نحوه خرید اوراق تبعی

پاسخ به ابهامات سهامداران درباره اوراق اختیار فروش تبعی/ اوراق تبعی کدام نمادها بهتر است؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، سیدفرهنگ حسینی پیش از مصاحبه سوال‌وجوابی و پاسخ بهابهامات سرمایه‌گذاران، درباره اختیار معامله می‌گوید: اختیار معامله، از جمله اختیار فروش سهام یکی از ابزارهای رایج در بازارهای مالی جهان است و در کشور ما نیز از حدود 2 سال پیش، اختیار تبعی فروش در زمان رکود بازار توسط سهامداران عمده و بازارگردان‌ها عرضه شده است.

تفاوت اصلی اوراق تبعی سهام با اوراق اختیار نحوه خرید اوراق تبعی فروش در این است که اوراق تبعی شرط مالکیت سهام را داراست، اما در اختیار فروش، دارنده اختیار فروش نیازی به داشتن سهم ندارد. در حقیقت اختیار فروش از کاهش قیمت سهام سود می‌برد و از افزایش آن زیان، اما اختیار تبعی در مقابل نحوه خرید اوراق تبعی کاهش قیمت سهام زیانی نمی‌بیند، زیرا حق دارد، اختیار خود را اعمال کند، اما در مقابل افزایش قیمت آن می‌تواند از حق خود استفاده نکرده و عقلا نیز از این حق استفاده نمی‌کند و می‌تواند آن را در بازار بفروشد.

درباره جزئیات بیش‌تر و دقیق نحوه بیمه کردن سهام در بورس و اینکه این ابزار چه اثراتی در بازار خواهد گذاشت، سید فرهنگ حسینی، مشاور سرمایه‌گذاری در مفهومی ساده به تفصیل به سوالات خبرنگار بورس خبرگزاری فارس، پاسخ داد.

فارس: آیا مفهوم بیمه کردن سهام با بیمه‌های رایج اموال یکسان است؟

حسینی:این ابزار اختیار فروش است، هر چند از یک دیدگاه ماهیت بیمه یا تضمین تا حد سود روزشمار 20 درصد سالانه را دارد، اما با ماهیت بیمه متفاوت است.

بیمه مربوط به فعالیت‌هایی است که ریسک خالص دارند، در حالی که بازار سرمایه ریسک سفته بازی است یعنی در بیمه شما یا خسارت می‌بینید که بیمه زیان شما را جبران می کند، یا اینکه ضرری نمی‌کنید و بنابراین دو وضعیت وجود دارد اما در فعالیت‌های بازار سرمایه ما دارای وضعیت دیگری هستیم و آن کسب سود است.

در حقیقت علاوه بر زیان یا عدم خسارت، وضعیت سود نیز وجود دارد و اختیار تبعی فروش، سود را بیمه می‌کند.

فارس: ویژگی های اوراق تبعی چیست؟

حسینی:اوراق تبعی علاوه بر تضمین اصل سرمایه افراد، سود آوری را برای سرمایه گذاران تضمین می‌کند.

همچنین طبق اطلاعیه جدید عرضه، قرار است اوراق اختیار تبعی به نحوی قیمت‌گذاری شوند تا حداقل بازده فردی که سهام و اوراق تبعی را امروز خریداری می‌کند تا زمان اعمال اوراق اختیار تبعی معادل 20% روزشمار باشد. بدین ترتیب فرصت تضمین سود روزشمار 20% در بازار سرمایه با استفاده از اوراق تبعی ممکن است.

فارس: اگر قیمت سهام در زمان اعمال بیشتر از قیمت تضمین شده باشد ، چه می شود؟

حسینی:در صورتی که قیمت سهام در زمان اعمال یعنی حدود 6 ماه دیگر ، بیش از قیمت اعمال باشد، فرد می‌تواند سهام خود را در بازار بفروشد و دیگر نیازی به اعمال نیست و همچنین اجباری به این امر نیست. زیرا همانطور که از نام این ابزار نیز مشخص است، یک اختیار است و فرد دارند نحوه خرید اوراق تبعی اختیار دارد از آن استفاده کند.

فارس: آیا پولی که بابت خرید اوراق اختیار تبعی پرداخت شده است، بازگردانده می‌شود؟

حسینی:خیر، پولی که بابت خرید اوراق اختیار تبعی داده می‌شود، مانند حق بیمه است که فرد به شرکت بیمه می‌دهد؛ در زیان از سطح سودآوری روزشمار 20% موضوع بیمه شدن است که در قبال پرداخت حق بیمه یا همان مبلغ اوراق اختیار تبعی پوشش داده می‌شود.

در حقیقت سهامداران و سرمایه گذاران با آرامش خاطر و رفع نگرانی از بابت حداقل بازدهی می‌توانند فرصت سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را داشته باشند.

فارس: اگر قیمت سهام کمتر از قیمت تضمین بود چه می‌شود؟

حسینی: در این صورت، فرد دارنده سهام و اوراق اختیار تبعی در صورتی که از زمان خرید تا تاریخ اعمال، سهام و اختیار تبعی را نگه داشته باشد، می‌تواند، در تاریخ اعمال و البته چند روز قبل از آن، در خواست اعمال و استفاده از حق خود را به کارگزار ارائه دهد. در این صورت در روز اعمال یا در صورت بسته بودن نماد حداکثر 7 روز پس از تاریخ اعمال، مبلغ تضمین شده به فرد پرداخت می‌شود.

فارس: اگر فردی پیش از سررسید نیاز به پول داشته باشد یا سهام خود را بفروشد چه اتفاقی برای اوراق تبعی می افتد؟

حسینی:فعلا این اوراق برای یک سررسید مشخص منتشر شده‌اند و خریدار سهام و اوراق باید سهام را از زمان خرید تا تاریخ سررسید اعمال نگهداری کنند. زیرا از اهداف ارائه چنین ابزاری، کاهش فشار فروش در نمادهای 29 گانه است که خود بیش از نیمی از حجم و ارزش معاملات بازار را شامل می‌شوند.

فردی که پیش از سررسید سهام خود را بفروشد، اوراق اختیار تبعی او نیز باطل می‌شود و تنها می‌تواند وجه سهامی که فروخته است را دریافت کند.

مشخصه‌های اوراق اختیار تبعی فعلی در مقایسه با اوراق تبعی که قبلا منتشر شده‌اند، در چیست؟

حسینی:مهمترین ویژگی اوراق تبعی که قرار است از شنبه منتشر شوند، مشخص بودن فرمول قیمت‌گذاری و در نتیجه قیمت اوراق تبعی است که قیمت‌گذاری بر اساس تضمین سود 20% برای فردی که سهام و اوراق تبعی را خریداری و تا تاریخ سررسید نگهداری می‌کند، در نظر گرفته شده است. محاسبه قیمت آن برای همه فعالان بازار به سادگی ممکن است و همچنین تعدیلات ناشی از افزایش سرمایه و سود نقدی نیز به صورت شفاف در دستورالعمل بیان شده است.

علاوه بر این عرضه اوراق اختیار تبعی به قیمت مشخص شده انجام می‌شود؛ همچنین برای عرضه سهمیه روزانه معادل 20 روز لحاظ شده است، بدین ترتیب در دوره تعیین شده، ناشر اوراق تبعی باید این اوراق را به صورت روزانه به میزان حجم مشخص شده عرضه کند.

در برخی از عرضه‌های اوراق تبعی در بهمن 1392، برخی نحوه خرید اوراق تبعی از ناشران تنها پس از چند روز از آغاز عرضه و بدون رسیدن به سقف تعیین شده و بدون دلیل از ادامه فروش اوراق تبعی خودداری می‌کردند؛ این موضوع به نا اطمینانی به بازار و سهامداران عمده و بازارگردانان نیز منجر شد و برخورد جدی نیز در این خصوص صورت نگرفت.

برای حفظ اطمینان سرمایه‌گذاران خرد در این نوبت، شرکت‌ها یا بازارگردان‌ها باید به تعهد خود پای‌بند باشند.

علاوه بر این باید گفت که تعداد نمادهایی که مشمول عرضه اختیار تبعی فروش هستند، رشد قابل توجهی داشته است و به 29 شرکت افزایش یافته است که بخش قابل توجهی از ارزش بازار را شامل می شوند.

29 شرکت مورد اشاره (مخابرات ایران، نفت و گاز پارسیان، نفت و گاز و پتروشیمی تامین، سرمایه گذاری دارویی تامین، گروه بهمن، سایپا، ایران خودرو، ذوب آهن اصفهان، گروه مپنا، سیمان فارس و خوزستان، پتروشیمی شازند، پالایش نفت بندرعباس، پتروشیمی پردیس، فولاد خوزستان، ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان، معدنی و صنعتی چادرملو، صنایع پتروشیمی کرمانشاه، شرکت ارتباطات سیار ایران، توسعه صنایع بهشهر، بانک صادرات ایران، بانک ملت، بانک پاسارگاد، بانک تجارت، سرمایه گذاری توسعه ملی، سرمایه گذاری ساختمان ایران، سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی، سرمایه گذاری غدیر (هلدینگ) و بانک اقتصاد نوین)، همگی از 50 شرکت بزرگ بازار سرمایه کشور هستند.

فارس: آیا مشکل یا ایرادی به اوراق اختیار تبعی وارد می دانید؟

حسینی:مهمترین ابهام یا بهتر است بگوییم مشکل، در شرایطی است که نماد سهام در زمان سررسید متوقف باشد. در این صورت براساس دستورالعمل باید 7 روز صبر کرد و در صورتی که نماد تا آن زمان بازگشایی نشود، تسویه بر اساس قیمت پایانی سهام یعنی قیمت روزی که متوقف شده است، تسویه نقدی شود.

با توجه به اینکه توقف نماد در بازار سرمایه معمول است و به دلایل مختلف می‌تواند، اتفاق بیفتد، در این صورت در خصوص قیمت واقعی سهام با توجه به توقف ابهام وجود دارد. ممکن است، اخبار منتشر شده یا تعدیلاتی صورت گرفته که سود شرکت و قیمت را پس از بازگشائی تحت تاثیر قرار دهد و این امر به مسئله نمایندگی میان سهامدار عمده و سهامداران خرد می‌انجامد.

در این صورت با توجه به اینکه درمورد قیمت بازگشائی سهام ابهام وجود دارد، افراد باید اختیار داشته باشند تا در هر شرایطی سهام خود را واگذار کنند و وجه تضمین شده را دریافت کنند به جای آن که تسویه نقدی نسبت به قیمت آخرین روز معاملاتی صورت گیرد.

در حقیقت، هزینه توقف نماد در وضعیت فعلی برعهده سهامداران خرد دارنده اوراق تبعی است، اما توقف نماد شرکت یا به دلیل برگزاری مجامع (که چند شرکت لیست 29 تایی می توانند در تاریخ سررسید مجمع داشته باشند) یا ناشی از عدم شفافیت یا اطلاع رسانی دقیق و به موقع شرکت باشد، بر عهده سهامدار عمده که خود ناشر اوراق تبعی است، باشد.

فارس: مزیت اوراق تبعی در مقابل سپرده گذاری در بانک چیست؟ هر دو سود 20% را تضمین می کنند؟

حسینی:در خصوص اوراق تبعی فعلی باید توجه داشت که این اوراق حداقل سود 20% را تضمین کرده‌اند اما اگر قیمت سهام به بیش از قیمت تضمین افزایش یابد، یعنی سود بیش از 20%، این سود نیز نصیب سرمایه گذار می‌شود. در نتیجه، در مقابل سود تضمین شده 20% این یک فرصت بدون ریسک یا اصطلاحا آربیتراژ برای کسب سود بیشتر است، در حقیقت سرمایه گذار با تضمین و خیال آسوده سود 20% روزشمار را در دسترس دارد و همچنین می‌تواند در انتظار رشد قیمت سهام باشد تا به سودی بیش از 20% درست یابد، در حالی که سپرده گذاری در بانک، هیچ انتظار یا امیدی برای کسب سود 20% وجود ندارد.

در نتیجه سود مورد انتظار در بانک فقط 20% است و در این روش 20% یا بیشتر است. برای دسترسی به مزیت بیشتر از 20% نیز سرمایه گذار هیچ هزینه ای نمی‌پردازد، زیرا قیمت گذاری اختیار تبعی بر اساس قیمت سهام و قیمت اوراق تبعی محاسبه شده است.

فارس: اگر سرمایه گذاری قصد کسب سود بیشتری داشته باشد، اوراق تبعی کدام شرکت بهتر است؟

حسینی:براساس مدل‌های قیمت‌گذاری رایج اختیار معامله، سهام‌هایی که نوسان بیشتری دارند، قیمت اختیار بالاتری دارند.

درمورد اوراق اختیار تبعی فروش، سهام‌هایی که ریسک بالاتر یا به عبارت دیگر نوسان بیشتری دارند، گزینه های خوبی برای سرمایه‌گذاری هستند؛ زیرا اگر قیمت سهام فوق به علت ریسک بیشتر کاهش یابد، سود 20% تضمینی عاید سرمایه‌گذار می‌شود و اگر سهام فوق به علت ریسک بیشتر با رشد بیشتری مواجه شود، سود قابل توجهی نصیب سرمایه گذاران می‌شود. تشخیص و خرید سهام پر ریسک تر با هدف کسب سود بیشتر از اختیار تبعی یا دست یافتن به سود بیش از سود تضمین شده از فهرست 29 سهمی ارائه شده با توجه به روند معاملاتی و ویژگی‌های سهام‌های فوق چندان دشوار نیست.

جزئیات خبر

١٠ درصد سهام شرکت مجتمع جهان فولاد سیرجان چهارشنبه ١٧ شهریور ١۴٠٠ عرضه اولیه می شود. بدین صورت دامنه قیمت ۴۵٠ ریال الی ۵۵٠ ریال می باشد.حداکثر سهام قابل خریداری برای هر کد حقیقی و حقوقی ٨٠٠٠ سهم می باشد.سهم دارای اوراق اختیار فروش تبعی با قیمت اعمال 660 تومان با تاریخ سررسید 16 شهریور می باشد.

دسته بندی

مقالات مرتبط

در حال حاضر هیچ پستی وجود ندارد!

کلمات کلیدی

شرکت کارگزاری ملل پویا

شرکت کارگزاری ملل پویا (عمران فارس) از سال 1385 با سرمایه 230 میلیارد ریال (100 درصد پرداخت شده) طی شماره ثبت 18451 شروع به فعالیت نموده است و به عنوان یکی از کارگزاران فعال در بخش خصوصی نسبت به ارائه خدمات در زمینه های معاملات اوراق بهادار، مشاورۀ عرضه، پذیرش و درج، مشاوره سرمایه‌گذاری، آموزش و پژوهش و خدمات الکترونیکی سهام اقدام می نماید. این شرکت با رویکردی کاملا علمی و تمرکز بر رضایت مشتریان، برنامه راهبردی خود را مبتنی بر توسعۀ کمی و کیفیِ خدمات و گسترش جغرافیایی شعب، قرار داده است. برخورداری از کادر مجرب و متخصص، شناخت کامل وضعیت بازار سرمایۀ کشور، خواست و توانایی برای یادگیری مستمر از منابع علمی مختلف و عملی کردن آن، مهمترین مزایای رقابتی شرکت می‌ باشد.

فردا، نخستین عرضه اولیه بورس تهران با اوراق تبعی

معاون بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران اعلام‌کرد: نخستین عرضه اولیه بورس تهران با پشتوانه اوراق اختیار فروش تبعی و تضمین حداقل سود 25 درصد در دوره یک‌ساله فردا (چهارشنبه، پنجم خردادماه) انجام می‌شود.

اعتمادآنلاین| «محمود گودرزی» به عرضه اولیه فردا اشاره کرد و افزود: هم‌زمان با تخصیص سهام شرکت «صنعت غذایی کوروش» با نماد «غکوروش»، معادل دارایی هر یک از خریداران سهام در نماد غکوروش (تعداد سهام خریداری شده در روز عرضه اولیه)، اوراق اختیار فروش تبعی با نماد «هکوروش103» تخصیص می‌یابد.

به گزارش ایرنا، وی با بیان به اینکه تخصیص اوراق اختیار فروش تبعی هم‌زمان با عرضه اولیه برای نخستین بار در بورس تهران انجام می‌شود، اظهار داشت: این روش با توجه به شرایط کنونی بازار و با هدف رفع نگرانی و تضمین حداقل سود برای سرمایه‌گذاران اجرا می‌شود، بر این اساس مشارکت‌کنندگان در این عرضه دیگر نگران افت قیمت سهام خود نبوده و اطمینان خاطر از فروش سهام خود در سررسید با قیمت مناسب را داشته باشند.

گودرزی خاطرنشان‌کرد: در صورتی که قیمت سهم شرکت «صنعت غذایی کوروش» در تاریخ سررسید کمتر از قیمت اعمال باشد، دارنده اوراق اختیار فروش می‌تواند با دریافت مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم (درصورت توافق سرمایه‌گذاران و عرضه‌کننده) یا واگذاری سهام به عرضه‌کننده از مزایای اوراق تبعی منتفع شود.

وی ادامه‌داد: همچنین در صورتی که قیمت اعمال اوراق تبعی کمتر از قیمت سهام مذکور در تاریخ سررسید باشد، سرمایه‌گذار الزامی به استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی نداشته و می‌تواند سهام خود را با قیمت بالاتر در بازار به فروش برساند.

معاون بازار بورس تهران تصریح‌کرد: با خرید سهام صنعت غذایی کوروش در روز عرضه اولیه، اوراق اختیار فروش تبعی به سرمایه‌گذاران تخصیص می‌یابد و نیازی به انجام معامله جداگانه برای خرید اوراق اختیار فروش تبعی نیست. همچنین تخصیص اوراق تبعی فقط در روز عرضه اولیه انجام می‌شود و در صورت خرید سهام مذکور در سایر روزها، تخصیص اوراق تبعی موضوعیت ندارد.

وی در پایان تاکید کرد: سرمایه‌گذارانی می‌توانند از اوراق تبعی استفاده کنند که سهام مذکور را تا سررسید اوراق نگهداری کنند و با فروش سهام قبل از سررسید، اوراق تبعی فاقد اعتبار خواهد بود.

براساس آگهی عرضه اولیه سهام شرکت صنعت غذایی کوروش با نماد غکورش فردا (چهارشنبه، پنجم خرداد ماه) تعداد 240 میلیون سهم معادل هشت درصد از سهام این شرکت به عنوان پانصد و چهل و ششمین شرکت در فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بخش «محصولات غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر» گروه «تولید روغن‌های حیوانی و نباتی» و طبقه «تولید روغن‌ها، چربی‌های گیاهی و حیوانی» در فهرست نرخ‌های بازار دوم و به شیوه ثبت سفارش برای کشف قیمت عرضه خواهد شد.

در این عرضه اولیه به هر کد معاملاتی حداکثر 500 سهم در دامنه قیمتی 28 هزار و 500 ریال تا 29 هزار و 950 ریال تعلق می‌گیرد.

اوراق اختیار فروش تبعی که در ایران به عنوان بیمه کردن سهام از آن یاد می‌شود، نوعی ابزار است که به ‌وسیله آن نوسانات و زیان سهام بیمه می‌شود.

فردی که اقدام به خریداری این اوراق می‌کند، در صورتی که در تاریخ اعمال، قیمت سهم پایین‌تر از نرخ توافقی باشد زیان او جبران خواهد شد.

تغییر نحوه بررسی روزانه معاملات اوراق تبعی در بورس

نحوه بررسی روزانه معاملات اوراق تبعی با هدف حمایت از سهام و سهام پایه آن در «دستورالعمل معاملات اوراق اختیار فروش تبعی» تغییر کرد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از تسنیم؛ مدیریت ابزار های نوین مالی بورس تهران اعلام کرد: با توجه به آخرین تغییراتی که در «دستورالعمل معاملات اوراق اختیار فروش تبعی» درنظر گرفته شده، نحوه بررسی روزانه معاملات اوراق تبعی با هدف حمایت از سهام و سهام پایه آن بدین شکل انجام خواهد شد:

در شرایطی که اوراق اختیار فروش تبعی به منظور حمایت از سهام منتشر ‌شود، در صورتی که در انتهای روز معاملاتی خرید اوراق تبعی، خریدار اوراق اختیار فروش تبعی، دارایی پایه را نحوه خرید اوراق تبعی تحت مالکیت نداشته باشد یا بیش از تعداد دارایی پایه در اختیار، اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کرده باشد یا مجموع خرید روز و مانده دارایی شخص در نماد تبعی مذکور از سقف خرید اعلامی در اطلاعیه عرضه برای هر کد بیشتر باشد، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد فاقد اعتبار بوده و وجه پرداختی جهت خرید پس از کسر هزینه های احتمالی در صورت وجود، به خریدار اوراق اختیار فروش تبعی بازگردانده خواهد شد.

پس از روز خرید اوراق تبعی و در سایر روزهای معاملاتی، در صورتی که سرمایه‌گذار سهام پایه خود را به فروش برساند اوراق تبعی آن نیز از درجه اعتبار ساقط و وجه خرید آن نیز به عرضه‌کننده تعلق خواهد یافت.

شایان ذکر است «اوراق اختیار فروش تبعی» در واقع همان طرح بیمه سهام است که توسط شرکت‌ها به فروش می‌رسند، که براساس آن فروشنده که همان شرکت منتشر کننده می‌باشد متعهد می‌شود تعداد معینی از سهام شرکت را به قیمت مشخصی که اصطلاحا به آن «قیمت اعمال» می‌گویند در تاریخ معین یا همان «تاریخ اعمال» از سهامدار خریداری کند.

شرکت‌های نحوه خرید اوراق تبعی منتشر کننده اوراق تبعی قبل از فروش این اوراق ملزم به انتشار اطلاعیه عرضه جهت اعلام عمومی ویژگی‌های آن می‌باشند. ضمن این که توصیه می‌شود سهامداران قبل از اقدام به خرید اوراق تبعی هر نماد، اطلاعیه عرضه آن اوراق را مطالعه کنند.

گفتنی است اوراق اختیار فروش تبعی سهام سه شرکت پتروشیمی با هدف حمایت از سهام این شرکت‌ها از امروز(سه‌شنبه) در بورس اوراق بهادار منتشر می‌شود. بر این اساس صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی خلیج فارس، اوراق اختیار فروش تبعی بر روی سهام شرکت پتروشیمی مبین با نماد معاملاتی «مبین» را با هدف حمایت از سهام این شرکت منتشر می‌کند.

همچنین صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی خلیج فارس در نظر دارد اوراق اختیار فروش تبعی بر روی سهام شرکت پتروشیمی پارس با نماد معاملاتی «پارس» را با هدف حمایت از سهام این شرکت از امروز (۷اردیبهشت) منتشر کند.

صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی خلیج فارس هم اوراق اختیار فروش تبعی بر روی سهام شرکت پتروشیمی نوری با نماد معاملاتی «نوری» را با هدف حمایت از سهام این شرکت امروز منتشر خواهد کرد.

سهام خود را بیمه کنید

در ۱۴ ماه اخیر با نزولی شدن بازار بورس، بسیاری از مردم و فعالان بازار سهام، سرمایه خود را از این بازار خارج کرده و به دنبال سرمایه‌گذاری‌های دیگری رفته‌ و بسیاری نیز در صف‌های طولانی فروش گیر افتاده‌اند و هر روز ذره ذره ارزش سرمایه آنها کمتر می‌شود.

به گزارش نبض بورس، مسئولان بازار سرمایه با مشاهده وضعیت ریزشی سهام و اعتراض مردم در پی راهکاری، اوراق فروش تبعی را به فعالان و شرکت‌های بورسی معرفی کردند. اوراق فروش تبعی به عنوان بیمه سهامداران خرد عمل کرده و تا حدودی می تواند نگرانی آن ها از بابت از دست رفتن سرمایه و ارزش سهام‌ برطرف کند. در واقع سهامدار با خرید اوراق تبعی، سهام خود را بیمه کرده و ریسک سرمایه‌گذاری خود را به حداقل می‌رساند. در واقع اوراق اختیار فروش تبعی که در ایران به عنوان بیمه کردن سهام از آن یاد می‌شود، ابزاری است که به‌وسیله آن نوسانات و زیان سهام بیمه می‌شود.

اوراق تبعی چیست؟

"اوراق اختیار فروش تبعی" در واقع همان طرح بیمه سهام است که توسط شرکت‌ها به فروش میرسد، براساس آن فروشنده که همان شرکت منتشرکننده است، متعهد می‌شود تعداد معینی از سهام شرکت را به قیمت مشخصی که اصطلاحاً به آن “قیمت اعمال” میگویند در تاریخ معین یا همان “تاریخ اعمال” از سهامدار خریداری کند. اوراق بیمه سهام طرحی است که علاوه بر تضمین اصل سرمایه افراد، سودآوری را برای سرمایه‌گذاران تضمین می‌کند.

تفاوت اوراق تبعی سهام با اوراق اختیار فروش

تفاوت اصلی اوراق تبعی سهام با اوراق اختیار فروش در این است که اوراق تبعی شرط مالکیت سهام را داراست، اما در اختیار فروش، دارنده اختیار فروش نیازی به داشتن سهم ندارد. در حقیقت اختیار فروش از کاهش قیمت سهام سود می‌برد و از افزایش آن زیان، اما اختیار تبعی در مقابل کاهش قیمت سهام زیانی نمی‌بیند، زیرا حق دارد، اختیار خود را نحوه خرید اوراق تبعی اعمال کند، اما در مقابل افزایش قیمت آن می‌تواند از حق خود استفاده نکرده و عقلا نیز از این حق استفاده نمی‌کند و می‌تواند آن را در بازار بفروشد.

اولین اوراق تبعی کی منتشر شد؟

طرح اوراق تبعی در تاریخ ۱۶ مرداد سال ۹۱ به عنوان «عرضه اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران» به تصویب شورای عالی بورس رسید و اجرایی شد. کارشناسان معتقدند این ابزار، راه‌حل مناسبی برای بازارسرمایه در شرایط ریزشی مانند فضای کنونی بورس بوده و کارایی مناسبی برای کاهش ریسک دارد.تیر 1393 معاملات اوراق اختیار فروش تبعی یا همان بیمه سهام 28شرکت در بورس آغاز شد. با اجرای این طرح بازار سرمایه عملا برای نخستین بار وارد کارزار رقابت با سیستم بانکی شد چرا که این اوراق می‌تواند به رقابت با سپرده‌های نحوه خرید اوراق تبعی نحوه خرید اوراق تبعی بانکی بپردازد و سرمایه‌گذارانی که دنبال سود بیشتری هستند را به سمت بورس جذب کند.

نحوه خرید اوراق تبعی

تمام اوراق تبعی منتشر شده در بورس، دارای نماد معاملاتی هستند که در اطلاعیه آنها درج می شود. شما می‌توانید با جستجوی نماد آنها در صفحات کارگزاری‌های بورسی، مقدار اوراق مورد نظر خود را باتوجه به قیمت در نظر گرفته شده برای هر ورق خریداری کنید.

به طور فرض اوراق تبعی قرار است که برای سهام شستا منتشر شود، موعد انتشار هم خرداد ماه است. برای این کار شما باید پیش از این که اوراق تبعی را بخرید، سهام شستا را از بازار بورس در پرتفوی خود خریداری کنید. این در اصل نخستین تفاوتی است که در ایران و سایر کشورها درباره این موضوع وجود دارد.

به طور مثال اگر تمایل داشته باشید که به مقدار ۵۰ هزار اوراق اختیار سرمایه گذاری تامین اجتماعی را در پرتفوی خود داشته باشید، این الزام وجود دارد که پیش از اعمال کردن دستور خریداری این اوراق، به میزان پنجاه هزار سهم در پرتفوی خودتان از این سهم داشته باشید تا اوراقش هم به شما برسد.

کاهش ریسک سیستماتیک

سهامدار می ‌تواند با در اختیار داشتن اوراق اختیار فروش تبعی، ریسک سیستماتیک را به حداقل برساند. به این ترتیب در صورتی که قیمت سهم شرکت در تاریخ مورد توافق تاریخ اعمال، exercise date کمتر از قیمت مورد توافق قیمت اعمال exercise price باشد دارنده اوراق اختیار فروش می‌تواند با دریافت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم در بازار عادی منتفع شود

نماد اوراق اختیار فروش تبعی چگونه شکل می‌گیرد؟

نماد اوراق اختیار فروش تبعی به‌صورت معمول از حرف «ه» همراه با قسمتی از نماد پایه و همچنین تاریخ سررسید اوراق تشکیل میشود. به‌عنوان ‌مثال برای سهم شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی«شستا» اوراق اختیار فروش تبعی با تاریخ سررسید خرداد سال 1401 با نماد "هشستا 103" منتشر میشود.

خریدار اوراق اختیار فروش تنها در تاریخ مقرر باید اختیار فروش را اعمال کند، پس‌ازاین تاریخ این اوراق اعمال نشده فرض میشود و تعهدی نسبت به آن وجود نخواهد داشت. از سویی مبلغ پرداخت‌شده بابت در اختیار گرفتن این اوراق به‌منزله پرداخت حق بیمه بوده و غیرقابل‌بازگشت است.

به این نکات توجه کنید

1- خریداران این اوراق حق فروش آن را تا تاریخ سر رسید نخواهند داشت، بنابراین از این لحاظ، این اوراق شبیه اوراق اختیار فروش اروپایی هستند.

2- این اوراق تنها به اشخاصی تعلق می‌گیرد که سهام شرکتی که اوراق اختیار فروش آن منتشر می‌شود را داشته باشند. مثلا: شخصی که سهام شرکت پتروشیمی کرمانشاه را دارد، می‌تواند اوراق اختیار فروش آن‌را خریداری کند.

3- خریداران تنها به میزان سهام تملک شده در بورس می‌توانند اقدام به خرید اوراق اختیار فروش تبعی کنند و نحوه خرید اوراق تبعی خرید بیش از آن تعداد امکان ‌پذیر نبوده و ابطال خواهد شد. بنابراین عرضه‌کننده اوراق تعهدی نسبت به مازاد خریداری شده نخواهد داشت.

4- این ابزار مالی سبب می‌شود تا با توجه به حذف ریسک در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاران به‌جای سرمایه‌گذاری در بازار پول به دنبال کسب سود بیشتر در بازار سرمایه باشند. زیرا علاوه بر اینکه سهامداران عمده در هنگام تعیین نرخ سهام در تاریخ اعمال می‌ تواند درصد بیشتری را نسبت به نرخ اوراق مشارکت اعلام کنند (مثلا به جای 20 درصد نرخ اوراق مشارکت، 25 یا 30 درصد در نظر بگیرند) می‌تواند با توجه به تعیین فواصل زمانی واگذاری اوراق اختیار فروش از سوی سهامدار عمده، نسبت به اوراق مشارکت که حداقل یکساله است سود و منفعت بیشتری را نصیب سهامدار کند.

5- از آن جایی که این اوراق تبعی توانایی معامله مجدد را ندارند، درنهایت سهام پایه‌ای که موضوعیت این اوراق را دارد تا زمان انتهایی معاملات، قابلیت معامله‌اش را از دست می‌دهد.

نحوه استفاده سرمایه گذاران حقیقی از این اوراق :

- در سررسید، خریدار این اوراق میتواند به شرط حفظ سهام پایه، با اعمال این اختیار، سهام خود را به قیمت تضمین شده که بالاتر از قیمت امروز است، به فروش برساند.

- همچنین اعمال اختیار می تواند از طریق پرداخت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت روز انجام شود و دارنده اوراق سهام خود را هم نگه دارد.

از آنجا که استفاده از این اوراق در آینده توسط خریدار اوراق اختیاری است، خریدار میتواند در صورتی که در سررسید، قیمت سهام از قیمت تضمین شده بالاتر باشد از اعمال آن خودداری کند و سهم را با قیمت بالاتر در بازار به فروش برساند.

شرط استفاده از اختیار فروش تبعی نگهداری سهام تا سررسید است و در صورت فروش سهام موضوع اوراق اختیار تبعی، اختیار مذکور هم منقضی می شود.

مزایای اوراق اختیار فروش تبعی

1. تضمین حداقل سود برای سهامداران.

2. کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و حمایت سهامدار عمده از سهام شرکت.

3. اعتماد سرمایه‌گذاران به سهامی که اوراق اختیار خرید تبعی برای آن‌ها منتشر میشود.

4. برخورداری سهامداران خرد از مزایای انتشار اوراق خرید تبعی.

5. عدم فروش سهام در بازارهای ریزشی و کم شدن هیجانات بازار.

معایب اوراق اختیار فروش تبعی

1 اتمام تعهد عرضه‌کننده اوراق پس از تاریخ اعمال.

2 وجود نداشتن بازار ثانویه برای معامله اوراق اختیار.

3 وجود سقف خرید برای هر کد معاملاتی

4 عرضه اوراق اختیار فروش تبعی سود مورد انتظار را تضمین نمی‌کند.

5 دارا بودن سهم در زمان خرید اوراق اختیار فروش تبعی

چگونه از لیست اوراق اختیار فروش تبعی مطلع شویم؟

برای مشاهده و پیگیری شرکت‌هایی که تاکنون اوراق اختیار فروش تبعی منتشر کرده‌اند و بررسی شرایط آنها می‌توانید به سایت tse.ir مراجعه کرده و در تب اطلاعات بازار قسمت لیست نمادهای معاملاتی به نماد مورد نظر خود دسترسی پیدا کنید.

نخستین عرضه اولیه بورس تهران به همراه اوراق اختیار فروش تبعی

با توجه به روند نزولی ادامه‌دار بازار سرمایه بورس تهران تصمیم گرفته شد همراه با عرضه‌های اولیه سهام شرکت‌ها اوراق تبعی آن را نیز منتشر کنند که در سال جاری همزمان با تخصیص سهام شرکت صنعت غذایی کوروش در نماد غکوروش، معادل دارایی هر یک از خریداران سهام در نماد غکوروش (تعداد سهام خریداری شده در روز عرضه اولیه)، اوراق اختیار فروش تبعی با نماد "هکوروش۱۰۳" تخصیص یافت. این روش باتوجه به شرایط نزولی بازار و با هدف رفع نگرانی و تضمین حداقل سود برای سرمایه‌گذاران اجرا شد و مشارکت‌کنندگان در این عرضه دیگر نگران افت قیمت سهام خود نبوده و اطمینان خاطر از فروش سهام خود در سررسید با قیمت مناسب را دارند. سرمایه‌گذارانی می‌توانند از اوراق تبعی استفاده کنند که سهام مذکور را تا سررسید اوراق نگهداری کنند بنابراین فروش سهام قبل از سررسید، اوراق تبعی را فاقد اعتبار خواهد کرد.