثبت شده باشند. گواهی ها می توانند در وجه حامل باشند، به این معنا که حامل آن صاحب حقوق ورقه بهادار است، یا با نام باشند، که در این صورت تنها شخصی که اوراق به نام اوست صاحب حقوق است. اوراق بهادار شامل سهام شرکت ها یا صندوق های سرمایه گذاری مشترک، اوراق قرضه منتشره شده توسط شرکت ها یا واسطه های دولتی، سهام با اختیار معامله یا هرنوع اختیار معامله دیگر، واحدهای شراکت محدود و انواع مختلفی از ابزارهای رسمی سرمایه گذاری است که قابل معامله و تعویض باشند.
دانشنامه آزاد فارسی
اوراق بَهادار
اسناد مالی که متضمن حق یا نفع مالی یا اعتباری برای دارندۀ آن باشد. به موجب قانون بازار اوراق بهادار در ایران مصوب ۱/۹/۸۴ اوراق بهادار چنین تعریف شده است: «هر نوع ورقه یا مستندی است که شخص حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین یا منفعت آن باشد. شورا اوراق بهادار قابل معامله را تعیین و اعلام خواهد کرد. مفهوم ابزار مالی و اوراق بهادار در متن این قانون معادل هم در نظر گرفته شده است». ویژگی مهم این اوراق آن است که به سهولت قابل نقل و انتقال است و از طریق پشت نویسی (ظهرنویسی) یا قبض و اقباض مورد معامله قرار می گیرد، مانند ورقۀ سهم، قبض انبار، بارنامه و گواهی سپرده و امثال آن. اوراق بهادار، از جمله اسناد تجاری است و معمولاً میان بازرگانان استفاده دارد. بعضی اوراق بهادار، مانند شرایط اوراق مضاربه چیست ورقۀ سهم شرکت های سهامی عام در بازار مخصوصی به نام بورس اوراق بهادار، و از طریق کارگزاران بورس مورد معامله قرار می گیرد. اوراق قرضه نیز اوراق بهاداری است که از سوی دولت تضمین و برای رفع نیازهای دولت به مردم فروخته می شود. اوراق مشارکت نیز اوراق بهاداری است که سازمان های دولتی با کسب مجوز از بانک مرکزی برای مشارکت مالی مردم در پروژه ای خاص مانند صنایع پتروشیمی، برق، سدسازی و امثال آن به مردم می فروشند. این اوراق و سود مشارکت مربوط به آن توسط دولت و سیستم بانکی تضمین می شود.
دیدگاه شما