محدودیت‌های سر و شانه

دکتر الهه محقق منتظری متخصص مغز و اعصاب

هر آنچه که باید در رابطه با شانه درد و دست درد بدانید

دکتر الهه محقق منتظری متخصص مغز و اعصاب

شانه درد و دست درد چیست چگونه فرد به آن مبتلا می شود؟ آیا شانه درد نشان از بیماری خاصی است؟ درمان شانه درد و دست درد به چه صورت انجام می شود؟ دکتر الهه محقق منتظری به جهت تشخیص و درمان بیماری های مغز و اعصاب و ستون فقرات همراه شماست.

علت درد شانه و درد دست

بسیاری از دردهای شانه ارتباطی با مفصل شانه نداشته و دردهایی هستند که معمولا از گردن، قفسه سینه و یا بازو ارجاع شده اند. مفصل شانه مفصل گوی و کاسه نامیده می شود و به این دلیل که سر استخوان بازو همانند گوی است و قسمت کتف نیز بصورت کاسه ایی است بدین گونه نامگذاری شده است. مفصل شانه از پرتحرک ترین مفاصل بدن بوده و ثبات مفصلی در آن بیش تر توسط بافت های نرم عضلات تشکیل شده و همین امر سبب می شود که بیش تر در معرض احتمال در رفتگی باشد. معمولا دردهایی که در قسمت سر شانه و همچنین قفسه سینه و استخوان بازو باشد را دردهای مروبوط به شانه می دانند.

انواع شانه درد

شانه درد ممکن است بدلایل مختلف و در اثر عوامل متفاوتی ایجاد شود که در ادامه به آن می پردازیم

شانه یخ زده

شانه یخ زده بیماری است با علت ناشناخته که معمولا در افراد بین سنین 30 تا 60 سال رخ می دهد و در زنان شایع تر از مردان است. این بیماری سبب درد، خشکی و محدودیت حرکت در قسمت شانه می شود. این بیماری معمولا بدون علت خاصی آغاز شده و به مرور تشدید می شود. مشکلاتی که این بیماری برای فرد ایجاد می کند عبارت است از

• درد در حین حرکت
• درد در زمان استراحت
• دردهای شبانه
• درد در عضلات گردن و پشت شانه

علت این بیماری تا به امروز مشخص نشده است اما عواملی وجود دارند که ممکن است سبب بروز این بیماری شوند

• ضربه به شانه
• جراحی در نزدیکی مفصل شانه
• مشکل تیروئید
• بیماری قلبی
• اختلالات هورمونی
• دیابت

از علامت و نشانه های این بیماری درد شدید و ناتوانی در حرکت شانه است. داشتن تمرینات کششی و حفظ وضعیت صحیح بدن در پیشگیری از بروز این بیماری موثر است.

التهاب و پارگی تاندون ها

التهاب و پارگی تاندون ها می تواند در هر سنی رخ دهد و در جوانان بدلیل آسیب های ورزشی و استفاده بیش از حد شایع تر است. در افراد مسن بدلیل کاهش خونرسانی، ضربه های وارد شده به شانه سبب التهاب و تورم می شود.

سندرم گیر افتادگی عضلات در سرشانه

در این سندرم تاندون عضلات در قسمت زیر قوس استخوان کتف محبوس شده و درگیر می شود و در نتیجه سبب کاهش خونرسانی به تاندون ها می شود. سندرم گیر افتادگی عضلات در سرشانه معمولا در سنین 20 تا 40 سالگی شایع تر است.

دردهای ارجاعی از گردن

دیسک گردن و بیرون زدگی دیسک گردن و هر گونه آسیبی به مهره ای گردن می تواند عاملی در درد شانه و همچنین بی حسی دست باشد.

سکته مغزی

افرادی که دچار سکته مغزی می شوند در ادامه دچار درد شانه نیز می شوند و درد شانه در این افراد بسیار شایع است.

استفاده مکرر

استفاده مکرر از شانه در جهتی خاص و همچنین بصورت طولانی مدت می تواند سبب آسیب در تاندون و شانه شود.
ساییدگی و آرتروز شانه، پارگی غضرو مفصلی، بیماری های روماتیسمی و انواع شکستگی ها نیز می تواند از علل بروز درد شانه و همچنین درد دست باشد.

درد شانه راست و درد شانه چپ

درد شانه سمت راست معمولا بسیار شایع است و ممکن است به این علت باشد که اکثر افراد از دست راست خود بیش تر استفاده می کنند و استفاده مکرر و طولانی از دست راست سبب درد می شود. درد شانه راست ممکن است نشان بیماری قلبی و بیرون زدگی دیسک باشد.
درد شانه سمت چپ می تواند نشانه ایی از آسیب های عضلات، تاندون ها و استخوان شانه و یا التهاب بخش بیرونی عضله قلب و یا تجزیه آئورت باشد.

درمان شانه درد و دست درد

متخصص و پزشک با توجه به میزان درد و همچنین عامل ایجاد درد ممکن است روش های مختلفی را برای درمان شانه درد و دست درد برای شما تجویز کند. در ادامه به توضیح برخی از این روش ها می پردازیم.

دارو درمانی

پزشک شما ممکن است برخی از داروهای ضدالتهاب و همچنین مسکن را برای شما تجویز کند. آسپرین، ایبوپروفن و دیکلوفناک از جمله پرمصرف ترین این داروها هستند. همچنین ممکن است داروها بصورت کرم و یا پماد موضعی که معمولا در درمان پیچ خوردگی، کشیدگی تاندون ها و التهاب استفاده می شود تجویز گردد.

فیزیوتراپی

یکی دیگر از روش های درمان شانه درد فیزیوتراپی است که می تواند در کاهش درد و التهاب و تقویت عضلات و بهبود حرکات شانه کمک کند. برخی از روش هایی که در فیزیوتراپی استفاده می شود بصورت زیر است

1. تحریک الکتریکی
2. لیزر درمانی
3. مگنت درمانی
4. سوزن خشک
5. گرما و سرما درمانی
6. درمان های دستی

درمان های خانگی

در صورتی که درد شانه و دست فرد را دچار مشکل نکند می توان از درمان های خانگی نیز استفاده کرد. استراحت کردن، مصرف مسکن، کیسه آب گرم و یا سرد و یا آتل بندی می تواند به بهبود درد کمک کند. همچنین ماساژ دادن شانه و اطراف آن با انواع روغن ها همانند روغن سیاه دانه می تواند اثر بخش باشد.

تزریق دارو

در صورتی که فرد با مصرف دارو و فیزیوتراپی همچنان با مشکل مواجه باشد بنا به تشخیص پزشک می توان از تزریق کورتیزون و اوزون درمانی نیز استفاده کرد. کورتون ها داروهایی ضد التهاب و ضد درد بسیار قوی هستند و سبب کاهش تورم و التهاب می شوند. باید به این نکته نیز توجه داشت که استفاده بیش از حد این داروها می تواند سبب ضعف عضلات و تاندون ها شود. داروهای هیالورونان نیز از دیگر موارد تزریقی است که این دارو نیز همانند کورتون ها تورم و التهاب و درد را کاهش می دهد. اوزون تراپی و یا تزریق اوزون نیز برای کاهش درد شانه، آرتروز شانه و پارگی تاندون استفاده می شود. دکتر الهه محقق منتظری متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات در تشخیص و درمان بیماری ها همراه شماست.

جراحی

آخرین روش درمان شانه درد جراحی است. در صورتی که هیچ یک از مراحل درمانی ذکر شده در بالا در بهبود شانه درد موثر نباشد جراحی پیشنهاد می شود. در مواردی همانند پارگی کامل، در رفتگی های مکرر و شکستگی پزشک ناچار است که از روش جراحی برای درمان استفاده کند.

جراحی پارگی تاندون شانه

تاندون‌، عضلات را به استخوان‌ می‌چسباند. در صورت پاره شدن این تاندون‌ها، شانه قدرت خود را از دست می‌دهد و درد شدیدی در ناحیۀ آسیب‌دیده احساس می‌شود. معمولا به دو دلیل عمده، تاندون‌های شانه آسیب می‌بیند. اولین مورد وارد آمدن ضربه و آسیب به شانه و دیگری استفادۀ بیش‌ از حد از و کار کشیدن طولانی‌مدت از شانه است.

همچنین با بلند کردن ناگهانی اجسام سنگین، زمینه برای آسیب دیدن یا حتی پاره شدن تاندون‌های شانه فراهم می‌شود.

بسیاری از پارگی‌های جزئی یا عمقی که در تاندون‌ها به‌وجود می‌آیند، به مرور زمان و به‌آرامی اتفاق می‌افتند. این اتفاق به‌صورت طبیعی و با افزایش سن نیز رخ می‌دهد. اگر به پارگی جزئی آن اهمیت داده نشود، با تکرار همان حرکات آسیب‌زننده، این پارگی بدتر خواهد شد. با قطع و پاره‌شدن کامل تاندون، تنها «عمل جراحی باز» چاره‌ساز است. هرچه زودتر جهت ترمیم بافت آسیب‌دیده اقدام شود، میزان بهبودی سریع‌تر و بهتر است.محدودیت‌های سر و شانه

عواملی که خطر پارگی تاندون‌های شانه را افزایش می‌دهند:

یکی از مهم‌ترین عوامل آسیب رسیدن به شانه بالا رفتن سن است. به‌طور کلی امکان پارگی تاندون‌ شانه در افراد مسن، بیشتر از افراد جوان‌تر است.

فعالیت‌های سنگین

برخی از ورزش‌ها و فعالیت‌های سنگین مانند وزنه‌برداری از نمونه‌های بارز آسیب به تاندون هستند. بسیاری از مشاغل که به‌طور مداوم با حرکات شانه کار می‌کنند، موجب فرسودگی عضلات و تاندون‌ها خواهند شد.

استفادۀ بیش‌ از حد از شانه

ورزش‌های سنگین مانند شنا یا تنیس می‌توانند موجب کشیدگی بیشتر تاندون‌ها شوند.

استعمال سیگار

مصرف نیکوتین تأثیرات مخربی بر تغذیه تاندون‌ها دارد.

مصرف برخی داروهای خاص

مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی، موجب ضعف ماهیچه‌ها و تاندو‌ن‌ها می‌شوند.

برای ترمیم تاندون پاره شده در شانه به عمل باز یا استفاده از آرتروسکوپی نیاز است. در بیشتر موارد تاندون از قسمت استخوانی جدا می‌شود، اما سایر قسمت‌های آن نیز ممکن است درگیر شوند.

در بسیاری موارد و در لحظۀ آسیب، تاندون‌ کاملا پاره نمی‌شود. با پیشرفت آسیب، گذر زمان و در صورت عدم درمان، تاندون به‌طور کلی پاره خواهد شد. گاهی اوقات نیز با بلند کردن اجسام سنگین، تاندون می‌تواند کاملا پاره شود.

هدف درمان، تسکین درد و بازگرداندن قدرت حرکت دوباره به شانه آسیب‌دیده است. اکثر پارگی‌ها به خودی خود بهبود نمی‌یابند، ولی دستیابی به عملکرد قابل قبول بدون جراحی نیز امکان‌پذیر است

علائمی که نشان‌دهندۀ نیاز بیمار به عمل جراحی شانه است:

• وجود درد شدید و ناگهانی در بازو و شانه
• احساس گرفتگی شدید در قسمت بالای شانه
• کبودی از وسط تا بالای شانه
• وجود پارگی بزرگ (بیشتر از 3 سانتی‌متر) ناشی از آسیب‌دیدگی حاد در قسمت شانه
• وجود ضعف و افتادگی در شانه
• عدم توانایی بیمار و مشکل داشتن حرکت دادن و چرخش شانه

علائمی که نشان‌دهندۀ نیاز بیمار به عمل جراحی شانه است:

• وجود درد شدید و ناگهانی در بازو و شانه
• احساس گرفتگی شدید در قسمت بالای شانه
• کبودی از وسط تا بالای شانه
• وجود پارگی بزرگ (بیشتر از 3 سانتی‌متر) ناشی از آسیب‌دیدگی حاد در قسمت شانه
• وجود ضعف و افتادگی در شانه
• عدم توانایی بیمار و مشکل داشتن حرکت دادن و چرخش شانه

انواع جراحی جهت ترمیم پارگی شانه

چندین گزینه جهت ترمیم تاندون شانه وجود دارد. با پیشرفت تکنیک‌های جراحی، روش‌های کم‌تهاجمی‌تر بیشتر جواب‌گو خواهند بود. تمامی روش‌های موجود اعم از جراحی باز یا بسته، دارای مزایا و معایب خاصی هستند؛ ولی هدف همگی بازگرداندن قدرت و بهبودی تاندون شانه است. از شاخص‌ترین تکنیک‌های جراحی برای حل این مسأله، می‌توان به روش آرتروسکوپی و جراحی سنتی باز اشاره کرد.

تعیین نوع ترمیم به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جملۀ این عوامل، تجربه و آشنایی جراح با یک روش خاص، شدت و اندازۀ پارگی تاندون، آناتومی بدن و کیفیت بافت و استخوان است.

بسیاری از ترمیم‌های جراحی به‌صورت سرپایی انجام می‌گیرد و نیازی به بستری در بیمارستان نیست. جراح ارتوپد و فوق تخصص شانه، با بررسی و ارزیابی شرایط بیمار، همچنین مطالعۀ پرونده پزشکی بیمار، بهترین روش درمانی را برای او در نظر می‌گیرد.

تشخیص پارگی تاندون شانه

پزشک با بررسی فیزیکی شانه نیز قادر به تشخیص پارگی و میزان آسیب در تاندون‌های شانه خواهد بود. پارگی‌های جزئی کاملا آشکار هستند؛ زیرا زمانی که پزشک از بیمار بخواهد شانه خود را بالا ببرد، وجود درد نشان‌دهندۀ پارگی جزئی تاندون است.

تصویربرداری MRI نسبت به اشعۀ ایکس، تصاویر بهتری از بافت‌های نرم می‌تواند ایجاد کند. با استفاده از تصویر برداری MRI پزشک قادر خواهد بود کاملا پارگی‌های جزئی یا کلی شانه را مشاهده کند و بر اساس آن نوع درمان را مشخص کند.

اگر در حین عمل، پزشک متوجه مشکلات دیگری از جمله پارگی روتاتورکاف، چرخش استخوان یا مشکلات دیگر شانه‌ای شود، آن را برطرف می‌کند و بسیار مهم است که پزشک هنگام برنامه‌ریزی برای نوع عمل، بتواند سایر مشکلات مربوط به شانه را نیز در ابتدا تشخیص دهد.

درمان غیر جراحی

تمامی این درمان‌ها باید زیر نظر و با صلاحدید پزشک انجام گیرد.

استفاده از کیسۀ یخ

بسته‌های یخ را به مدت 20 دقیقه و تا 5 بار در روز بر روی منطقۀ آسیب‌دیده مالیده تا تورم ناحیه کاهش یابد.

استفاده از داروهای ضدالتهابی

داروهایی مانند ایپروبروفن، آسپیرین و ناپروکسن، درد و تورم را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

استراحت دادن به شانه

محدودکردن فعالیت‌های روزانه و اجتناب از انجام کارهای سنگین می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

فیزیوتراپی

انجام تمرینات انعطاف‌پذیری و تقویت‌کنندۀ شانه توسط فیزیوتراپیست، موجب ایجاد تحرک و تقویت تاندون می‌شود.

جراحی باز

اگر میزان پارگی شانه بزرگ یا پیچیده باشد، اغلب به‌وسیله جراحی سنتی باز، ترمیم می‌شود. جراح روی شانه را برش می‌دهد و یکی از عضلات شانه را جدا می‌کند تا بهتر بتواند به تاندون پاره‌ شده دسترسی پیدا کند. در صورتی که پارگی زیاد باشد، پزشک، تنها توسط جراحی باز توانایی بازسازی، انتقال و ترمیم تاندون را دارد.

روش جراحی باز برای ترمیم تاندون‌های آسیب دیده از اولین تکنیک‌هایی بود که انجام می‌شد. اما امروزه با گذشت زمان و به‌وجود آمدن فناوری‌های جدید، روش‌های کم‌تهاجمی‌تر بیشتر مورد استقبال پزشکان قرار گرفته است.

جراحی توسط آرتروسکوپی

در طی عمل آرتروسکوپی، جراح دوربین بسیار کوچکی به نام آرتروسکوپ را وارد مفصل شانه بیمار می‌کند. این دوربین تصاویر داخل شانه را روی مانیتور به جراح نشان ‌می‌دهد و جراح از این تصاویر برای هدایت ابزارهای جراحی بسیار ظریف، داخل بدن استفاده می‌کند.

در این نوع جراحی، جراح ساختار شانۀ بیمار و آسیب‌دیدگی‌ها را با جزئیات بسیار زیاد روی مانیتور مشاهده خواهد کرد. از آنجایی که آرتروسکوپ و ابزارهای جراحی بسیار نازک و ظریف هستند، جراح تنها قادر به ایجاد بریدگی‌های بسیار کوچک است و جهت پارگی‌های جزئی استفاده می‌شود.

این روش جراحی معمولا روشی سرپایی است و جزء عمل‌های کم‌تهاجمی محسوب می‌شود. بعد از این عمل معمولا نیازی به بستری در بیمارستان نیست.

سی پی ام (CPM) چیست؟

دستگاه سی پی ام یکی از دستگاه های موثر فیزیوتراپی برای بازگرداندن حرکت به مفصل است. سی پی ام یک دستگاه الکتریکی است. مفصلی که دچار خشکی و محدودیت حرکت شده است با سی پی ام در محدوده و سرعت تعیین شده حرکت داده می شود. این دستگاه برای درمان خشکی مفصل و محدودیت دامنه حرکتی است و این کار را با خم و باز کردن مداوم مفصل انجام می دهد.

افزایش گردش خون، تسریع روند بازسازی بافت های آسیب دیده و کاستن التهاب و ادم از مزایای ویژه درمان با دستگاه سی پی ام می باشند.

تحقیقات انجام شده ثابت کرده اند که سی پی ام برای رفع خشکی مفصل و بازگرداندن حرکت مفصل بعد از جراحی موثر و کاربردی است. در کلینیک فیزیوتراپی دکتر راستگو خدمات زیر وجود دارند:

• سی پی ام شانه
• سی پی ام زانو
• سی پی ام آرنج
• سی پی ام لگن
• سی پی ام مچ پا

سی پی ام مخفف چیست؟

سی پی ام (CPM) مخفف کلمات Continuous Passive Motion است. این عبارت به معنای حرکت دادن غیر فعال مدام است. دستگاه سی پی ام مفصل شما را بدون آنکه لازم باشد شما انقباض عضلانی انجام دهید، مدام حرکت می دهد. حرکت بدون انقباض عضلانی همان حرکت غیرفعال یا پسیو است. سی پی ام برای مقابله با اثرات منفی بی حرکتی طولانی کاربرد دارد. پس از انجام برخی از جراحی ها، احتمال ایجاد خشکی و محدودیت حرکت مفصلی وجود دارد. اگر خشکی متعاقب جراحی درمان نشود، با گذشت زمان در مفصل بافت اسکار تشکیل می شود که سبب خشکی و محدودیت حرکتی دائم مفصل می گردد.

دستگاه CPM شانه

گاهی پس از انجام جراحی شانه پزشک جراح برای بیمار سی پی ام شانه تجویز می کند. در تحقیقات استفاده از دستگاه CPM شانه با سایر روش های فیزیوتراپی مورد مقایسه قرار گرفتند. این تحقیقات ثابت کردند بیمارانی که بعد از جراحی شانه از سی پی ام شانه استفاده کرده اند، نسبت به سایرین عملکرد بهتر و درد کمتری در شانه دارند.

دستگاه CPM شانه برای مشکلات زیر کاربرد دارد:

• جراحی تعویض مفصل شانه
• جراحی ترمیم لابروم شانه
• بیماری شانه یخ زده یا فروزن شولدر
• جراحی برای رفع خشکی و به حرکت در آوردن شانه
• جراحی ترمیم تاندون شانه
• به حرکت درآوردن شانه و دست پس از ابتلا به سکته مغزی
• شکستگی های کتف یا استخوان بازو که سبب محدودیت حرکت شانه شده است

دستگاه CPM زانو

فیزیوتراپی با هدف حرکت دادن و خم و صاف کردن زانو با دستگاه سی پی ام زانو انجام می شود. دستگاه سی پی ام می تواند پس از عمل جراحی برای از بین بردن درد، افزایش گردش خون، بهبودی مفاصل و غضروف ها مورد استفاده قرار می گیرد. دستگاه CPM زانو برای مشکلات زیر کاربرد دارد:

• تعویض کامل مفصل زانو
• جراحی برای ترمیم لیگامان زانو
• جراحی عضله چهار سر ران
• پیوند غضروف زانو
• جراحی استئوتومی زانو

خرید دستگاه سی پی ام

خرید دستگاه سی پی ام به دلیل گرانی برای بیمار مقرون به صرفه نیست و خرید آن توسط بیمار به هیچ وجه منطقی نمی باشد. زیرا از طرفی دستگاه گران است و از طرف دیگر بیمار برای یک بازه زمانی کوتاه از آن استفاده می کند و پس از آن کاربردی برای او ندارد. به دلیل گرانی و بزرگ بودن دستگاه اغلب مراکز بیمارستانی و مطب های فیزیوتراپی مجهز به این دستگه هستند.

کاربرد دستگاه سی پی ام

در بسیاری از موارد بعد از جراحی لازم است که بیمار هر روز حداقل یک ساعت از سی پی ام استفاده کند. در این موارد در مدت بستری بیمارستانی فیزیوتراپیست هر روز دستگاه را به اتاق بیمار می آورد و پس از تنظیم زاویه حرکتی دستگاه و سرعت خم و باز شدن دستگاه، درمان فیزیوتراپی با سی پی ام را برای بیمار انجام می دهد. پس از مرخص شدن بیمار از بیمارستان برای ادامه درمان و جلوگیری از خشک شدن مفصل لازم است که بیمار به مطب های فیزیوتراپی مراجعه کند. در مواقعی که بیمار قادر به جا به جا به جایی نباشد، می تواند از فیزیوتراپی در منزل استفاده کند.

فیزیوتراپی شانه منجمد

این بیماری اغلب در افراد بالای 50 سال مشاهده می شود. در افراد مبتلا به شانه منجمد (یخ زدگی شانه) کپسول مفصل شانه ملتهب شده که منجر به کاهش حرکات فعال و غیرفعال شانه می گردد. همچنین کپسول مفصلی ضخیم شده، مایع سینویال و حجم فضای مفصل کاهش می یابد و چین های تحتانی کپسول مفصل از بین می رود. نام دیگر این بیماری کپسولیت چسبنده (Adhesive Capitalistic) است. خشکی شانه یا شانه یخ زده معمولاً بیش از یک بار یک شانه را درگیر نمی‌کند، اما ممکن است شانه سمت دیگر بدن دچار این نوع درد و خشکی بشود.

علائم

از علایم بیماری شانه منجمد درد، محدودیت حرکات و ضعف عضلات می باشد. حرکات چرخش خارجی (اکسترنال روتیشن) و دور کردن شانه (ابداکشن) به میزان بیشتری محدود می گردد. علائم و نشانه‌ها معمولاً به تدریج شروع، به مرور زمان تشدید و در نهایت عموماً ظرف یک تا سه سال برطرف می‌شود.

عوامل زمینه ساز بیماری شانه منجمد عبارتنداز:

انجام عمل‌های جراحی‌ مانند ماستکتومی یا پستان‌برداری یا گذراندن دوره نقاهت عارضه‌هایی مانند سکته مغزی که به موجب آنها دست و بازو نمی‌تواند حرکت کند، احتمال بروز این عارضه را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، موارد زیر احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد:

• ضربه (تروما)
• صدمه و آسیب های بافت نرم مفصل
• درد های شدید مفصل شانه
• اضطراب و افسردگی
• حساسیت شدید به درد (افرادی که آستانه درد پایینی دارند)
• سکته های قلبی
• بیماری تیروئیدی
• بیماری ریوی
• بیماری دیابت
• عدم استفاده از مفصل شانه

درمان

از تمرین‌های دامنه حرکتی و گاهی اوقات تزریق کورتیکواستروئید و داروی بی‌حسی در کپسول مفصلی جهت درمان شانه یخ زده بهره گرفته می‌شود. در موارد معدودی نیز انجام جراحی آرتروسکوپی به منظور شل کردن کپسول مفصل و امکان‌پذیر ساختن حرکت آزادانه شانه ملزم می شود.

درمان فیزیوتراپی از مهمترین مداخلات طبی در درمان این بیماری به شمار می رود . برنامه ی درمانی فیزیوتراپی در این بیماران شامل الکتروتراپی ، استفاده از اولتراسوند ، تمرین درمانی ، درمانهای دستی و … است. مهمترین مداخلات فیزیوتراپی در این بیماران تمرین درمانی و درمانهای دستی است.

متخصص فیزیوتراپی از بیمار می‌خواهد تا:

• در مرحله دردناک اولیه، بر روی کنترل درد تمرکز کند. برای مثال نرمش‌های سبک و حرکت‌های کششی ملایم مفصل را انجام دهد و درمان مناسب شل کردن عضله‌های گرفته یا مُسکن مناسب را با راهنمایی پزشک دریافت کند.

• بر روی دامنه حرکتی خشکی شانه تمرکز کند؛ برای مثال تمرین‌های تقویت عضلات را انجام دهد و از درمان با دست یا منوال تراپی بهره بگیرد.

• در مرحله بهبود و تسکین درد بر روی تمرین‌ها و توان‌بخشی متمرکز شود تا شانه عملکرد و دامنه حرکتی طبیعی خود را بازیابد.

مداخله‌های درمانی رایج برای کپسولیت چسبنده یا شانه یخ زده موارد زیر را دربرمی‌گیرد:

• روش درمان درد، بی حرکتی و خشکی شانه با دست یا منوال تراپی

متخصص فیزیوتراپی با بهره‌گیری از این روش توانایی و دامنه حرکتی شانه و مفصل‌های اطراف را به حالت طبیعی برمی‌گرداند.

این روش در بازیابی دامنه حرکتی و تقویت شانه و مفصل‌های پیرامون آن مؤثر است.

این روش با بازآموزی بالاتنه شروع می‌شود و بیمار به تدریج قادر می‌گردد تا به خوبی بالاتنه آسیب دیده و درگیر را در فعالیت‌های روزانه به کار گیرد.

• استفاده از روش‌ها و مدالیته‌هایی مانند اولتراسوند، تحریک الکتریکی، لیزر سرد و… کاهش درد، بی حرکتی و خشکی شانه را در پی دارد.

• برنامه‌های درمانی خانگی مانند تمرین‌ها و حرکت‌های اصلاحی و آموزش روش صحیح انجام امور روزمره با هدف پیشرفت به سطح عملکردی بالاتر انجام می‌شود.

تمرین‌ها کششی و تقویتی

به موازات بهبود یافتن دامنه حرکتی در درمان درد، بی حرکتی و خشکی شانه ، تمرین‌های تقویت عضله چرخاننده شانه را نیز به برنامه خود اضافه کنید. حتماً پیش از انجام تمرین‌های تقویتی، شانه را گرم کنید و اول حرکت‌های کششی را انجام دهید.

همواره شانه را پیش از شروع انجام حرکت‌ها گرم کنید. بهترین روش گرم کردن دوش آب گرم یا حمام داغ به مدت 10 تا 15 دقیقه است. توجه داشته باشید که حرکت‌های زیر را تا حدی انجام دهید که کشش را احساس کنید اما با درد مواجه نشوید.

کشش پاندولی

ابتدا این تمرین را انجام دهید. .شانه‌هایتان را شل کنید، بایستید و اندکی رو به جلو به گونه‌ای خم شوید که بازوی آسیب دیده آویزان شود. بازو را در دایره‌ کوچکی با قطر تقریبی 30 سانتی متر تاب دهید. روزانه در هر جهت 10 گردش کامل انجام دهید. همگام با بهبود علائم قطر دایره را افزایش دهید، اما عجله نکنید و به شانه فشار بیش از حد وارد نکنید.

انجام حرکت کششی با استفاده از حوله

یک سر حوله‌ای یک متری را پشت کمر نگه دارید و سر دیگرش را با دست دیگر بگیرید. حوله را در راستای افقی نگه دارید. با دست سالم دست آسیب دیده را رو به بالا بکشید تا نیروی کششی بر آن اعمال شود. در روش پیشرفته‌تر این حرکت می‌توانید حوله را دور شانه سالم بپیچید. انتهای حوله را با دست آسیب دیده بگیرید و با دست سالم آن را به سمت کمر بکشید. این حرکت را روزانه 10 تا 20 بار انجام دهید.

راه بردن انگشتان

روبه روی دیوار به فاصله سه چهارم طول بازو از آن بایستید. دست را دراز کنید و با نوک انگشتان دست آسیب دیده دیوار را در سطح مچ دست لمس کنید. آرنج را کمی خم کنید و به آهستگی، مانند عنکبوت، انگشتان را روی دیوار تا جایی راه ببرید که کشش بیشتر منجر به درد شود . به خاطر داشته باشید که انگشتان باید حرکت کنند و عضله‌های شانه هیچ کاری انجام نمی‌دهند. بازو را به آرامی، در صورت لزوم به کمک دست سالم، پایین بیاورید و سپس حرکت را تکرار کنید. این حرکت را روزانه 10 تا 20 بار تکرار کنید.

کشش در عرض بدن

بنشینید یا بایستید. با دست سالم از آرنج دست آسیب دیده بگیرید، آن را بالا ببرید و از عرض بدن در حالی رد کنید که فشار ملایمی را برای کشش شانه به آن وارد می‌کنید. این حالت کشش را 15 تا 20 ثانیه حفظ کنید. حرکت را روزانه 10 تا 20 بار تکرار کنید.

کشش زیر بغل

با دست سالم بازوی آسیب دیده را روی قفسه‌ای به ارتفاع سینه بگذارید. زانوها را به آهستگی خم کنید و زیر بغل را باز کنید. سپس به آرامی میزان خمیدگی زانو را بیشتر کنید تا کشش ملایمی به عضلات زیر بغل وارد شود و در نهایت زانو را صاف کنید. پس از هر بار خم کردن زانو، کشش را بیشتر کنید، اما به خودتان فشار نیاورید. این حرکت را هر روز 10 تا 20 بار انجام دهید.

چرخش رو به بیرون

کش مخصوص تمرین را بین دو دست بگیرید، آرنج را 90 درجه خم کنید و نزدیک بدن نگه دارید. قسمت پایین بازوی آسیب دیده را 2 تا 3 اینچ رو به بیرون بچرخانید و 5 ثانیه در این حالت بمانید. این حرکت را هر روز 10 تا 15 بار تکرار کنید.

چرخش رو به داخل

کنار یک در بسته بایستید و یک سر کش مخصوص تمرین را دور دستگیره در بیاندازید. سر دیگر کش را با دست آسیب دیده بگیرید و آرنج را در زاویه 90 درجه نگه دارید. کش را 2 تا 3 اینچ به سمت بدن بکشید و 5 ثانیه در این حالت بمانید. این حرکت را هر روز 10 تا 15 بار تکرار کنید تا درد، بی حرکتی و خشکی شانه بهبود یابد.

پارگی کپسول شانه

مفصل شانه از بیش از یک مفصل ساخته شده است. این مفصل گوی مانند باعث حرکت و چرخش وسیع در بازو می شود. در نتیجه این حرکات وسیع، آسیب دیدگی در مفصل شانه شایع است. یکی از این آسیب ها پارگی کپسول شانه است. دو جزء مهم در مفصل، کپسول مفصل و مایع مفصلی هستند. کپسول کیسه ای که مایع را احاطه می کند و درون آن قرار دارند. مایع مفصلی هم درون این کیسه و اطراف استخوان و غضروف مفصل قرار می گیرد. از زبان فوق تخصص جراحی شانه بیشتر با این موضوع آشنا شوید.

کپسول مفصلی شانه

کپسول مفصلی

کپسول مفصلی، یک کیسه بافتی محکمی است که انعطاف پذیری دارد. این کیسه دور تا دور مفصل را گرفته اند. مصل از قرار گرفتن دو استخوان در کنار هم قرار گرفته است که باعث حرکت و لغزش می شوند. در واقع دو استخوان در انتها یک مفصل را می سازند. دو انتهای استخوان درون کپسولی قرار گرفته اند که به آن کپسول مفصلی می گویند. کپسول محدودیت‌های سر و شانه مفصلی مانند یک لوله اثر می کند که قاعده بالا و پایین را ندارد.

مایع مفصلی

یک مایع لزج مانندی که چسبناک است و وظیفه اش سر کردن سطح غضروف های مفصلی و تغذیه سلول های بافت غضروفی مفصل را بر عهده دارد. این مایع اکسیژن و مواد غذایی را به سلول های غضروف می رساند.

پارگی کپسول شانه

کشیدگی و یا پارگی کپسول شانه هنگامی رخ می دهد که یک آسیب شدید به رباط هایی که باعث ثبات مفصل شانه هستند وجود داشته باشد. این بیماری بیشتر در سنین بالا اتفاق می افتد که با معاینه و انجام عکس مثل ام ار ای می توان تشخیص و درمان به موقع انجام شود. پارگی تاندون و کپسول مفصلی شانه دلایل زیادی را می تواند به همراه داشته باشد. از شایع ترین و مهم تریتن این علائم به موارد زیر اشاره داریم.

• درد اطراف شانه در هنگامی که دستتان را رو به بالا می گیرید.
• دردی که در هنگام بلند کردن اجسام احساس می کنید.
• درد شانه در هنگام شب
• محدودیت حرکتی در قسمت شانه
• حساسیت موضعی در قسمت شانه
• آسیب های ارتباط به گردن مثل دیسک گردنی و آرتروز گردن و دنده گردنی
• شکستگی و دررفتگی ها
• آسیب هابی عضلانی و عصبی
• التهاب تاندون ها

به جز سن بالا و میانسالی دلایل دیگری مثل، وراثت، ضربه به شانه، کار سخت و بعضی مشاغل مل بنایی در عارضه پارگی کپسول شانه موثر هستند. در ورزشکاران هم ایم مشکل بسیار شایع است. کشیدگی و یا پارگی کپسول شانه باعث شل شدن مفصل شانه می شود و ممکن است باعث از کار افتادگی کامل و یا جزئی مفصل شانه بشود. بیماری پارگی کپسول شانه در اثر آسیب های شدید به شانه یا تحلیل تاندون ها اتفاق می افتد. پارگی نسبی کپسول شانه و پارگی کامل کپسول شانه دو نوع از این اختلال شانه هستند.

پارگی نسبی کپسول شانه

در پارگی نسبی کپسول شانه، آسیب ناکامل به تاندون ها وارد آمده است. در این حالت درد شدید در بازو و شانه ایجاد می شود که درشب تشدید می یابد. معمولا هم فقط با روش جراحی بهبود پیدا می کنند.

پارگی کامل کپسول شانه

در پارگی کامل کپسول شانه به طور کامل محدودیت‌های سر و شانه محدودیت‌های سر و شانه تاندون ها پاره می شوند و در تاندون های شانه سوراخ ایجاد می شود. برای درمان، جراحی باز یا بسته پیشنهاد می شود.

جراحی پارگی کپسول شانه

درمان غیر از جراحی پارگی کپسول شانه

بعضی از افراد با انجام بعضی ورزش های خاص و فیزیوتراپی بهبود می یابند. تزریق کورتون هم برای کاهش درد موثر است که درمان قطعی به هیچ عنوان محسوب نمی شود.

تزریق ژل و پی آر پی هم برای این بیماری استفاده می شوند ولی درمان ثابت شده ای نیستند. فیزیوتراپی و تجویز مسکن و انجام حرکات و ورزش های خاص و اصلاح حرکات شانه بیشتر می تواند در درمان موثر واقع شود.

درمان های تزریقی

اگر درد بسیار زیاد باشد ممکن است که درمان با تزریق داروهای استروئیدی صورت بگیرد. درمان های تزریقی باید به صورت خردمندانه صورت بگیرد. زیرا آنها می توانند تاندون ها را ضعیف کنند. درمان های تزریقی شامل موارد زیر هستند.

درمان جراحی پارگی تاندون شانه

اگر با درمانهای غیر جراحی فرد بهبود نیابد روش های جراحی توصیه می شود. این جراحی یا به صورت باز و یا بسته انجام می شود. البته در مواردی هم پزشک پس از معاینه فرد، جراحی را در وهله اول پیشنهاد می دهد. تاخیر در درمان پارگی تاندون شانه سبب کوتاهی تاندون ها می شود و ممکن است که دیگر بهبود حاصل نشود. پی گیری به موقع بیماران در اثربخشی نتیجه درمان بسیار موثر و کارآمد است.

عمل جراحی شایع و معمول برای جراحی شانه، آرتروسکوپی شانه است. جراحی باز و حذف زائده‌های استخوانی، پیوند تاندون و تعویض مفصل شانه نیز توسط فوق تخصص جراحی شانه برای درمان انجام می شود. درمان های پارگی کپسول شانه ممکن است که تا ۶ ماه هم طول بکشد. جوش خوردن تاندون به استخوان ها معمولا ۳ ماه و بهبود درد تا ۶ ماه زمان لازم دارد. بهتر است که بیمار در طول زمان بهبودی اش صبر و حوصله داشته باشد.

جراحی آرتروسکوپی شانه

جراحی آرتروسگوپی شانه یکی از راه های کم درد و راحت برای درمان پارگی کپسول شانه است. اکثر کسانی که این جراحی را انجام داده اند زود به بهبودی رسیده اند. درد زیادی نداشته و فقط ممکن است درد در ناحیه ناشی از کانتر جراحی که لوله ای نازک است و قابلیت انعطاف پذیری بالایی دارد داشته باشند، آگاه باشید که این درد اصولا ۴۸ ساعت پس از عمل جراحی کمتر می شود. بیشتر جراحی های آرتروسکوپی به صورت سرپایی صورت می گیرد.

فیزیوتراپی بعد از عمل شانه

سوالات متداول پارگی کپسول شانه

روتاتورکاف از چهار عضله تشکیل شده است که به حرکت شانه کمک می کند. هر کدام از این عضلات و یا همه آنها و تاندون هایی که این عضلات را به هم وصل می کنند ممکن است در اثر دلایل زیادی دچار آسیب دیدگی شوند.

در مطالعاتی که انجام شده است درمان پارگی تاندون شانه با طب سوزنی تا پنجاه درصد کاهش می یابد. معمولا مسدود شدن جریان خون باعث درد می شود و طب سوزنی باعث بهبود گردش خون و کاهش درد و التهاب می شود.

درمان آسیب دیدگی کپسول شانه به نوع و شدت آسیب بستگی دارد. بهتر است هرچه زوتر درمان انجام شود. درمان از ۴۲ ساعت تا ۷۲ ساعت اول نقش مهمی در بهبودی را دارد.

سخن آخر

با توجه به توضیحات داده شده در این مقاله بهتر است که در صورت هر گونه درد و یا ناراحتی در شانه به فوق تخصص جراحی دست مراحعه کرده تا در صورت وجود عارضه، درمان قطعی صورت بگیرد.