سبد سرمایه گذاری چیست؟
((همه تخم مرغ هایتان را در یک سبد نچینید)) قطعا همه ما حداقل یکبار این جمله معروف را شنیده‌ایم و احتمالا سعی کرده‌ایم آن را در مدیریت سرمایه خود بکار ببریم، اما نکته مهم آن است که تشکیل سبد سرمایه گذاری یا همان پرتفوی باید دارای یک سری مزایا و ویژگی هایی همچون تنوع بخشی (diversification) باشد تا بتوانیم بگوییم سبد مناسبی را تشکیل داده‌ایم.
پورتفولیو یا پرتفوی در لغت به معنای کیف دستی بوده، که در گذشته یک سرمایه‌گذار، مجموعه ای از اسناد و مدارک خود را درآن حمل میکرده، در واقع سرمایه سبد سرمایه گذاری چیست؟ گذارانی که سهام شرکت‌های بورسی را در اختیار داشتند هر روز به بازار بورس سر میزدند تا ببینند سرمایه آنها در چه وضعیتی قرار دارد. در اصطلاح مالی نیز به کنار هم قرار گرفتن ترکیبی از دارایی های مختلف مالی اعم از املاک و مستغلات، سهام شرکت‌ها، اوراق با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی با هدف تنوع‌بخشی و کاهش ریسک سرمایه گذاری را پرتفوی یا سبد سرمایه گذاری می‌گویند.
دلایل تشکیل پورتفو
سرمایه گذارانی که نظریه مدرن پرتفوی را قبول دارند، بر این باورند که ((حریف بازار نیستند)) پس می‌کوشند تا انواع مختلفی از اوراق بهادار را نگهداری کرده تا بتوانند بازدهی برابر با متوسط بازده بازار کسب کنند. در واقع در یک بازار کارا، اطلاعات جدید سریعاً به بازار منتقل می‌شود و در دسترس همه مردم است و هیچکس نمی‌تواند مرتباً بازده اضافی به دست آورد؛ در نتیجه قیمت سهم‌‌ها با اطلاعات جدید تعیین می‌گردد. با توجه به کارایی بازار و این نکته که قیمت سهام در هر لحظه با لحظه بعد از آن هیچ ارتباطی ندارد و اصطلاحاً تغییر سهام کاملا تصادفی است، پیش‌بینی قیمت‌های آتی هرگز ممکن نیست. پس سرمایه گذاران توانایی پیش‌بینی ندارند و می‌کوشند مجموعه متنوعی از اوراق بهادار را نگهداری کرده سبد سرمایه گذاری چیست؟ تا به نرخ بازدهی مطلوب خود که نزدیک به نرخ بازده بازار است دست یابند.
فروض اصلی تئوری مدرن پرتفوی عبارتند از :
- سرمایه گذاران ریسک گریزند، یعنی به ازای ریسک معین بازده بالاتر و به ازای بازده معین، ریسک کمتری را خواهانند.
- پایه و اساس تصمیمات سرمایه گذاران تابعی از ریسک و بازده موردانتظار است.
انواع پرتفوی
در هنگام چیدن ترکیب پرتفوی می‌توان چندین نوع استراتژی را بکار برد:
- استراتژی محافظه کارانه: در این استراتژی تلاش بر حفظ ارزش پورتفوی در برابر تورم است و انتظار این است با یک ریسک معقول، بازدهی مناسبی به ارمغان آورده شود.
- استراتژی تهاجمی: برخلاف استراتژی قبلی در این مورد سعی بر آن است از اوراق بهاداری در ترکیب پورتفوی استفاده شود که با توجه به ریسک بالاتر، بازده بیشتر از تورم را نیز به همراه داشته باشد.
نکته قابل توجه آن است که با اضافه شدن ابزارهای معاملاتی جدید، قدرت تنوع‌سازی سبد سرمایه گذاری نیز بالطبع افزایش یافته است. همچنین می‌توان استراتژی مابین تهاجمی و محافظه‌کارانه را برگزید.
سبد سهام چیست؟ نکاتی درباره پرتفوی بورسی
در این مقاله قصد داریم به صورت اجمالی به بررسی مفهوم سبد سهام یا پرتفوی بورسی بپردازیم. این مقوله میتواند تا حد بسیار زیادی ریسک سرمایه‌گذاری در بورس را کاهش دهد. افراد مبتدی معمولا به این نکته توجه نمی‌کنند و آن را جدی نمی‌گیرند. سبد سهام چیست و یک پرتفوی خوب چه ویژگی‌هایی دارد. با ما همراه باشید تا با جزئیات این مبحث آشنا شوید.
سبد سهام چیست؟
سبد سهام یا پُرتفُوی بورسی ترکیبی مناسب از انواع سهام است، که یک سرمایه‌گذار آنها را خریداری کرده است. هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم کردن ریسک سرمایه‌گذاری بین چند سهم است؛ بدین ترتیب، سود یک سهم میتواند ضرر سهام دیگر را جبران کند. یک پرتفوی بورسی شامل سهم‌هایی از انواع گروه‌های بورسی است که میتواند به لحاظ بنیادی باهم تفاوت بسیاری داشته باشد. فلسفه تشکیل سبد سهام همان ضرب المثل قدیمی است که می‌گوید: “همه تخم مرغ‌ها را در یک سبد نگذارید”. حتی مادر بزرگ‌های ما هم با این مقوله آشنا بوده‌اند و همیشه به بقیه توصیه می‌کردند که همه پول‌ها رو در یک جیب قرار ندهید چرا که در صورتی که جیب شما را بزنند همه دارایی شما نابود خواهد شد. بنابراین پرتفوی بورسی یعنی یک سبد از سهام شرکت های مختلف.
سبد سهام شامل چه سهم‌هایی است؟
یک پرتفوی مناسب میتواند شامل همه گروه‌های بورسی باشد. میتوانید از هر گروه یک یا دو سهم مناسب را در سبد خود داشته باشید. یک پرفوی بورسی میتواند شامل شرکت‌های سرمایه گذاری، گروه خودروییریال دارویی، پتروشیمی، غذایی، پالایشی و غیره باشد. اما اگر پول شما آنقدر نیست که بتوانید از همه گروه ها سهام خریداری کنید، جای نگرانی نیست. صندوق های سرمایه گذاری این کار را کرده‌اند و شما میتوانید سهام این صندوقها را خریداری کنید. بسیاری از کارشناسان سرمایه‌گذاری توصیه میکنند بخشی از سبد سهام خود را به شرکت‌ها و هولدینگ‌ها اختصاص بدهید و همچنین از ترکیب سهام کوچک و بزرگ در سبد خود استفاده کنید. تمامی این کارها برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس است. بهترین حالت این است که در پرتفوی خود از سهم هایی که مخالف هم حرکت میکنند، داشته باشید. برای مثال گروه خودرویی و پتروشیمی در ایران معمولا روند‌های مخالفی دارند.
آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.
آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .
نحوه تقسیم سرمایه در سبد سهام
حال که تصمیم گرفتید که سبد سهام تشکیل بدهید و سهام مورد نظر خود را بر اساس تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال انتخاب کرده‌اید، زمان آن رسیده است که سرمایه خود را بین آنها تقسیم کنید. این تقسیم بندی نباید الزاما به طور مساوی انجام گیرد. تقسیم سرمایه نیز باید بر اساس میزان تحمل ریسک و شرایط بازار و همچنین شرایط سن و سال شما باشد. بله حتی سن شما در این مورد اهمیت دارد. یک فرد کهنسال نباید 70 در صد سرمایه خود را در یک سهم سرمایه گذاری کند. البته این مسئله به نوع سرمایه شما هم بستگی دارد. آیا شما پاداش بازنشستیگی خود را برای سرمایه گذاری در بورس انتخاب کرده اید یا خانه خود را فروخته و به بورس آورده اید!! همیشه توصیه می‌شود پولی را در بورس سرمایه گذاری کنید که لازم ندارید! اما مگر می‌شود کسی پولش را لازم نداشته باشد؟! این مسئله میتواند برای هر کسی یک معنی خاص داشته باشد. به هر حال شما نباید خانه خود را بفروشید و سهام بخرید. اما اگر به هر دلیلی این کار را کرده اید، باید توازن را در پرتفوی خود رعایت کنید. به این معنی که سرمایه خود را به طور مساوی بین سهام های پرتفوی خود تقسیم کنید و همیشه 30 درصد نقد باشید. گاهی شرایط بازار به گونه‌ای است که همه گروه های بورسی و همه 500 سهام بورسی نزولی می‌شود و اگر 30 درصد سرمایه خود را نقد باقی گذاشته باشید میتوانید از فرصت بوجود آمده به خوبی استفاده کنید و زودتر از ضرر خارج شود.
تک سهم شدن نقطه مقابل تشکیل پرتفوی یا سبد سهام است
تک سهم شدن مثل یک قارچ سمی برای سهامدار بورس مضر است. باید بدانید رم یک شبه ساخته نشده است اما هیروشیما یک شبه خراب شده است! این مطلب را هرگز فراموش نکنید. شاید تک سهم شدن گاهی نتیجه بدهد و شما را به سرعت به سود زیاد برساند اما یک باره همه آن را پس خواهد گرفت. همه کارشناسان بر این باورند که نخستین و ساده‌ترین اصل سرمایه‌گذاری در بورس، تقسیم دارایی‌ها یا تشکیل سبدی از سهم‌های متنوع است. تقسیم دارایی باعث می‌شود تا ریسک سرمایه‌گذاری در بورس به طور محسوسی کاهش یابد. هر چه سبد دارایی‌هایتان از تنوع بیشتری برخوردار باشد، سرمایه‌گذاری مطلوب‌تری خواهید داشت، البته این موضوع بدان معنا نیست که دارایی‌هایتان را آنقدر خرد کنید که کنترل سهم‌های مختلف را از دست بدهید! بلکه باید از قاعده‌ای منطقی پیروی کنید. توزیع وزن سرمایه بر روی چند سهم به‌جای تک سهم شدن، نخستین گام عینیت بخشیدن به اصل تشکیل سبد سهام است.
تک سهم شدن و خرید یک سهم و سرمایه گذاری تنها بر روی یک شرکت، میتواند آخرین سرمایه گذاری شما در بورس باشد! بنابراین تشکیل سبد سهام را فراموش نکنید.
آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.
تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.
مفهوم بازده در سرمایه‌گذاری
بازده چیست؟ منظور از بازدهی سرمایه‌گذاری چیست؟ هدف اصلی هر نوع سرمایه‌گذاری، کسب سود است. آشنایی با انواع سود، بازده و نحوه دریافت آن، اولین قدم در شروع سرمایه‌گذاری است.
بازده سرمایه‌گذاری یعنی درآمدی که شما از سرمایه‌گذاری خود در مدت زمان مشخصی به دست می‌آورید.
بازده به زبان ساده، یعنی سود یا زیانی که از سرمایه‌گذاری نصیب شما می‌شود. این بازده میتواند از انتظار شما بیشتر یا کمتر باشد . افراد برای کسب سود و افزایش ثروت، در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری میکنند. بعضی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری دارای سود مشخص و تضمین شده هستند و بعضی دیگر هیچ نوع سودی را تضمین یا تعیین نمی‌کنند. هر شخص با توجه به اهداف و انتظارات خود در این گزینه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند .
شما نیز بسته به نوع شخصیت خود از نظر ریسک‌پذیری باید یکی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری را انتخاب کنید .
ریسک و بازده همیشه در کنار هم معرفی می‌شوند و دو مفهوم به هم پیوسته‌اند. در حالت کلی هرچه بازده انتظاری از یک دارایی بیشتر باشد، ریسک بیشتری نیز مورد انتظار خواهد بود. . بنابراین شما قبل از در نظر گرفتن هر گزینه سرمایه‌گذاری، باید میزان ریسک‌پذیری و انتظار خود از سرمایه‌گذاری را مشخص کنید .
به طور کلی دو نوع بازده وجود دارد و ماهیت این دو با هم متفاوت است :
- بازده تحقق‌یافته
- بازده مورد انتظار
بازده تحقق‌یافته در مقابل بازده مورد انتظار
بازده تحقق یافته یا Realized return به بازدهی گفته می‌شود که هم‌اکنون کسب شده و به وقوع پیوسته است .
بازده مورد انتظار یا Expected Return بازدهی است که شما به عنوان سرمایه‌گذار انتظار دارید در آینده از سرمایه‌گذاری روی یک دارایی به دست بیاورید .
این بازده با عدم اطمینان همراه است؛ زیرا امکان دارد که اتفاق نیفتد. بازه زمانی سرمایه‌گذاری نیز بر احتمال دستیابی به بازده مورد انتظار تاثیر دارد؛ در بازه‌های بلندمدت امکان به وقوع پیوستن بازده مورد انتظار افزایش می‌یابد. برای مثال شاید بازده یک دارایی در یک ماه ۱ درصد ولی در بازه ۱ ساله ۳۰ درصد باشد .
عوامل متعددی بر بازده تاثیر می‌گذارند. برای مثال می‌توان به نسبت‌های مختلف اشاره کرد؛ مواردی مانند نسبت‌های نقدینگی، اهرمی، سودآوری و فعالیت، انواع ریسک و نوسانات قیمتی .
به طور معمول بازده دو بخش دارد. بخش اول وجه نقدی است که به طور مستقیم از درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری به دست می‌آید و بخش دوم، سود یا زیانی است که از تغییر قیمت فروش یا خرید نصیب سرمایه‌گذار می‌شود .
بازده مورد انتظار در سرمایه‌گذاری تنها برای سرمایه‌گذاری در بورس و سهام مطرح نیست. در هر نوع سرمایه‌گذاری شما میتوانید میزان ریسک و بازده مورد انتظار خود را در بازه زمانی مشخص، تعیین کنید .
سبد سهام چیست؟ نحوه تشکیل سبد سهام چگونه است؟
سبد سهام چیست؟
وقتی شما وارد بازار سهام می شوید و قصد سرمایه گذاری در این بازار را دارید حتما عبارت سبد سهام یا Stock portfolio را به تعداد زیادی خواهید شنید. سبد سهام عبارت است از تخصیص دارایی خود میان چندین سهم، به‌صورتی که ریسک سرمایه‌گذاری ما را کاهش دهد. فعالان بازار بورس گاها به‌جای سبد سهام از عبارت تشکیل پرتفوی نیز استفاده می کنند. همواره در ذهن خود یادآوری کنید که برای تشکیل سبد سهام باید موارد مختلفی را در نظر گرفت. به عبارتی دیگر تشکیل پرتفوی یعنی اینکه سرمایه گذار به جای اینکه سرمایه خود را روی یک سهم سرمایه گذاری کند آن سرمایه را روی چندین سهم متفاوت سرمایه گذاری می کند تا باعث کاهش ریسک و افزایش سود شود زیرا اگر سهمی دچار مشکل شد تمام سرمایه از بین نرود و سهم های دیگری که بر روی آن ها سرمایه گذاری شده اند آن خسارت را پوشش دهند. برای خرید سهام ابتدا باید در سامانه سجام ثبت نام کرد تا کد بورسی دریافت کنید.
- اگر نتوانید سبد خوبی تشکیل دهید ممکن است مقدار ضرر شما از ضرر یک سهمی بودن نیز بیشتر شود.
انواع سبد سهام:
در سبد سرمایه گذاری چیست؟ این قسمت به برخی از سبدها اشاره می کنیم:
۱- سبد رشدی: بهترین انتخاب برای یک سرمایه گذار انتخاب سبد رشدی است زیرا در این سبد ارزش سهام با سرعت بالایی رشد می کند همچنین باید این نکته مهم را بدانیم که این روش با ریسک بالایی نیز همراه است.
۲- سبد درآمدی یا Income Portfolio: این روش دارای ریسک بسیار پایین است و همچنین دارای درآمد، سود دهی و ارزش سهامی ثابت می باشد. مقدار سود تقسیمی در شرکت‌ها، بستگی به نوع تجارت شرکت، جایگاه آن در بازار، درآمد‌ها آنها دارد.
۳- سبد محافظه کارانه: سرمایه گذارانی که آمادگی پذیرش ریسک و ایجاد رشد نسبی،برایشان از اهمیت بالایی برای محافظت از ارزش سرمایه برخوردار است مناسب میباشد.
۴- سبد تهاجمی یا Aggressive Portfolio: این سبد ها دارای ریسک و بازدهی بالایی هستند. معمولاً توسط سرمایه گذارانی که آمادۀ مواجه با ریسک هستند و در برابر نوسانات بالا مقاومت دارند مدیریت می شود.
۵- سبد سوداگرانه یا Speculative Portfolio: شرکت‌های جدیدی که آینده‌شان نامعلوم است، اما اگر همه چیز خوب پیش برود، می‌توانند ارزش خوبی ایجاد کنند، این شرکت‌ها جزءِ شرکت‌های بسیار پرریسک محسوب می‌شوند. هرچه تجربه افراد بیشتر باشد در گرداندن چنین سبدی موفق‌تر خواهند بود و انتخاب یک سهم درست در این سبد میتواند سود زیادی را در زمان کوتاهی نصیب فرد کند.
۶- سبد ترکیبی یا The Hybrid Portfolio: این سبد سرمایه‌گذاری مخصوص به سهام نیست و اقلام دیگری مانند اوراق قرضه، بورس‌های کالایی، املاک و مستغلات و حتی سرمایه‌گذاری در این سبد وجود دارد.برای داشتن درآمد از این سبدها خرید اوراق قرضه با سررسیدهای متفاوت از هم است. معمولا اقلام تشکیل‌دهنده چنین سبدی بهتر است همبستگی منفی نسبت به همدیگر داشته باشند.
۷- سبد دفاعی یا Defensive Portfolio: این نوع سبد با نوسانات شدید بازار دچار مشکل نمی شود، سهام این نوع سبدها از شرکت‌هایی که محصول یا خدمات آنها به صورت همیشگی دارای یک تقاضای پیوسته و در یک محدوده نسبتا ثابت و مشخص در واحد زمان باشد خریداری می شود. همچنین در برابر ضرر و زیان های بازار، وضعیت اقتصادی کشور در امان هستند. در تشکیل این سبدها داشتن سهامی با P/E پایین نسبت به متوسط بازار و همچنین سهامی با بتای پایین است.
تشکیل سبد دارایی
محمود باغجری می‌گوید: یکی از بهترین روش‌های سرمایه‌گذاری ایجاد سبدی از دارایی‌هاست. سبدی مرکب از طلا (می‌توان از سهم‌هایی که به نوعی با طلا در ارتباط هستند استفاده کرد)، سهام (به‌ویژه سهامی که تاکنون رشد زیادی نکرده‌اند و شرکت از وضعیت و سوددهی مناسبی برخوردار باشد)، ملک (زمین و ساختمان)، اوراق قرضه یا سپرده بانکی (البته وزنش کم باشد) میتواند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد.
استاد دانشگاه شهید بهشتی معتقد است شرایط عدم قطعیت به مراتب از شرایط توام با ریسک در اقتصاد بدتر است. در وضعیت ریسک گزینه و ریسک‌های احتمالی مترتب بر هر گزینه مشخص است اما در شرایط عدم قطعیت حدس درباره گزینه‌های احتمالی هم کار سختی است. با وجود این محمود باغجری در پاسخ به این پرسش که بهترین روش مدیریت دارایی‌ها در شرایط عدم قطعیت چیست، می‌گوید یکی از بهترین روش‌های سرمایه‌گذاری ایجاد سبدی از دارایی‌هاست. سبد سرمایه‌گذاری ترکیبی از طلا (می‌توان از سهم‌هایی که به نوعی با طلا در ارتباط هستند استفاده کرد)، سهام (به‌ویژه سهامی که تاکنون رشد زیادی نکرده‌اند و شرکت از وضعیت و سوددهی مناسبی برخوردار باشد)، ملک (زمین و ساختمان)، اوراق قرضه یا سپرده بانکی (البته وزنش کم باشد) میتواند گزینه‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد.
هم‌افزایی مولفه‌های چندگانه اقتصادی و غیراقتصادی در اقتصاد ایران چه شرایطی را پیش آورده است؟ آیا شرایط کنونی را می‌توان ریسک نامید یا (بدتر از آن) در وضعیت عدم قطعیت (uncertainty) به سر می‌بریم؟
مطمئناً حال و روز این روزهای اقتصاد هم منتج از فضای سیاسی کشور و هم منتج از متغیرهای اقتصادی است و متاسفانه باید اذعان داشت که برآیند این دو مولفه (سیاسی و اقتصادی) در این روزها نامطلوب بوده و به همین دلیل شرایط خاصی برای اقتصاد و وضعیت زندگی مردم به وجود آمده است.
بنابراین آنچه در این روزها در اقتصاد و رفتار عاملان اقتصادی (مردم و بنگاه‌های اقتصادی) مشاهده می‌شود با رفتار معمولی متفاوت است و تلقی عاملان اقتصادی از وضعیت این روزها، همان شرایطی است که شما اشاره کردید، یعنی عدم قطعیت. همان‌طور که می‌دانید شرایط عدم قطعیت به مراتب از شرایط توام با ریسک در اقتصاد بدتر است. در وضعیت ریسک گزینه و ریسک‌های احتمالی مترتب بر هر گزینه مشخص است اما در شرایط عدم قطعیت حدس درباره گزینه‌های احتمالی هم کار سختی است. الان به نظرم در این شرایط به سر می‌بریم.
سناریوهای خوش‌بینانه و بدبینانه برای اقتصاد کشور و متعاقب آن بازارهای مالی و کالایی تا پایان سال چه خواهد بود؟ چه دارایی‌هایی بیشتر در معرض خطر قرار دارند؟
همان‌طور که اشاره کردم شرایط این روزهای اقتصاد بر اثر عدم قطعیت ملتهب شده که عمدتاً از پارامترهای سیاسی نشات گرفته است. به دلیل اینکه داده محدودی در اختیار هست، تحلیل دقیقی نمی‌توان ارائه کرد. اما شرایط خوش‌بینانه متصور برای این روزها، این است که ایران و آمریکا بتوانند به تفاهماتی برسند و این تفاهم اگر به صورت علنی منتشر شود احتمالاً بتواند تاثیر مثبتی بر بازارهای اقتصادی بگذارد.
وضعیت بدبینانه نیز این است که شرایط تحریمی که از اواسط آبان‌ماه شروع می‌شود، کشورهای زیادی با این تحریم‌ها همراهی کنند و در داخل کشور نیز موضوعاتی همچون فساد و درگیری‌های سیاسی اجتماعی تشدید شود، که این شرایط میتواند وضعیت بغرنجی به بار بیاورد.
در هر دو سناریو افرادی زیان خواهند دید. چنانچه تفاهمی بین ایران و آمریکا رخ دهد، قیمت‌های ارز (دلار و یورو) و طلا تا حدی کاهش خواهش یافت که دارندگان این دارایی‌ها ضرر خواهند کرد. و برعکس چنانچه تحریم‌ها با شدت و حدت زیادی آغاز شود؛ عموم مردم به‌ویژه کسانی که دارایی خاصی ندارند یا فقط ریال دارند، ضرر خواهند کرد.
با توجه به شواهد موجود اگرچه در ماه‌های اخیر، طیف زیادی از مردم ریال خود را به سایر دارایی‌ها تبدیل کرده‌اند، اما همچنان افراد زیادی هستند که یا ریالی نداشته‌اند که تبدیل به سایر دارایی‌ها کنند یا به شدت ریسک‌گریز بوده‌اند و همچنان ریال نگهداری کرده‌اند در هر صورت به نظر می‌رسد تعداد افرادی که از تشدید تحریم‌ها ضرر کنند، بیشتر خواهد بود. البته باید به این نکته توجه داشت که بیشتر افرادی که ریال را به سایر دارایی‌ها تبدیل کرده‌اند، شاید توانسته باشند ارزش دارایی‌های خود را حفظ کرده باشند و تعداد بسیار اندکی هستند که در این روزها، سود واقعی کسب کرده باشند.
در چنین شرایطی حرکت به سمت دارایی‌های مالی (اوراق، سهام و. ) بهتر و ایمن‌تر است یا حرکت به سمت دارایی‌های فیزیکی (زمین ساختمان خودرو و. )؟
اگر بازارها را سبد سرمایه گذاری چیست؟ دنبال کرده باشید، طی چند ماه گذشته، ارز و طلا به شدت رشد داشته‌اند به طوری که شدت افزایش در این دو بازار، تعادل را در تمامی بازارها به هم ریخته است و بقیه بازارها هم شروع به اصلاح کرده‌اند. بازار مسکن، خودرو، لوازم خانوادگی، مواد غذایی و. همگی افزایش قیمت داشته‌اند. در این مدت بازار سرمایه نیز شروع به اصلاح و رشد کرده است و این روزها شاهد این هستیم که بورس دارد هر روز رکورد می‌زند. البته باید در همین‌جا اشاره کنم که رشد سهام شرکت‌های فعال در بورس فاندامنتالی بوده یعنی دارای دلیل منطقی است و این‌طور نیست که بگوییم هیجانی است یا حباب دارد. عمده شرکت‌هایی که سهام آنها رشدهای خوب داشته، محصول صادراتی داشته و طبیعی است که با افزایش نرخ ارز، فروش و بالطبع سودآوری این شرکت‌ها افزایش یافته است و از این‌رو سهام این شرکت‌ها هم افزایش یافته است. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که ورود نقدینگی به بازار سرمایه، بسیار بهتر از ورود نقدینگی به ارز و طلاست. چراکه ورود نقدینگی به بورس باعث رونق در شرکت‌ها و بخش تولید می‌شود و تا حدودی جلو سفته‌بازی و دلالی را می‌گیرد.
به همین جهت برای پاسخ به سوال سبد سرمایه گذاری چیست؟ سبد سرمایه گذاری چیست؟ شما، باید ترجیحات سرمایه‌گذار را شناخت تا بر اساس آن پاسخ داد. مثلاً در مورد بازار سرمایه باید بدانیم مشتمل بر سهام و اوراق با درآمد ثابت و. است. این دارایی‌ها ویژگی‌های خاصی دارند که با سایر بازارها تفاوت دارد که از جمله می‌توان به قدرت نقدشوندگی اشاره کرد.
بازارهایی که شما نام بردید هر کدام تاکنون جهش‌هایی داشته‌اند و توانسته‌اند تا حدی خود را اصلاح کنند. مثلاً متوسط فروش مسکن در شهر تهران کمتر از 50 درصد رشد داشته یا خودرو دارای رشدهای قابل ملاحظه‌ای بوده. بورس هم تا چند روز پیش حدود 69 درصد رشد یافته است. بنابراین از این لحاظ تقریباً بازارها یک مرتبه خود را اصلاح کرده‌اند. در اصلاح‌های بعدی، هر بازاری که از متوسط سایر بازارها عقب افتاده باشد، خود را اصلاح می‌کند.
به نظرم بازار مسکن از بازارهایی است که جا دارد خود را تا حد دیگری اصلاح کند. اما بعید می‌دانم که به این زودی حرکت خود را شروع کند. بنابراین بازار مسکن فعلاً در فاز استراحت باقی می‌ماند تا شرایط ثبات بیشتری در اقتصاد حاکم شود.
در بازار خودرو طبق اطلاعاتی که من دارم تعدادی از خودروسازان در حال مذاکره با مسوولان برای افزایش قیمت‌های خود هستند و به زودی محصولات یکی دو تا از شرکت‌های خودروساز خارجی (عمدتاً چینی) قیمت‌های خود را افزایش خواهند داد.
بنابراین همان‌طور که می‌بینید همه بازارها بسته به کشش متقاضیان افزایش قیمت داشته‌اند.
شاید خیلی از مردم در شرایط فعلی حاضر به نگهداشت وجه نقد به شیوه مرسوم خود در قالب سپرده‌های بانکی نباشند. پیشنهاد شما چیست؟ جریان بی‌برنامه پول از بانک‌ها به سمت بازارهای غیرمالی چه اثراتی در سطح کلان اقتصاد و چه اثراتی برای خود افراد در پی خواهد داشت؟
در این شرایط اقتصادی که شرایط بسیار خاصی هست نباید از مردم انتظار داشت که همچنان پول‌های خود را در بانک‌ها نگهداری کنند. بالاخره مردم طبق نظریات اقتصادی عقلانی عمل میکنند و به دنبال حفظ ارزش پولشان هستند. مردم وقتی می‌بینند که قیمت همه محصولات در حال افزایش است، تمام تلاش خود را میکنند تا بتوانند قدرت خرید خود را حفظ کنند و برای رسیدن به این منظور هر کس در حد توان خود دست به خرید یکسری از دارایی‌ها می‌زند. گروهی ارز و سکه می‌خرند، گروهی مسکن و گروهی سهام و بقیه دارایی‌ها. به عبارت دیگر در این شرایط، ریال تقریباً پول داغ است و عمده مردم تلاش میکنند این پول داغ را به افراد دیگر منتقل کنند.
لازم می‌دانم کمی درباره اصطلاح خروج پول از بانک‌ها توضیح دهم. ببینید پول تقریباً از سیستم بانکی خارج نمی‌شود بلکه پول از سرفصل سپرده بلندمدت خارج و به سرفصل سپرده جاری یا کوتاه‌مدت منتقل می‌شود. بنابراین در این روزها عملاً ریال از بانک‌ها خارج نشده است بلکه چرخش پول بسیار افزایش یافته و پول‌ها در حساب‌های کوتاه‌مدت یا جاری نگهداری می‌شوند. بنابراین با توضیحاتی که ارائه دادم، من خیلی موافق این نیستم که پول بی‌برنامه از بانک‌ها خارج می‌شود، بلکه پول‌ها با هدف سرمایه‌گذاری و تبدیل به سایر دارایی‌ها از بانک‌ها خارج می‌شوند. البته در نوع سرمایه‌گذاری و کیفیت آن می‌شود بحث‌های زیادی کرد.
اقتصاد ایران پس از تغییرات شدید نرخ ارز دارد به سطوح جدید تعادلی می‌رسد که اگر همچنان نرخ ارز افزایش یابد دوباره این تعادل‌ها تغییر خواهد کرد. بنابراین در بعد اقتصاد کلان این اتفاق در حال رخ دادن است. در بحث فردی و از دیدگاه سرمایه‌گذاری باید مردم توجه داشته باشند که اگرچه نگهداری ریال در این ایام مناسب نیست اما باید در سرمایه‌گذاری‌هایی که میکنند دقت به خرج دهند تا مبادا زیانی متوجه آنها شود.
در اینجا باید یک نکته هم از دیدگاه اقتصاد سیاسی مطرح کنم و آن این است که اگرچه من تاکید دارم که اقتصاد ایران در حال رسیدن به تعادل‌های جدید است اما یادمان نرود که اتفاقات اخیر بسیاری از مردم را وارد محدوده فقر کرده است، بنابراین در صورت فشار بیشتر بر مردم، تعادل‌های جدید شکننده هستند و ممکن است اثرات اجتماعی رفتارهای مردم اتفاقات ناخوشایندی به همراه داشته باشد که امیدوارم شاهد آن روزها نباشیم.
بهترین روش‌های مدیریت دارایی‌ها برای سرمایه‌گذاران و سایر فعالان اقتصادی چیست؟
یکی از بهترین روش‌های سرمایه‌گذاری ایجاد سبدی از دارایی‌هاست که من فکر می‌کنم همچنان در این شرایط نیز مفید باشد.
سبد سرمایه‌گذاری ترکیبی از طلا (می‌توان از سهم‌هایی که به نوعی با طلا در ارتباط هستند استفاده کرد)، سهام (به‌ویژه سهامی که تاکنون رشد زیادی نکرده‌اند و شرکت از وضعیت و سوددهی مناسبی برخوردار باشد)، ملک (زمین و ساختمان)، اوراق قرضه یا سپرده بانکی (البته وزنش کم باشد) میتواند گزینه‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد.
درباره سرمایه‌گذاری باید به یک نکته اشاره کنم. ببینید اقتصاد ایران در حال حاضر در شرایط خاصی به سر می‌برد و همه مردم نیز کم و بیش از این موضوع خبر دارند.
در این شرایط ممکن است فرصت‌هایی برای تک‌تک افراد به وجود بیاید که با سرمایه‌گذاری در آنها فرد بازدهی کسب کند اما اگر قرار باشد همه افراد به این شکل رفتار کنند و همگی به فکر حداکثر کردن منفعت شخصی باشند ممکن است عواقب خطرناکی برای اقتصاد کشور به وجود بیاورد. مثلاً چنانچه همه افراد به دنبال این باشند که در سبد سرمایه‌گذاری خود ارز (دلار و یورو) نگهداری کنند، تقاضا برای ارز افزایش یافته و از این‌رو قیمت ارز افزایش می‌یابد و این افزایش بر سایر بازارها تاثیر می‌گذارد.
به همین دلیل توصیه می‌شود در این شرایط و هنگام سرمایه‌گذاری بحث‌های اخلاقی و اجتماعی رعایت شود. می‌دانم درباره موضوعی که مطرح کردم بحث‌های متعددی وجود دارد و بدون شک یکسری از افراد مخالف این دیدگاه هستند اما این یک واقعیت است. در اقتصاد از این قبیل موارد وجود دارد که مشهورترین آنها معمای تناقض خست است.
بنابراین با لحاظ مورد بالا؛ سرمایه‌گذاری در بورس میتواند بهترین گزینه باشد چراکه در واقع نقدینگی به سمت تولید حرکت کرده است و بازدهی به دست آماده حاصل از سرمایه‌گذاری در بورس با منافع کل همخوانی بیشتری دارد.
در هرکدام از این سناریوها چگونه می‌توان اثرات سوء را به حداقل رساند؟
تشکیل سبد دارایی میتواند تا حدودی تعادل بین بازدهی و ریسک را برقرار کند. با توجه به تاکید ما بر سرمایه‌گذاری در بورس لازم است در این خصوص توضیحاتی ارائه شود. اولاً، سرمایه‌گذاری در بورس تا حدی تخصصی است (البته نه آنقدر که افراد ناآشنا با بورس تصور میکنند) به همین دلیل توصیه می‌شود افرادی که از دانش کمتر برخوردارند، به صندوقها مراجعه کنند. دوم، اینکه در این روزها که بورس بازدهی مناسبی به سرمایه‌گذاران می‌دهد و طبیعتاً وسوسه‌برانگیز شده است، باعث نشود که افراد تمام آنچه دارند را بفروشند و در این بازار سرمایه‌گذاری کنند. مرسوم است که می‌گویند پول مازاد خود را به بازار بورس بیاورید و همچنین ریسک ضرر را برای خود متصور باشید.
کدام بازارها می‌توانند در چنین شرایطی مامن مناسب‌تری از جهت تناسب ریسک و بازدهی باشند؟
در بازار مسکن احتمال اینکه قیمت‌ها کاهش یابد بسیار پایین است مگر اینکه گزینه جنگ یا زلزله مطرح باشد که در این صورت قیمت‌ها کاهش خواهد یافت. پس اگر شرایط نرمال باشد، ریسک کاهش قیمت در بازار مسکن نزدیک به صفر است، بنابراین برای کسانی که به دنبال سرمایه‌گذاری مطمئن می‌گردند، گزینه بازار مسکن مناسب خواهد بود. همچنین باید این نکته را نیز در نظر داشته باشیم که هنوز بازار مسکن خودش را با قیمت‌های جدید نهاده‌های خود وفق نداده است، بنابراین در یک بازه میان‌مدت میتواند بازدهی خوبی به همراه داشته باشد. البته درباره بازدهی در بخش مسکن باید سمت تقاضا را نیز تحلیل کرد. منظورم این است که قدرت خرید مردم را نیز باید لحاظ کرد.
در بازار طلا و ارز اگر روابط ایران و آمریکا بهبود یابد قیمت‌ها در هر دو بازار کاهش خواهد یافت. با هر فرمولی که حساب کنید قیمت ارز و بالطبع طلا در بازار آزاد در حال حاضر بیشتر از ارزش ذاتی آن است. اما اگر روابط سیاسی خراب‌تر شود و تحریم‌های واقعی آغاز و اثرات آن سنگین باشد، با توجه به انتظارات جامعه، قیمت‌ها در هر دو بازار افزایش خواهد یافت.
اما بازار سرمایه به‌رغم رشد مناسب، هنوز پتانسیل رشدهای بیشتر را دارد. در خصوص سرمایه‌گذاری در این بازار، باید سهامی خریده شوند که هنوز رشد چشمگیری نداشته‌اند.
در بازار پول اگرچه نرخ سود در سیستم بانکی کمی افزایش یافته و شاید بیشتر هم شود اما فعلاً گزینه جذابی برای سرمایه‌گذاری نیست.
سایر بازارها (بازار خودرو، لوازم خانگی و. ) در حال حاضر خود را با ارزش دلار و یورو تنظیم میکنند با این تفاوت که قیمت‌ها در این بازارها به سمت پایین چسبندگی دارند. یعنی حتی اگر قیمت دلار کاهش یابد، قیمت‌ها در این بازارها کاهش کمتری نسبت به کاهش دلار خواهند داشت.
نقش سیاستگذار و آحاد مردم و سرمایه‌گذاران در کاستن از التهابات اقتصادی فعلی و احتمالاً آتی چیست؟
اشاره کردم، افراد حداقل باید در مقاطعی از زمان از منفعت شخصی خود کمی فاصله بگیرند و به دنبال منفعت اجتماعی باشند. اما رعایت این نکته اخلاقی از سوی همه تقریباً کاری غیرممکن است. کینز اصطلاحی در اقتصاد وارد کرد با عنوان animal spirit که در فارسی معنی شده خوی حیوانی. به این معنی است که انسان‌ها به دنبال منفعت خود هستند و از این‌رو نقش سیاستگذاران مهم است. سیاستگذاران باید قواعد بازی را طوری تنظیم کنند که تضاد میان منفعت شخصی و منفعت اجتماعی به حداقل برسد. بنابراین وظیفه مهم سیاستگذار در این مرحله تنظیم درست قواعد است. البته باید اظهار امیدواری کرد تا مسائل سیاسی رو به بهبود باشد. در خصوص مردم هم اشاره کردم در این روزهای سخت باید هوای همدیگر را بیشتر داشته باشیم.
دیدگاه شما