ارزش زمانی پول چیست؟

ارزش پول چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

شاید در ذهن شما نیز این سؤال مطرح شده باشد که ارزش پول چیست؟ در تعریف کلی، ارزش پول نیز همانند ارزش کالا و خدمات بر اساس میزان تقاضای آن تعیین می‌شود.

ارزش پول بر پایه ارزش گذاری اقلام ارزش گذاری می شود. توجه داشته باشید که ارزش و پشتوانه پول بر مبنای طلا و نقره نیست و عوامل دیگری در ارزش و یا بی‌ارزش کردن پول مؤثر هستند. همانطور که می‌دانیم پیش از آن که استفاده از پول رواج پیدا کند مردم برای به دست آوردن کالاها و خدمات مورد نیاز خود از داد و ستد کالا به کالا استفاده می‌کردند. اما این شکل از تبادل ایرادهایی داشت و پاسخگوی نیازهای بشر نبود.

عدم امکان انتقال آسان وسایل در تبادل کالا به کالا، یکی از گزینه‌های ناکارآمد در این روش بود. همچنین، حتی اگر شما کسی را پیدا می‌کردید که تمایل داشت کالای مورد نظر شما را در قبال کالایی که دارید تعویض کند، باز هم شاید ارزش و مقدار کالای او با کالای درخواستی شما برابری نمی‌کرد و شما به نوعی متضرر می‌شدید. بنابراین بشر به این فکر افتاد که برای حل این مشکل به فکر چاره ای باشد و در آن زمان، پول کالایی برای نخستین بار خلق شد که نوعی از کالا بود و به ‌عنوان نوعی ارزش شناخته می شد.

پیشنهاد ویژه ثروت آفرین : محصول فیلتر طلایی بورس

ارزش پول به چه معناست؟

می‌دانیم که پول از مهمترین فاکتورهای زندگی هر انسانی محسوب می‌شود. پول می‌تواند بسیاری از مشکلات مبادلات را برطرف کرده و در این مورد تکیه گاه مهمی بشمار میرود. پول با خود شأن و نوعی جایگاه اجتماعی به همراه دارد و به طور کلی، همه دوست دارند پول بیشتری داشته باشند. همچنین پولدار بودن باعث استقلال فردی، خود مختاری و عدم نیاز به دیگران می‌شود و از این بابت در جوامع امروزی بسیار مهم است.

آیا پول سرمایه است؟

قطعاً پول به تنهایی یک سرمایه محسوب نمی‌شود. بلکه برای خرید اجناس مورد استفاده قرار می‌‌گیرد و سرمایه در دراز مدت برای ایجاد سود و ثروت به کار گرفته می‌‌شود. این بدان معناست که اسکناس‌‌هایی که ما به روش‌های مختلف به دست می‌‌آوریم، خرج می‌‌‌‌کنیم یا نگهداری می کنیم سرمایه نیستند، بلکه فقط یک وسیله مورد نیاز برای معامله می باشد.

به عنوان مثال اگر شما در جزیره‌ای دور افتاده ساکن باشید و به تنهایی زندگی کنید، حتی اگر میلیون‌ها دلار پول داشته باشید، آن پول سرمایه شما محسوب نمی‌شود و بی استفاده است. چون نمی‌‌توانید از آن برای تهیه چیزی استفاده کنید یا با آن از کسی چیزی بخرید یا اندوخته‌ مفیدی داشته باشید. بنابراین متوجه شدیم که ارزش پول چیست و به تنهایی فاکتور مهمی محسوب نمی‌شود.

بنابراین با این تفاسیر می‌دانیم که چاپ بیش از اندازه اسکناس به تنهایی منجر به رشد اقتصادی نمی‌‌شود، بلکه باعث سقوط ارزش پول آن کشور می‌‌شود.

پیشنهاد می‌کنم حتما مقاله نکات کاربردی برای موفقیت در بازار مالی ایران را ببینید

پیدایش بستر ظهور پول در زمان‌های بسیار دور

در ایام قدیم که هنوز پول اختراع نشده بود انسان‌ها در قبایل و دسته‌های پراکنده‌ای زندگی می‌کردند که صاحبان و بزرگان آن زمین‌ها بر مردم تسلط داشتند. در آن زمان برده‌داری بسیار رایج بود و صاحبان زمین، برده‌ها را مجبور می‌کردند تا برای آن‌ها غذا پخت و پز کنند و برده‌ها نیز در ازای آن خدماتی از قبیل دریافت غذا، پناهگاه و غیره دریافت می‌کردند.

به مرور جوامع بشری پیشرفت کردند و برده داری و قوانین برده داری انسان‌ها از بین رفت. در ادامه افراد توانستند استقلال داشته باشند و شرکت‌ها و کسب و کارهای خود را ایجاد کنند. همچنین این موضوع باعث پدیدار شدن فرد گرایی شد. همین فردگرایی در اقتصاد، باعث تشویق حس رقابت شد و تمایل به تخصص‌گرایی افزایش یافت.

در همین زمان بود که با افزایش تنوع کالاهای در دسترس و تنوع تقاضا برای انجام آن‌ها، انجام معامله بدون وجود یک نوع واسطه پیچیده شده بود و نیاز به وجود واسطه‌ای مانند پول احساس شد.

پیشنهاد می کنم فیلترهای کاربردی بورس شامل بیش از 700 فیلتر کاربردی در سایت دیده بان بازار را مشاهده نمایید

ارزش پول چگونه تعیین می‌شود؟

در این قسمت می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که ارزش پول چیست و چگونه تعیین می‌شود.

روش اول برای تعیین ارزش پول بر این مبنا است که چه مقدار از آن واحد پول با ارزهای خارجی مبادله می‌شود. به این روش همان روش نرخ تبادل ارز نیز می‌گویند. در بازار ارز و بورس، معامله گران فارکس تعیین کننده نرخ تبادل ارز هستند. معامله‌گران برای تعیین ارزش پول، عرضه و تقاضا و انتظارات خود برای آینده را در نظر می‎گیرند. بنابراین از این مسئله متوجه می‌شویم که چرا ارزش پول در طول معاملات روزانه دچار نوسان می‌شود.

روش دوم، بر اساس ارزش ‌گذاری اسناد خزانه صورت می‌گیرد. بدین صورت که می‌توان آن‌ها را از طریق بازار ثانویه خزانه داری به راحتی تبدیل به واحد پول مورد نظر کرد. زمانی که تقاضا برای اوراق خزانه افزایش یاید، ارزش آن واحد پول نیز به طور اتوماتیک بالا می‌رود.

روش سوم نیز از ارزش زمانی پول چیست؟ طریق ذخایر ارز خارجی انجام می‌گیرد یعنی بر اساس همان مقدار واحد پول یک کشور که در اختیار دولت‌های خارجی قرار دارد. هر چقدر که واحد پول یک کشور در دولت‌های خارجی بیشتر موجود باشد، به همان میزان عرضه نیز کاهش خواهد یافت. این کار باعث بالا رفتن ارزش پول یک کشور می‌شود. چنانچه دولت های خارجی درصدد فروش تمامی آن پول‌ها و دارایی‌های خزانه باشند، در این صورت واحد پول مورد نظر سقوط خواهد کرد و ارزش پول کشور مورد نظر بسیار کاهش خواهد یافت.

ارزش زمانی پول چیست؟

ارزش زمانی پول (Time Value Of Money) به اختصار TVM نام دارد. ارزش زمانی پول بدین معناست که پولی که اکنون در اختیار دارید بهتر و با ارزش‌تر ارزش زمانی پول چیست؟ از پولی است که در آینده در اختیار خواهید داشت. چرا؟ زیرا به شما توان و قدرت خرید و سرمایه‌گذاری می‌دهد و همچنین در آینده به واسطه تورم توان خرید کاهش یافته و شما موقعیت‌های سرمایه‌گذاری‌ای که الان دارید را از دست خواهید داد.

پیشنهاد می‌کنم حتما مقاله خرید و فروش پلکانی در بورس را بخوانید

چرا پول بی‌ارزش می‌شود؟

با گذشت زمان تورم باعث کاهش ارزش زمانی پول می‌شود. همانطور که گفتیم مفهوم ارزش زمانی پول یعنی ارزش مقدار پولی که شما در حال حاضر در اختیار دارید، در آینده چقدر خواهد بود. به عبارت دیگر مفهوم ارزش زمانی پول یعنی اگر شما امروز ۱ میلیون تومان دارید، در تاریخ مشخصی در آینده چقدر ارزش خواهد داشت.

از ارزش زمانی پول چیست؟ طرف دیگر تورم قیمت کالاها و اجناس را در طول زمان افزایش می‌دهد و امکان دریافت کالاها و خدماتی که می‌توانید در آینده با مقدار پولی که الان دارید دریافت کنید کم می شود. از طرفی اگر حقوق و درآمد شما ثابت بماند و از طرفی دیگر تورم باعث افزایش قیمت‌ها شود بدین معناست که شما باید بخش بیشتری از درآمد خود را صرف خرید همان کالا یا دریافت همان خدمات کنید.

از این موضوع نتیجه می‌گیریم که برای اینکه کاهش ارزش زمانی پول نتواند اثر منفی برروی قدرت خرید شما داشته باشد باید سود یا درآمدی که در یک کسب و کار و سرمایه‌گذاری کسب می‌کنید حتماً بیشتر از نرخ تورم باشد.

پیشنهاد می کنم مقاله کاربردی آموزش الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال را مطالعه فرمایید.

اما چه چیزی باعث تورم و بی ارزش شدن پول می‌شود؟

چاپ بیش از حد و بی مورد پول یکی از دلایل این موضوع است. البته چاپ پول زمانی موجب تورم می‌شود که عرضه پول از مقدار رشد واقعی فراتر رود. رابطه بین چاپ پول و تورم، همیشه مستقیم نیست. عرضه پول فقط به انتشار اسکناس توسط دولت بستگی ندارد.

بدهی خارجی کشور نیز یکی از دلایلی است که باعث تورم می شود. دولت‌ها برای پرداخت بدهی‌های خارجی خود تصمیم به چاپ پول می‌گیرند و همین موضوع باعث تورم می‌شود. این عامل به شرایط دیگری نیز بستگی دارد و لزوماً بدهی خارجی نمی‌تواند فاکتوری برای افزایش قطعی تورم باشد.

افزایش نقدینگی و پول در جیب مردم به جای سرمایه‌گذاری در بخش تولید یا خدمات یکی از دلایل مهم بی ارزش شدن پول است. همچنین اقتصاد نفتی از دیگر مشکلات اقتصادی است که منجر به تورم و افزایش نقدینگی پول می‌شود. از دیگر دلایل بی ارزش شدن پول می‌توان دخالت بیش از حد دولت در اقتصاد اشاره کرد. همچنین بودجه دولت یک کشور نیز نقش بسزایی در این خصوص دارد.

همچنین مشکلات بین‌المللی نیز می‌تواند تأثیر بسزایی در تورم و کاهش ارزش پول داشته باشد. گرفتاری‌ها و مشکلات بین‌المللی یک کشور که می‌تواند برای مثال ناشی از تحریم‌ها باشد، موجب اوج گرفتن بیش از حد تورم، انتظارات تورمی و حتی تورم ناشی از رکود اقتصادی شود. در نتیجه این رویدادها خسارات جبران‌ناپذیری به اقتصاد یک کشور وارد خواهد شد. علاوه بر موارد بالا٬ افزایش واردات به دلایل مختلف نیز می‌تواند منابع ارز خارجی را بیش از پیش کاهش دهد و از این طریق ارزش پول یک کشور کاهش پیدا می‌کند.

پیشنهاد می کنیم مقاله آموزش فیلتر نویسی در سایت دیده بان بورس را مشاهده کنید

ارزش پول با گذشت زمان دستخوش نوسانات شد

در سال ۱۹۱۳، پول ارزش بسیار زیادی داشت. در آن زمان یک دلار معادل ۲۵٫۹۲ دلار در سال ۲۰۱۹ بود. دلار به‌ تدریج ارزش خود را از دست داد، بطوریکه تا سال ۱۹۲۰ هر دلار معادل ۱۲٫۳۴ در سال ۲۰۱۹ ارزش داشت. در طول دوره رکود بزرگ آمریکا، ارزش پول درنتیجه تورم‌ زدایی افزایش پیدا کرد. در ادامه این موضوع و در پی بحرانی که در سال ۱۹۳۰ رخ داد ارزش هر دلار در سال ۲۰۱۹ برابر شد با ۱۵٫۴۶ دلار و به همین ترتیب تا سال ۱۹۵۰ ارزش پول با کاهش بسیار بیشتری مواجه شد.

تورم‌ زدایی زمانی رخ می‌دهد که ارزش پول بالا می‌رود. تورم‌زدایی منطقی بنظر می‌رسد، اما برای اقتصاد مخرب‌تر از تورم است. ممکن است طی یک تورم‌زدایی بزرگ قیمت‌ املاک تا بیش از ۲۰ درصد سقوط پیدا کند. در طی این فرآیند، بسیاری از مردم نمی‌توانند خانه‌های خود را بفروشند و بدهی وام مسکن خود را پرداخت کنند. به همین ترتیب خریداران نیز از کاهش بیش‌ از پیش قیمت‌ها نگرانی خواهند داشت. این یکی از جنبه‌های بسیار خطرناک تورم‌زدایی است.

پیشنهاد می کنم محصول فیلترهای نوسان گیری در بورس که شامل 3 فیلتر تخصصی می باشد را مشاهده کنید. برای توضیحات تکمیلی در خصوص این 3 فیلتر که به صورت تخصصی کدنویسی شده و فقط در وب سایت ثروت آفرین موجود می باشد محصول فیلترهای کاربردی بورس (نوسانگیری کوتاه مدت) را مشاهده کنید.

همانطور که میدانیم پول از یکی از مهمترین فاکتورها بوده و ارزش پول در جوامع امروزی بالا می باشد. پول مشکلات داد و ستد را برطرف کرده است. همچنین داشتم پول بیشتر جایگاه اجتماعی افراد را ارتقا می بخشد.

از عوامل بی ارزش شدن پول می توان به چاپ بیش از حد و بی مورد پول اشاره کرد. البته رابطه میان چاپ پول و تورم همیشه بصورت مستقیم نمی باشد و عرضه پول تنها به انتشار آن توسط دولت منوط نمی شود.

جمع بندی ارزش پول چیست؟

در مطالب قبل بطور مفصل گفتیم که ارزش پول چیست. به طور کلی هرچه اقتصاد یک کشور قوی‌‌تر باشد، پول آن کشور نیز از قدرت بیشتری برخوردار است و خلاف این موضوع نیز صادق می باشد. امروزه ارزش اکثر ارزها توسط قدرت خرید آن سنجیده می‌‌شود که متأثر از تورم است. به همین دلیل است که تنها چاپ آن نمی‌‌تواند یک کشور را ثروتمند کند.

خوشحال می شویم نقطه نظرات خود را در خصوص اینکه ارزش پول چیست و نحوه تعیین ارزش پول با دیگر خوانندگان سایت به اشتراک بگذارید.

منظور از تورم و ارزش زمانی پول چیست؟

تورم چیست؟ همانطور که همه ما نیازمان به پول را باور داریم، می‌دانیم پولی که در جیب من و شماست هر روز بی‌ارزش‌تر از روز قبل می‌شود. حفظ ارزش پول دغدغه همه مردم، از اقشار کم درامد جامعه گرفته تا حتی ثروتمندان است.

چرا لازم است نگران کاهش ارزش پول باشیم؟ پاسخ ساده است: چون با تورم مواجه هستیم.

در این مقاله قصد داریم تورم را به زبان ساده توضیح دهیم. به مفهوم ارزش زمانی پول بپردازیم، انواع تورم را تعریف کنیم و از تورم در ایران بگوییم.

تورم چیست؟

بیاید معنی تورم را به زبان ساده بیان کنیم. فرض کنیم از این ماه قرار بر این باشد که درآمد شما هر ماه دو برابر شود. شاید با شنیدن این خبر راهی نزدیک‌ترین شیرینی فروش محل شوید، چون فکر می‌کنید از این به بعد می‌توانید دو برابر قبل برای مخارج خود هزینه کنید. مثلا اگر سابق هفته‌ای یک بطری شیر می‌خریدید، الان می‌توانید دو بطری شیر بخرید. اما اگر قرار باشد درآمد همه اقشار جامعه از جمله شیر فروش هم دو برابر شود، پس حالا شما باید شیر را هم دو برابر قیمت قبلی بخرید.

در واقع به جای دو بطری شیر با قیمت سابق، حالا شما می‌توانید یک بطری شیر با قیمت جدید بخرید(با اینکه درآمدتان دوبرابر شده). حال فرض کنید قرار باشد درآمد شما همان دوبرابر بماند اما درآمد شیر فروش سه برابر شود. حالا دیگر شما توان خرید یک بطری شیر را ندارید. این همان مفهوم تورم است.

طبق تعریف تورم اگر قرار باشد قیمت همه چیز X برابر شود، باید درآمد شما X+Y برابر شود تا بتوانید قدرت خرید سابق را داشته باشید.

ارزش زمانی پول

پیش از آنکه به تعریف انواع تورم بپردازیم، لازم است ارزش زمانی پول را تعریف کنیم. چرا که تورم به مرور باعث کاهش ارزش زمانی پول می‌شود.

منظور از “ارزش زمانی پول” چیست؟

فرض کنید در سال 98 با در دست داشتن 15000 تومان وارد یک میوه فروشی شده‌اید و توانسته‌اید 3 کیلو سیب به قیمت کیلویی 5000 تومان بخرید. اگر در سال 99 با همان 15000 تومان به خرید بروید و قیمت یک کیلو سیب 7500 تومان باشد، شما می‌توانید 2 کیلو سیب بخرید. در واقع به ازای یکسال از عایدی شما یک کیلو سیب کم شده است. طبق این تعریف با گذر زمان توان خریدتان کم شده چون ارزش پول شما کاهش پیدا کرده است. این همان تعریف ارزش زمانی پول می‌باشد. پس در واقع تورم باعث افزایش قیمت‌‎ها و در نتیجه کاهش قدرت مالی شما می‌شود.

تورم ممکن است آرام و یا با نرخ افسار گسیخته‌ای به پیش براند، که البته در سال‌های اخیر شاهد تورم افسار گسیخته هستیم. به طوریکه نرخ تورم در سال 98، 41 درصد و در سال 99، 36.4 درصد بوده است. در مجموع، آنچه باعث شده پول خرید جدیدترین تلویزیون رنگی در دهه 60، معادل خرید 2 لیتر بستنی در سال 99 باشد؛ تورم و تاثیرات آن بر زندگی همه ماست.

انواع تورم

تورم دسته بندی‌های مختلفی دارد. در ادامه این مقاله انواع تورم را از دو منظر شدت و منشا بررسی خواهیم کرد.

انواع تورم از نظر شدت:

تورم خزنده (خفیف، آرام): تورم خزنده همان افزایش قیمت‌ها با شیب ملایم و سرعت کم است. نرخ این تورم بین 4 تا 8 درصد در سال است.

تورم شدید (تورم شتابان، تازنده): در این نوع تورم قیمت‌ها با شیب تند و سرعت فزاینده افزایش می‌یابند. نرخ تورم خزنده بین 15 تا 25 درصد در سال است.

تورم بسیار شدید (تورم افسار گسیخته، ابر تورم): شدید ترین نوع تورم با سرعت بسیار زیاد و شیب بسیار تند. نرخ تورم بیش از 50 درصد طی یک نیمسال، نشان از تورم بسیار شدید است.

انواع تورم از نظر منشا:

تورم پنهان: تورمی که در آن قیمت اجناس ثابت می‌ماند اما کیفیت محصولات کاهش می‌یابد.

تورم رسمی: تورمی که پیرو افزایش عرضه‌ پول از سوی دولت ایجاد می‌شود.

تورم ساختاری: تورمی که بر اثر ضعف ساختاری و افزایش تقاضا به وجود می‌آید.

تورم فشار سود: نوعی از تورم که بر اثر تلاش عده‌ای از سرمایه‌گذاران برای دستیابی به سهم بزرگی از درآمد ملی به وجود آمده.

تورم فشار هزینه: تورم بر اثر افزایش هزینه‌های تولید.

تورم فشار قیمت: تورمی که به علت قیمت‌گذاری گزاف از سوی صاحبان بنگاه ها به وجود می‌آید.

تورم فشار دستمزد: نوعی از تورم که بر اثر نرخ بالای دستمزدها و فشار اتحادیه‌های کارگری به وجود می‌آید.

تورم مزمن: تورمی که یک کشور را طولانی مدت (سال ها یا حتی دهه ها) به خود درگیر می‌کند.

تورم مثبت چیست؟

افزایش قیمت کالاها و خدمات طی یک سال در یک کشور را تورم مثبت (inflation) می‌نامند. به عبارت دیگر شیب مثبت قیمت کالاها و خدمات، تورم مثبت را به وجود می‌آورد.

تورم مثبت چه تبعاتی دارد؟

تورم مثبت قدرت خرید جامعه را هدف می‌گیرد و به آن ضربه می‌زند. پدیده تورم مثبت تعادل اقتصادی یک جامعه را برهم میزند و پیرو آن مشکلات اساسی برای یک جامعه به وجود می‌آورد.

تورم مثبت با افزایش سطح کلی قیمت‌ها بر تمامی بخش‌های یک جامعه تاثیر می‌گذارد. از اصلی‌ترین تبعات تورم مثبت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش قدرت خرید جامعه
• کاهش ارزش پول
• کاهش نرخ رشد اقتصادی
• افزایش نرخ بیکاری
• تشدید تورم

تورم منفی چیست؟

تورم منفی (deflation) یا همان ضد تورم یکی از انوع غیر متداول تورم است. منظور از تورم منفی کاهش سطح قیمت کالاها و خدمات است. به عبارت دیگر اگر نرخ تورم کمتر از صفر باشد یعنی با تورم منفی مواجه شده ایم. تورم منفی پیرو تغییراتی در سطح اقتصاد کلان و معمولا بر اساس سیاست های دولت مثل سیاست پولی انقباضی و کاهش تقاضای کل به وجود می‌آید.

تورم منفی چه تبعاتی دارد؟

تورم منفی معنایی عکس مفهوم تورم دارد. پیرو کاهش سطح قیمت ها، قدرت خرید افزایش می‌یابد و ارز ملی با ارزش می‌شود.

البته تورم منفی تنها فواید مثبت ندارد. بلکه حتی میتواند آثار مخربی برجای بگذارد. از تبعات منفی تورم منفی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش دستمزدها
• کاهش تولید
• افزایش نرخ بیکاری
• کاهش سود و سرمایه‌گذاری

تورم ساختاری چیست؟

اختلالات و ضعف در ساختار اقتصادی یک جامعه، تورم ساختاری (structural Inflation) را به وجود می‌آورد. این نوع از تورم معمولا در کشورهای درحال توسعه که با مشکلات ساختاری مواجه هستند، مشاهده می‌شود.

افزایش تقاضا باعث افزایش قیمت و مقدار تعادلی می‌شود. با افزایش قیمت کالا و خدمات، نیروی کار و عوامل تولید دستمزد بیشتری تقاضا می‌کنند. افزایش دستمزد باعث گران‌ترشدن هزینه‌های تولید و در نتیجه بالاتر رفتن قیمت کالا و خدمات می‌شود. عموم جامعه برای اینکه بتوانند همچنان قدرت خرید داشته باشند، تقاضای افزایش دستمزد می‌کنند. این دومینو همچنان ادامه دارد و علت آن را نمی‌توان تنها به یک عامل اختصاص داد.

دومینوی افزایش تقاضا، قیمت و دستمزد ضربه‌ای به ساختار اقتصادی می‌زند که در نتیجه آن تورم ساختاری پدید می‌آید. مهار تورم ساختاری بسیار دشوار است.

تورم در ایران

یکی از اصلی‌ترین معضلات اقتصادی که جامعه ایران را به خود درگیر کرده، نرخ بالای تورم و رشد آن است.

ضعف نظام اقتصادی، رشد نقدینگی، افزایش مخارج دولتی، افزایش نرخ هزینه‌ها و دستمزدها، نرخ مبادله ارز در بازار آزاد باعث شده تا تورم پای ثابت اقتصاد ایران باشد. دهه 90 با نرخ تورم 786 درصد، رکورددار تورم در همه ادوار گذشته است.

کلام آخر

طی این مقاله با مفهوم تورم و انواع آن آشنا شدیم و ارزش زمانی پول را تعریف کردیم. گفتیم که هیچ بخشی از جامعه قادر نیست از آسیب تورم و کاهش قدرت خرید در امان بماند. مهار تورم امر دشواری است که اجرای آن سیاست‌های ویژه ای می‌طلبد. این سیاست‌ها باید از سوی دولت و ضمن بررسی عوامل اقتصاد کلان اتخاذ شود. اصلی‌ترین راهکار برای مهار تورم، شناسایی عوامل به وجود آورنده آن و پیش‌گیری از تشدید آن‌هاست. اصلاحات پولی و مالی با در نظرگرفتن اهداف بلندمدت، اصلاحات ساختاری و افزایش کیفیت سیاست‌گذاری می‌تواند به کاهش تورم در ایران کمک کند.

ارزش زمانی پول چیست؟

در مطلب قبلی بیان شد که یکی از مسائل اساسی که مدیران مالی با آن روبه‌رو هستند، تعیین ارزش فعلی جریانات نقدی مورد انتظار آینده است. همچنین نحوهٔ محاسبهٔ ارزش آتی با کمک بهرهٔ ساده مورد بررسی قرار گرفت. در این مطلب محاسبهٔ ارزش فعلی و آتی با استفاده از بهرهٔ مرکب توضیح داده خواهد شد.

ارزش آتی و بهرهٔ مرکب
ارزش آتی به مقدار پول یک سرمایه‌گذاری اشاره دارد که طی یک دورهٔ زمانی معین و با نرخ بهرهٔ مشخص رشد می‌کند. به عبارت دیگر، ارزش آتی، ارزش نقدی یک سرمایه‌گذاری در آینده است.
فرض کنید قصد دارید یک میلیون تومان در حساب پس‌اندازی که سالانه ۱۰ درصد بهره می‌پردازد، ارزش زمانی پول چیست؟ را به مدت دو سال سرمایه‌گذاری کنید. پس از دو سال پول شما چقدر خواهد بود؟
اگر مدت سرمایه‌گذای یک دوره و نرخ بهرهٔ آن ۱۰ درصد باشد، سرمایهٔ اولیه مطابق فرمول زیر افزایش می‌یابد. در این حالت سرمایه‌گذار در انتهای سال اول ۱،۱۰۰،۰۰۰ تومان خواهد داشت.

اگر سال دوم هم اصل پول و هم بهرهٔ آن، در حساب پس انداز مذکور سرمایه‌گذاری شود، در سال دوم مبلغ ۱،۱۰۰،۰۰۰ تومان در نرخ بهرهٔ ۱۰٪ ضرب خواهد شد و در نتیجه، ۱۱۰،۰۰۰ تومان به پول اضافه خواهد شد.

همان‌طور که در این مثال بیان شد، ارزش آتی (fv) مبلغ فعلی (pv) که به مدت t‌ دوره و با نرخ r در هر دوره، سرمایه‌گذاری می‌کنید، با رابطهٔ زیر تعیین می‌شود:

عبارت (1+ r ) به توان t ، عامل ارزش آتی یک واحد پول با نرخ r درصد و مدت t ‌ دوره ، نامیده می‌شود و شکل اختصاری آن ( r,t ) FVIF است. در مثال قبل اگر مدت دوره سرمایه‌گذاری ۵ سال باشد ارزش آتی یک میلیون تومان به صورت زیر است:

ارزش فعلی و تنزیل کردن
وقتی در مورد ارزش آتی صحبت می‌شود، چنین سوال‌هایی مورد نظر است: «سرمایه‌گذاری ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ میلیون تومانی من، پس از ۶ سال و با نرخ بهرهٔ سالانهٔ ۱۸ درصد چقدر خواهد شد؟»
در حوزهٔ، مدیریت مالی سوال دیگری نیز وجود دارد، که حتی بیش‌تر از ارزش آتی مطرح می‌شود و ارتباط نزدیکی با آن دارد. فرض کنید شش سال بعد به ۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان نیاز دارید و می‌توانید از محل سرمایه‌گذاری خود بازده ۱۸ درصدی کسب کنید. اکنون باید چقدر سرمایه‌گذاری کنید تا بتوانید شش سال بعد ۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰ میلیون تومان داشته باشید؟ در ادامه، نحوهٔ پاسخگویی به این سوال توضیح داده خواهد شد.
ارزش فعلی در سرمایه‌گذاری یک دوره‌ای
فرض کنید سال آینده برای خرید ماشین به ۴۰۰،۰۰۰،۰۰۰ میلیون تومان احتیاج دارید و از محل سرمایه‌گذاری خود می‌توانید ۱۰٪ بهرهٔ سالانه دریافت کنید. اکنون باید چقدر سرمایه‌گذاری کنید تا سال آینده ۴۰۰ میلیون تومان داشته باشید؟

باتوجه به آنچه در مورد ارزش فعلی مطرح کردیم، ارزش فعلی مبلغی که در یک دورهٔ بعد دریافت خواهد شد ( FV ) به صورت زیر محاسبه خواهد شد:

ارزش فعلی در سرما‌یه‌گذاری چند دوره‌ای
فرض کنید مطابق با شرایط مثال حالت قبل، ۲ سال بعد به مبلغ ۴۰۰،۰۰۰،۰۰ تومان احتیاج دارید، اکنون باید چه میزان سرمایه‌گذاری کنید؟ براساس آنچه در مورد ارزش آتی مطرح کردیم، می‌دانیم که مبلغ سرمایه‌گذاری مورد نظر طی دو سال به ۴۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان افزایش خواهد یافت به عبارت دیگر:

ارزش فعلی (pv) ، مبلغ مورد نظر در آینده (fv)، با نرخ تنزیل r که t دورهٔ بعد دریافت می‌شود از رابطهٔ ذیل تعیین می‌شود:

ارزش زمانی پول چیست؟

از گذشته تاکنون پول اهمیت بسیار بالایی در زندگی همه افراد داشته است. افراد با انجام کسب و کار به دنبال جمع‌آوری بیشتر پول هستند و پول به دست آورده را برای خرید دارایی‌های مورد ارزش زمانی پول چیست؟ نیازشان مصرف می‌کنند. از نظر اقتصادی پول دارای ارزش است که در طول زمان این ارزش تغییر می‌کند. به عبارت دیگر، ارزش حال پول با ارزش آینده آن متفاوت است. ارزش آینده پول نیز در هر زمانی متفاوت است. در این مقاله به تعریف و توضیح ارزش و ارزش زمانی پول می‌پردازیم.

ارزش زمانی پول

قیمت یک دارایی، مبلغی است که برای خرید دارایی اکنون باید پرداخت کنیم تا مالک آن شویم. در مقابل، ارزش دارایی مقدار مطلوبیتی است که در صورت کسب دارایی نصیبمان می‌شود. این مطلوبیت هم مادی است و هم غیرمادی. ارزش هر دارایی مجموعه همه دریافتی‌های ما از جمله نقدی و غیرنقدی است که از مالکیت دارایی کسب می‌کنیم. بنابراین ارزش دارایی ناشی از مطلوبیت و انتظارات افراد است و با توجه به تفاوت انتظارات، ارزش نیز می‌تواند متفاوت باشد.

به طور کلی پول نیز دارای ارزش است و ارزش حال پول از ارزش آینده آن بیشتر است. به عبارت دیگر هر چه زودتر پول دریافت شود، ارزش بیشتری دارد. بیشتر بودن ارزش حال پول ناشی از این است که شما می‌توانید اکنون با پول خود سرمایه گذاری و یا دارایی‌های مورد نیاز خود را خریداری کنید. همچنین با وجود تورم، قدرت خرید در آینده کم‌تر خواهد شد و ارزش پول کم می‌شود. همان‌طور که می‌دانید بهره، هزینه استفاده از پول است. وام گیرنده، بهره را برای هزینه اجاره پول به وام دهنده می‌پردازد. با گذر زمان بر روی پول بهره دریافت می‌شود که در ارزش زمانی آن تاثیرگذار است.

ارزش زمانی پول یا The Time value of Money که به اختصار به آن TVM نیز گفته می‌شود، ارزش فعلی تنزیل‌شده پول است. ارزش فعلی تنزیل‌شده نشان می‌دهد که ارزش حال پول بیش از ارزش آینده آن است. زیرا اگر اکنون پولی دریافت کنید و آن را سرمایه‌گذاری کنید در آینده سرمایه‌ای بیشتر خواهید داشت تا این که آینده همان میزان پول را دریافت کنید. زیرا شما می توانید از محل سرمایه گذاری خود سود کسب کنید. همچنین با توجه به اینکه تورم در اقتصاد وجود دارد، با افزایش قیمت کالاها و خدمات، قدرت خرید کم می‌شود و شما یک دارایی را در آینده باید گران‌تر از زمان حال خریداری کنید. بنابراین می‌توان گفت که با افزایش تورم، قدرت خرید و ارزش زمانی پول کاهش می‌یابد.

هزینه فرصت

هزینه فرصت یا Opportunity Cost، یک اصطلاح اقتصادی است که به معنی هزینه‌های ناشی از نپذیرفتن گزینه‌های جایگزین در برابر گزینه تصمیم گرفته‌شده است. به عبارت دیگر افراد با انتخاب یک گزینه برای انجام دادن، گزینه‌های دیگری که وجود دارد را رد می‌کنند. هزینه فرصت یا هزینه فرصت از دست رفته هر انتخاب و هر تصمیم برابر است با بالاترین فایده از دست رفته انتخاب که می‌توانست به جای انتخاب مزبور با صرف همان مقدار منابع و زمان صورت گیرد. هزینه فرصت می‌تواند هم مادی باشد و هم غیرمادی.

برای مثال فرض کنید شما برای خرید خودرو، مبلغی را در نظر گرفته‌اید. چندین مدل خودرو با میزان سرمایه شما در بازار وجود دارد. شما با بررسی انواع این خودروها و برآورد مزایا و معایب آن‌ها، یک خوردو را انتخاب می‌کنید. با خرید این خوردو، شما هزینه فرصت از دست رفته برای خرید سایر خودروها را خواهید داشت. یا اینکه شما برای مشاهده یک برنامه تلوزیونی، هزینه فرصت مدت زمانی است که برای مشاهده برنامه‌های دیگر داشتید.

ارزش فعلی و آتی پول چیست؟

ارزش فعلی و یا Present Value و به اختصار PV، سرمایه اولیه در دسترس است. در مقابل ارزش آتی پول یا Future Value، ارزش آینده یک دارایی است. برای محاسبه ارزش زمانی پول باید ارزش فعلی یا ارزش آتی پول را محاسبه کنیم.

معادله ارزش فعلی به صورت زیر است:

ارزش آتی پول – سود = ارزش فعلی پول

به همین ترتیب ارزش آتی برابر خواهد بود با:

ارزش فعلی پول + سود = ارزش آتی پول

محاسبه ارزش زمانی پول

برای این که بتوانیم ارزش زمانی پول را درک کرده و آن را محاسبه کنیم، لازم است که ابتدا با بهره و انواع محاسبه آن آشنا شویم. در مقاله «بازده چیست» و «نرخ بهره مرکب چیست؟» درباره سود و سود مرکب به طور کامل توضیح دادیم. در این مقالات عنوان کردیم که بهره مرکب، بهره سود است. به عبارت دیگر، بهره مرکب مبلغی است که براساس مبلغ اصلی و سود انباشته شده دوره‌های قبل محاسبه می‌شود.

برای محاسبه ارزش زمانی ارزش زمانی پول چیست؟ پول از نرخ بهره مرکب استفاده می‌شود.

معادله ارزش زمانی پول به صورت زیر است:

FV = ارزش آتی پول

PV = ارزش فعلی پول

i = نرخ بهره مرکب

با استفاده از این فرمول می‌توان محاسبه کرد که پول امروز، با درصد سود مشخص، چه ارزشی دارد.

برای مثال فرض کنید شما می‌توانید امروز مبلغ 100 میلیون تومان را در بورس با بازدهی میانگین 30 درصد سرمایه گذاری کنید. ارزش آتی پول شما برابر خواهد بود با:

اما اگر سال دیگر این وجه را سرمایه گذاری کنید، ارزش فعلی آن برابر خواهد بود با:

کلام آخر

تصمیم گیری درست در رابطه با مصرف پول و سرمایه گذاری همواره یکی از اساسی‌ترین موضوعات مالی است. هرچه پول و سرمایه بیشتر باشد، تصمیم‌گیری درخصوص آن می‌تواند سخت‌تر باشد. یکی از مواردی که در رابطه با پول و سرمایه باید در نظر داشت، ارزش زمانی پول است. به دلیل اینکه در زمان‌های مختلف، ارزش پول نیز مختلف است. بنابراین باید برای اخذ هر تصمیمی ابتدا به ارزش زمانی پول دقت کرد. این موضوع، بخصوص در کشورهایی که با تورم مثبت و بالا درگیر هستند بیشتر اهمیت پیدا می‌کند و با گذشت زمان، فرصت‌های سرمایه گذاری بیشتر و سرمایه بیشتر نیز از دست خواهد رفت.

ارزش زمانی پول چیست؟

پول از گذشته تا کنون ارزش بالا و اهمیت ویژه ای در زندگی انسان ها داشته است و انسان­ها به وسیله آن کالاها و خدمات موردنیازشان را تامین می­کنند. از نظر اقتصادی پول دارای ارزش زمانی است، یعنی در طول زمان ارزش پول تغییر می­کند. به عبارت دیگر ارزش یک مقدار معین از پول در زمان حال، از ارزش همین مقدار پول در آینده، متفاوت است. موضوع ارزش زمانی پول در امور مالی، همان دلیلی است که شما می­توانید از بانک ­ها و موسسات سرمایه گذاری، بهره دریافت کنید. در این مقاله ما درباره ارزش زمانی پول و موضوعات اطراف آن بحث خواهیم کرد.

تعریف ارزش زمانی پول

هر دارایی، یک قیمت و یک ارزش دارد. قیمت دارایی در واقع مبلغی است که برای خرید آن پرداخت می­کنیم تا مالک آن دارایی شویم، اما ارزش دارایی، دریافتی های مادی و غیرمادی است که در ازای مالکیت دارایی به فرد می­رسد. بنابراین ارزش دارایی متناسب با انتظاراتی که فرد از مطلوبیت دارایی دارد می­تواند متفاوت باشد.

ارزش زمانی پول یا Time value of Money که به صورت اختصار آن را با TVM نشان می دهند، ارزش فعلی تنزیل شده پول است. ارزش فعلی تنزیل شده پول بیانگر این است که پول در زمان حال از ارزش بیشتری نسبت به زمان آینده برخوردار است و به این دلیل ارزشمندتر است که شما می توانید مقدار معین پولی را که در اختیار دارید را سرمایه گذاری کنید تا در آینده بیشتر از این مقدار شود، در واقع پول پتانسیل درآمدی دارد. همچنین تورم باعث می­شود با گذر زمان قدرت خرید شما کاهش یابد و شما باید کالاها و خدمات مورد نظر خود را در زمان آینده با قیمت بیشتر از زمان حال تهیه کنید، این یعنی ارزش پول بر اثر تورم در گذر زمان کاهش می یابد. در واقع ارزش زمانی پول این امکان را به شما می دهد که در زمان حال قدرت و توان خرید و سرمایه گذاری بیشتری نسبت به آینده داشته باشید.

ارزش زمانی پول دلیلی است که وام دهندگان از وام گیرندگان بهره پول دریافت می­کنند. بهره همان هزینه استفاده از پول است، که آن را به عنوان هزینه اجاره پول نیز درنظر می­گیرند. در واقع بهره باعث می­شود که در طول مدتی که پول در دست وام گیرنده است، ارزش آن حفظ شود و پولی که وام دهنده از وام گیرنده پس می­گیرد ارزش زمانی پول چیست؟ همان ارزشی را داشته باشد که در ابتدا داشته است.

دلیل کاهش ارزش پول در طول زمان:

پولی که در زمان حال در دسترس ما است، دارای مزایا و خطراتی است که باعث ایجاد ارزش زمانی پول برای آن می­شود. در ادامه سه مورد از مواردی که می تواند جزء مزایا و مخاطرات آن حساب شود آورده شده است :

1- نرخ بهره :

یکی از مواردی که باعث می شود پول ارزش زمانی داشته باشد، وجود بهره در اقتصاد است. یعنی حتی افرادی که با امور اقتصادی و مالی آشناییت ندارند و نمی­توانند اتفاقات آتی را پیش بینی کنند، با سپرده گذاری پول خود در بانک­ها و دریافت سود حاصل از سپرده گذاری ارزش پول خود را حفظ کند.

البته اینگونه هم می­توان گفت که ارزش زمانی پول دلیلی است که وام دهندگان از وام گیرندگان بهره پول دریافت می­کنند. بهره همان هزینه استفاده از پول است، که آن را به عنوان هزینه اجاره پول نیز درنظر می­گیرند. در واقع بهره باعث می­شود که در طول مدتی که پول در دست وام گیرنده است، ارزش آن حفظ شود و پولی که وام دهنده از وام گیرنده پس می­گیرد همان ارزشی را داشته باشد که در ابتدا داشته است.

2- تورم :

تورم یکی از دلایلی است که پول ارزش زمانی داشته باشد و با گذر زمان ارزش پول کاهش یابد. میزان وجود تورم در اقتصاد و بازار مالی، توان خرید کالا و خدمات مردم را تحت شعاع قرار می­دهد. اینگونه که کالا و خدماتی را که امروز میتوانید با پول خود تهیه می­کنید، در آینده با همین پول نمیتوان آن کالا و خدمات را تهیه کرد .

3- هزینه فرصت :

هزینه فرصت یا Opportunity Cost، یک اصطلاح است که در اقتصاد به معنی هزینه ای که در قبال نپذیرفتن گزینه های جایگزین در برابر گزینه تصمیم ارزش زمانی پول چیست؟ ارزش زمانی پول چیست؟ گرفته شده فرد متحمل می­شود، بکار می­رود. به عبارت ساده­ تر هر فرد با انتخاب یک گزینه برای سرمایه گذاری، گزینه های موجود دیگر را از دست می­دهد. هزینه انتخاب که همان هزینه فرصت از دست رفته هر انتخاب است در واقع برابر با میزان بیشترین فایده و سودی که از انتخاب گزینه های دیگر که می­توانست جایگزین انتخاب فعلی باشد، با همان میزان سرمایه و زمان از دست رفته است، می باشد. با توجه به میزان فرصت ها و نوسانات موجود در بازار، هر واحد پولی این فرصت را دارد که با استفاده از این فرصت ها ارزش خود را افزایش دهد.

برای مثال زمانی که شما می­خواهید با توجه به میزان بودجه ای که دارید، یک قطعه زمین در یک منطقه از شهر بخرید. شما با بررسی مناطق و مزایا و معایب هر کدام، یک منطقه را انتخاب می­کنید . با خرید آن زمین، هزینه فرصت از دست رفته برای خرید زمین سایر مناطق را از دست می­دهید. و میزان ارزش این فرصت از دست رفته با میزان ارزشی که زمین هر منطقه پیدا میکند برابر است.

ارزش فعلی و ارزش آتی پول

ارزش فعلی (present value) که به صورت اختصار با PV نشان داده می­شود، به سرمایه اولیه دردسترس می­گویند. در مقابل آن ارزش آتی پول ( Future Value ) به ارزشی که در آینده یک دارایی دارد، می­گویند. برای اینکه ارزش زمانی پول را محاسبه کنیم، باید ارزش فعلی یا ارزش آتی پول را محاسبه کنیم.

ارزش فعلی پول را می­توان از طریق معادله زیر محاسبه کرد:

سود – ارزش آتی پول = ارزش فعلی پول

و ارزش آتی پول را نیز از طریق فرمول زیر محاسبه می­شود:

سود + ارزش فعلی پول = ارزش آتی پول

روش محاسبه ارزش زمانی پول

برای اینکه بتوانیم ارزش زمانی پول را محاسبه کنیم و بصورت عددی آن ارزش زمانی پول چیست؟ را درک کنیم، لازم است ابتدا مفاهیم نرخ بهره ساده و نرخ بهره مرکب بشناسیم.

– نرخ بهره ساده : نرخی است که محاسبات آن بر پایه پول سپرده گذاری یا قرض گرفته شده، به عنوان سود تعیین می­شود و به اصل پول تعلق می گیرد.

– نرخ بهره مرکب : درصد سودی که بر اساس مقدار اصلی پول و مقدار سود انباشته شده در دوره های قبلی، محاسبه می­شود را نرخ بهره مرکب می­گویند، که می توان آن را بهره بر سود نیز در نظر گرفت. این نوع از بهره هم به اصل پول و هم به فرع پول تعلق می­گیرد.

حالا برای محاسبه ارزش زمانی پول از نرخ بهره مرکب استفاده می­کنیم که از معادله زیر استفاده می­شود.

که در آن FV برابر با ارزش آتی پول، PV برابر با ارزش فعلی پول، i میزان نرخ بهره مرکب و n تعداد دوره ها است. برای مثال فرض کنید فردی امروز مبلغ 10 میلیون تومان را در یک موسسه مالی با بازدهی میانگین 30 درصد سرمایه گذاری کرده است. ارزش آتی پول این فرد برابر است با :

یکی از اساسی­ترین موضوعات در زمینه مالی، تصمیم گیری در زمینه سرمایه گذاری پول و مصرف آن است. این تصمیم گیری با توجه به میزان پول، سخت­تر می­شود. یکی از موازدی که باید در هنگام تصمیم گیری در نظر گرفت ارزش زمانی پول است. درنظر گرفتن این مورد در کشورهایی که با تورم بالایی درگیر هستند بیشتر اهمیت دارد.